Гісторыя

Зянон Пазьняк: Усё пачалося з Курапатаў

Адкрывальнік Курапатаў Зянон Пазьняк згадвае, як 30 гадаў таму стала магчымая публікацыя артыкулу пра расстрэлы ў Курапатах, тлумачыць, чаму людзі сталі менш ведаць пра Курапаты, і анансуе ініцыятыву «Брукаванка памяці».

Як у БНР чакалі Купалу

Архіўны аўдыёраман Сяргея Шупы пра гісторыю Беларускай Народнай Рэспублікі.

Лукашэнка загадаў выдзеліць сродкі на рэстаўрацыю Косаўскага палаца, Гальшанскага і Крэўскага замкаў

Аляксандар Лукашэнка падпісаў распараджэньне «Аб падтрымцы культуры і мастацтва».

«Пэрыфэрыі Эўропы» з Ластоўскім. Чаму Беларусь ня стала калыскай Эўропы

Радыё Свабода пачынае пазнавальны цыкль падкастаў у чатырох частках пра Эўропу. Разам з гісторыкам і падарожнікам Аляксеем Ластоўскім мы раскрываем сакрэт эўрапейскай магутнасьці, падарожнічаем па эўрапейскіх мэтраполіях і вёсках, смакуем яе прысмакі і пітво, наведваем самыя шыкоўныя музэі.

«Пэрыфэрыі Эўропы». З чаго Эўропа пачалася і як ёю стала

Радыё Свабода пачынае пазнавальны цыкль падкастаў пра Эўропу ў чатырох частках. Разам з гісторыкам і падарожнікам Аляксеем Ластоўскім мы раскрываем сакрэт эўрапейскай магутнасьці, падарожнічаем па эўрапейскіх мэтраполіях і вёсках, смакуем яе прысмакі і пітво, наведваем самыя шыкоўныя музэі.

У Курапатах прайшоў мітынг супраць «рэстарацыі на костках». ФОТА, ВІДЭА

Акцыя абаронцаў Курапатаў супраць адкрыцьця рэстарацыі «Поедем поедим» за 50 мэтраў ад мэмарыялу пад Менскам пачалася аб 11-й і працягвалася паўтары гадзіны.

Пачаўся збор подпісаў пад пэтыцыяй «Музэй сталінскіх рэпрэсіяў, а не „кабак“!»

Камітэт уратаваньня мэмарыяла Курапаты разьмясьціў на плятформе change.org пэтыцыю «Музэй сталінскіх рэпрэсіяў, а не „кабак“!».

Стала вядома, што будзе з габрэйскімі надмагільлямі, знойдзенымі ў цэнтры Менску

Надмагільныя пліты, якія знайшлі на будоўлі паміж плошчай Незалежнасьці і Ленінградзкай вуліцай, зьвязуць да мэмарыялу на былых габрэйскіх могілках на вуліцы Сухой.

Габрэйскім могілкам Магілёва просяць надаць ахоўны статус. Тым часам ад зьнішчэньня іх ратуе грамадзкасьць

У Магілёве грамадзкасьць прыбірае гістарычную частку габрэйскіх могілак. Талаку на кладах склікала габрэйская грамада. Прыйшлі больш за сотню добраахвотнікаў.

Менаблвыканкам дазволіў мітынг партыі Пазьняка ў Курапатах

Менаблвыканкам дазволіў правядзеньне 3 чэрвеня ў Курапатах мітынгу-рэквіему "Дзень памяці пра генацыд".

Прэзэнтацыя кнігі «Нечаканы Скарына» ў Менску. ВІДЭА

29 траўня Сяргей Абламейка прэзэнтуе ў Менску кнігу эсэ «Нечаканы Скарына».

Засталося ўсяго 300 чалавек. Як маленькі народ памежжа перадае нашчадкам сваю культуру. ВІДЭА

Зьмяніць іх парадкі ня здолелі ані час, ані калектывізацыя. На расейска-мангольскай мяжы жыве народ Духа, які стагодзьдзямі не мяняе ладу жыцьця. Яны разводзяць аленяў, пакланяюцца продкам і прыродзе, шукаюць адказы на жыцьцёвыя пытаньні ў духаў. Цяпер іх засталося ўсяго каля 300 чалавек.

Як былы мянчук ратуе беларускую пароду коней, якая можа зьнікнуць. ПАДКАСТ БАРТОСІКА

Зьміцер Бартосік працягвае падарожнічаць па аргасядзібах Глыбоччыны, былога «цэнтру Эўропы».

Тысячу год гісторыі Гомля паказалі ў 4-хвілінным мультфільме. ВІДЭА

Відэа рабілася не для патэнцыйных замежных турыстаў, а ў першую чаргу для саміх беларусаў, каб зацікавіць іх «сваёй лякальнай гісторыяй».

Пяць прычын прачытаць новую кнігу пра беларускага піяр-мэнэджара, мажора і нацыяналіста № 1

Сярод кніг па гісторыі Беларусі мне заўсёды бракавала сур’ёзных тэкстаў, напісаных папулярнай мовай. Не навуковым стылем, а даступна, ясна і цікава. Кніга Сяргея Абламейкі «Нечаканы Скарына» — гэта ўзор таго, як навуковец можа пісаць простай мовай пра важныя рэчы.

Памёр адзін зь першых людзей, што пабывалі на Месяцы

У ЗША памёр Алан Бін — амэрыканскі астранаўт, які пабываў на Месяцы. Яму было 87 гадоў.

Зянон Пазьняк дамагаецца забароны маршаў шавіністаў у Гайнаўцы

24 траўня ў Кракаве завершылася міжнародная канфэрэнцыя «За нашу і вашу свабоду», арганізаваная польскім Інстытутам нацыянальнай памяці. На сустрэчы была прынятая рэзалюцыя супраць маршаў у Гайнаўцы, удзельнікі якіх гераізуюць забойцаў беларусаў Падляшша.

Як энтузіясты намагаюцца захаваць «драўляны Гомель»

У Гомлі прайшла прэзэнтацыя сайту drewa.by. Яго стваральнікі імкнуцца аднавіць драўляную архітэктуру Беларусі, хаця б у выглядзе музэю пад адкрытым небам

Чаму прэмʼер-міністра БНР і «добрага пана» Скірмунта забілі сяляне?

У Пінску прайшла навуковая канфэрэнцыя, прысьвечаная роду Скірмунтаў. Яна арганізаваная Польскім інстытутам у Менску, а таксама Інстытутам славістыкі Польскай Акадэміі Навук. Значную ўвагу ў сваіх працах навукоўцы аддалі Раману Скірмунту — аднаму з заснавальнікаў Беларускай Народнай Рэспублікі.

Дзесяцітонны паганец ці чатырохмэтровы праваслаўны. Чаму новы помнік у Горадні можа стаць праблемай для БПЦ

Побач са Старым і Новым замкамі ў Горадні 24 траўня паставілі чатырохмэтровы помнік Давыду Горадзенскаму. Ініцыятарам усталяваньня помніка вайскаводу і дзяржаўнаму дзеячу ВКЛ выступіла горадзенская эпархія БПЦ. Але дасьледнікі маюць сумневы што да сувязі князя з праваслаўем.

Польскія радыкалы будуць патруляваць вуліцу ў Беластоку. Яе патрона беларусы лічаць злачынцам

У Беластоку зьявіліся шыльды ў гонар новага патрона адной з вуліц гораду — Зыгмунта Шэндзеляжа «Лупашкі». Менавіта яго падначаленых гісторыкі абвінавачваюць у забойствах беларусаў у Патоках і Вілюках.

Што Пілсудзкі думаў пра Беларусь? 10 фактаў пра польскага героя з «Крэсаў»

У выдавецтве «Янушкевіч» пры падтрымцы Польскага інстытуту ў Менску выйшла кніга пра жыцьцё і дзейнасьць галоўнага героя адроджанай у ХХ стагодзьдзі Польшчы Юзафа Пілсудзкага.

Будаўнікі зьнішчылі ўнікальныя культурныя пласты ля Каложы

Уладкоўваючы тэрыторыю побач з Калоскай царквой, будаўнікі без дазволу на працы ў ахоўнай зоне зьнішчылі культурны пласт у месцах, дзе раней ніколі не капалі археолягі.

На Падляшшы ўшанавалі памяць жыхароў вёскі Патокі. 73 гады таму яе спалілі польскія партызаны

73 гады таму партызаны польскага падпольля спалілі вёску Патокі на Падляшшы. У пажары загінула трое дзяцей-беларусаў.

Мішэль і Барак Абамы заснавалі ўласную прадусарскую кампанію

Былая прэзыдэнцкая пара ЗША — Мішэль і Барак Абамы — зарэгістравалі ўласную прадусарскую фірму Higher Ground Productions і падпісалі шматгадовы кантракт з найбуйнейшым у сьвеце стрымінгавым сэрвісам Netflix.

«Па вагонах!» У Літве ўспамінаюць ахвяр масавай дэпартацыі 1948 году

22 траўня ў Літве адзначаюць 70-годдзе апэрацыі «Вясна», падчас якой у 1948 годзе на працягу двух дзён савецкія рэпрэсіўныя органы дэпартавалі ў Сыбір каля 40 тысяч грамадзян. Сярод іх было нямала жанчын і дзяцей.

Княгіню Вольгу ў Віцебску ўсё ж паставяць. А заадно «віцебскага велікана» і воіна-дэсантніка

Віцебскі гарвыканкам адказаў на пэтыцыю супраць усталяваньня помніка княгіні Вользе, якая нібыта заснавала Віцебск.

Дактары навук адказваюць заснавальніку tut.by Юрыю Зісеру пра нацыянальную ідэю

Напрыканцы тыдня вясновы спакой беларускай інтэлігенцыі, і ня толькі яе, парушыў заснавальнік парталу Tut.by Юры Зісер. Падчас новай менскай сустрэчы цікавых і ўплывовых людзей Belarus Future Unconference Зісер закрануў балючае, згадаўшы пра беларускую мову і нацыянальную ідэю.

Беларускае возера з самай кароткай назвай. І яшчэ 5 падкастаў Свабоды

Сталыя слухачы больш ніколі не прапусьцяць любімую перадачу. Падпісвайцеся на Падкасты Свабоды.

«Мы ўсе прайшлі праз гэтую бяду». Беларусы ўшанавалі пад Кіевам памяць ахвяраў палітычных рэпрэсіяў

Прадстаўнікі грамадзкай ініцыятывы «Беларускі камітэт «Сябры» і тактычнай групы «Беларусь» сёньня наведалі мэмарыяльны комплекс «Быкаўнянскія магілы», дзе ўшанавалі памяць ахвяраў палітычных рэпрэсіяў.

Ва Ўкраіне перайменавалі больш за 50 тысяч вуліцаў і зьнесьлі амаль 1,5 тысячы помнікаў Леніну

«Праўда пра Курапаты» дайшла да Ўкраіны

У Кіеве адкрылі выставу «Вялікі тэрор у Беларусі».

На чым злавілі ксяндза Гадлеўскага ў Радзе БНР

Архіўны аўдыёраман Сяргея Шупы пра гісторыю Беларускай Народнай Рэспублікі.

У Курапатах плянуюць правесьці «Дзень памяці пра генацыд» з нагоды 30-годзьдзя адкрыцьця праўды пра расстрэлы

3 чэрвеня сёлета спаўняецца 30 гадоў, як сьвет даведаўся пра масавыя сталінскія рэпрэсіі ў Беларусі. 3 чэрвеня 1988 году ў газэце «Літаратура і мастацтва» быў надрукаваны артыкул Зянона Пазьняка і Яўгена Шмыгалёва «Курапаты — дарога сьмерці».

Як саветоляг і дарадца прэзыдэнтаў ЗША двойчы раззлаваў мяне падчас аднаго інтэрвію

Ня буду сьціплым, але падазраю, што інтэрвію Рычарда Пайпса Свабодзе было адным з апошніх, якія даў гэты легендарны чалавек журналістам. Арганізаваць размову было няпроста, але яшчэ складаней пагадзіцца з тым, што ён тады сказаў.

Як гісторык Алена Маркава пераасэнсоўвае беларусізацыю 90-х

Як у Чэхіі ў вялікай канкурэнцыі выйграць трохгадовы грант на дасьледаваньне найноўшай беларускай гісторыі? Зь якімі выклікамі сутыкаецца ў акадэмічным асяродзьдзі жанчына, якая прысьвячае сваё жыцьцё навуцы? Як прасоўваць беларускія гістарычныя дасьледаваньні па-ангельску?

Рычард Пайпс: «Расея не распадзецца, не чакайце. Ваш ратунак у іншым»

У ЗША памёр Рычард Пайпс, амэрыканскі гісторык, былы дарадца прэзыдэнтаў ЗША. Летась легендарны амэрыканскі саветоляг, даў інтэрвію Радыё Свабода.

Што рыхтуюць для гасьцей гаспадары аграсядзібаў у былым «цэнтры Эўропы»

Некалькі гадоў таму ў возера Шо, што на Глыбоччыне, забралі статус геаграфічнага “цэнтру Эўропы”. Але забраць некранутую прыгажосьць гэтых лясных мясьцінаў немагчыма. Што рыхтуюць для сваіх гасьцей гаспадары сядзіб? Чым зьбіраюцца прывабліваць гасьцей? Каго чакаюць? І ці можна ў іх адчуць Беларусь?

Памёр заснавальнік «новай журналістыкі» Том Вулф

Сьмерць пісьменьніка і журналіста Тома Вулфа The New York Times пацьвердзіла яго агент Лін Нэсьбіт. Паводле яе слоў, незадоўга да сьмерці ён трапіў у бальніцу Нью-Ёрка з інфэкцыяй.

Герояў паўстаньня Каліноўскага пахаваюць у Вільні безь беларускай дэлегацыі

Выяўленыя на Замкавай гары ў Вільні парэшткі паўстанцаў Каліноўскага будуць пахаваныя на віленскіх могілках Росы. Такое рашэньне абвясьціла літоўская ўрадавая камісія.

Падчас адкрыцьця амбасады ЗША ў Ерусаліме ўзгадалі Беларусь

У Ерусаліме сёньня ўрачыста адкрылі пасольства ЗША. Падчас урачыстай цырымоніі Джарэд Кушнер, адмысловы пасланьнік ЗША на Блізкім Усходзе і зяць прэзыдэнта Дональда Трампа, узгадаў пра краіну сваіх продкаў — Беларусь.

Краўцэвіч: Мы ўжо перамагаем у бітве за гісторыю

12 траўня на адкрыцьці помніка Андрэю Тадэвушу Касцюшку ў Мерачоўшчыне, здаецца, перажываю дэжавю. Нібы перанёсься на чвэрць стагодзьдзя назад, у 1992 ці мо 1993 год, калі адкрывалі помнікі Адаму Міцкевічу ў Наваградку і Францішку Скарыну ў Лідзе (пісаў пра іх рэпартажы для ЛіМа).

Менск часоў Кубэ і Готбэрга. І яшчэ 6 падкастаў Свабоды

Сталыя слухачы больш ніколі не прапусьцяць любімую перадачу. Падпісвайцеся на Падкасты Свабоды.

Чыя вайна і чыя перамога?

Ці стала шэсьце «Несьмяротны полк» у Менску дэмаршам «рускага сьвету»? Хто прыватызуе перамогу? Беларусы — ахвяры чужой вайны ці пераможцы ў сваёй? Гэтыя пытаньні ў Праскім акцэнце абмяркоўваюць гісторык Алесь Белы і намесьнік рэдактара газэты «Наша ніва» Зьміцер Панкавец. Вядзе перадачу Юры Дракахруст

Каралеўскі замак у Горадні рэканструююць з пэрфаратарам. Тлумачым, што адбываецца

Што адбываецца з тысячагадовым замкам? Свабода тлумачыць для тых, хто ня ў тэме.

«Вы вялікая славянская манархія». Як БНР шукала падтрымку ў Аўстра-Вугоршчыны

Архіўны аўдыёраман Сяргея Шупы пра гісторыю Беларускай Народнай Рэспублікі.

«Выбар быў такі: ваяваць "супраць Асьвенціма за Калыму" ці "за Асьвенцім супраць Калымы"»

Расейскі незалежны гісторык Марк Салонін тлумачыць прычыны катастрофы 1941 году, паведамляе, колькі савецкіх вайскоўцаў былі расстраляныя вайсковымі трыбуналамі, і заяўляе, што тое, што «СССР рыхтаваўся напасьці на Нямеччыну ў ліпені 1941 году».

Наваградзкія ўлады адмовіліся ад вуліцы Барыса Кіта: «Немэтазгодна, ужо ўшанаваны»

Месяц таму Міністэрства культуры Беларусі адмовіла Таварыству беларускай мовы ва ўшанаваньні Барыса Кіта на дзяржаўным узроўні. Тым часам у Баранавічах пачалі збор подпісаў за наданьне тамтэйшаму ўнівэрсытэту імя Барыса Кіта.

«Адчуваю сувязь з „русским миром“». Беларусы Польшчы сьвяткавалі 9 траўня з «георгіеўскай» стужкай

Кіраўнікі Беларускага грамадзка-культурнага таварыства ў Польшчы Ян Сычэўскі і ягоны намесьнік Васіль Сегень адзначылі Дзень Перамогі ў Беластоку з «георгіеўскімі» стужкамі. Беларускія дыпляматы адмовіліся іх начапіць.