Камсамольская любоў

27 ліпень 2011, 16:30

Аляксандар Лукашук

Кожны дзень на працягу лета на сайце Свабоды новы разьдзел кнігі Аляксандра Лукашука “ЛІХАР. Oswald у Менску”.

Шчасьлівыя сем’і ўсё ж шчасьлівыя часам па-рознаму – прынамсі, з розных прычынаў.

Жыць і ніколі не сказаць лішняга слова, бо яно можа быць падслуханым і запісаным – для гэтага трэба быць альбо прафэсіяналам, альбо моцна запалоханым чалавекам. Освальды не былі ні першымі, ні другімі і, нягледзячы на падазрэньні, паводзілі сябе, як маладыя жонка і муж паводзяць сябе ў стрэсавай сытуацыі – сварыліся і мірыліся.

Дзёньнік ЛГО
15 ліпеня – 20 жніўня 1961

Мы высьветлілі, якія фармуляры і дакумэнты патрабуюцца для візы – каля дваццаці папераў: пасьведчаньні аб нараджэньні, афідэйвіты, фатаграфіі, даведкі, іншае. 20 жніўня мы здаем усе паперы. Нам кажуць, што адказ – ці выпусьцяць нас, будзе праз тры з паловай месяцы. Тым часам Марыне давялося прайсьці праз чатыры розныя сходы на працы, якія праводзіла начальства пасьля ўказаньня ад “некага” па тэлефоне. Яе таксама выклікалі ў райкам камсамолу, і яна мусіла ісьці на гутарку да іх на паўтары гадзіны. Мэта (абвешчаная) – пераканаць яе ня ехаць у ЗША. Вынік: яна становіцца толькі больш упартай у сваім жаданьні ехаць. Марына цяжарная; мы спадзяемся толькі, што візы хутка прыйдуць.

Камсамол і начальства на працы зрабілі тое, што заўсёды робіць вонкавая пагроза: Освальды атрымалі агульнага праціўніка, які паспрыяў іхнаму паразуменьню паміж сабой.

З расшыфроўкі падслухоўваньня КДБ
26.07.1961

ЛГО: Ну дык што, быў сход?

Жонка: Так, сход быў.

ЛГО: Дзе?

Жонка: У нашай паліклініцы. Ведаеш, іх бы задаволіла, калі б я сказала – не, я ня еду, я не пакіну Радзіму. Ніколі не гавары ім праўду. Папраўдзе, мне ня трэба было нічога ім казаць увогуле. Трэба было сказаць, што мая сытуацыя такая, што я ня ведаю, што рабіць.

ЛГО: А што яны сказалі?

Жонка: Яны сказалі, што я грублю. Ну, я сказала, што мне не патрэбная добрая характарыстыка, мне ўсё роўна. Я паеду і з дрэннай характарыстыкай, калі трэба. Я сказала ім, што я не такі ўжо злосны злачынец. Я сказала, што я люблю дзяўчат з аптэкі як сваіх сябровак, і што я неблагі сябар, і я ўсё гатовая аддаць дзяўчатам, бо яны простыя, добрыя дзяўчаты.

(паўза) Я адразу гэта сказала. Калі я вам не падабаюся – мне пляваць.

ЛГО: І ты... (не канчае сказу)

Жонка: Яны мяне выкінуць. Яны сказалі, што такія, як ты, не належаць да камсамолу, што мяне трэба выключыць. Я сказала – добра, вельмі цешуся. Чаму ты ня хочаш быць членам, – яны мільён разоў у мяне гэта пыталі. Ну, таму што мне не падабаецца, таму што сумна. А чаму ты раней не гаварыла? Бо я не хацела, каб людзі думалі, што я не такая, як усе. Я сказала шмат рэчаў, якія, верагодна, ня трэба было, але не магла стрымацца. Што ты думаеш пра камсамол? Я адказала: камсамол ёсьць камсамол. (паўза) Насамрэч, я – антысавецкі элемэнт. Трэба ім аблегчыць зрабіць выснову.

А потым, ведаеш, ён у мяне пытаецца – якія ў вас адносіны з тым чалавекам, зь якім вы езьдзілі ў Маскву. А нехта кажа – гэта яе муж.

ЛГО: (сьмяецца)

Жонка: І хто ваш муж, што за чалавек? Я кажу, вам лепш запытацца ў МУС. Чаму МУС, калі можам запытацца ў цябе? І я кажу, бо я магу вам і не адказаць.

ЛГО: Яны ведаюць самае галоўнае, што я хачу зьехаць.

Марына і Лі

Жонка: Ён хоча на сваю радзіму, я сказала ім, усе хочуць на сваю радзіму. А ты не спрабавала пераканаць яго застацца тут? Не, я сказала. Потым. Я кажу, я ня думаю, што там будзе лепш, не таму, што я шукаю што-небудзь лепшае. Я проста еду са сваім мужам. Магчыма, там будзе горш. Я кажу, ведаеце, я там не была і вы там не былі, дык як мы можам даваць ацэнкі?

(паўза)

Я сказала, што не пакіну мужа. Ён добры чалавек і я ім задаволеная. Ён больш дарагі для мяне, чым іхныя ацэнкі. Я паводзіла сябе груба, вельмі груба. Я сказала, што вы зьбіраецеся рабіць, пакараць людзей, якія давалі мне добрыя характарыстыкі, накрычаць на іх? Прашу не перасьледаваць іх, лепш зрабіце вымову мне. Мы цябе паважаем, мы цябе любім, яны казалі. У цябе ня будзе такіх сяброў, як мы, гаварылі яны. Я не хачу мець такіх сяброў, як вы. Я бачу, як вы мяне любіце.

ЛГО: Не хвалюйся, усё будзе файна.

(паўза)

Жонка: Самае галоўнае цяпер – зьехаць.

ЛГО: Я ведаю. Мы ад'яжджаем, ня трэба скандалаў.

(паўза)

Жонка: Не шукай праўды, усё роўна ня знойдзеш. Так маці казала мне.

ЛГО: Усё будзе файна.

Жонка: Ты думаеш?

(паўза)

Чаму мне сумна? Мой муж ня выгнаў мяне з дому.

ЛГО: Я цябе кахаю.

Жонка: Гэта цяпер ты так кажаш, а потым скажаш, што не кахаеш.

ЛГО: Твой муж цябе кахае.

Праз чатыры дні пасьля камсамольскага сходу ў СССР абвясьцілі эру камунізму. Дакладней, 30 ліпеня была надрукаваная праграма КПСС, якая вызначыла дату – праз 20 гадоў цяперашняе пакаленьне будзе жыць пры камунізьме.

Абвестка ніяк не паўплывала на рашэньне маладой сям’і жыць пры капіталізьме.

Працяг заўтра.