“Здрастуй!” І бывай...

11 ліпень 2011, 00:02

Аляксандар Лукашук

Кожны дзень на працягу лета на сайце Свабоды новы разьдзел кнігі Аляксандра Лукашука “ЛІХАР. Oswald у Менску”.

У разьдзеле “Падзякі” Мэйлер згадвае Іну Андрэеўну Пісенку – і ў дужках пазначае, што ёй належыць асаблівая ўдзячнасьць за дапамогу зь перакладамі спэцыяльных праектаў.

Некалькі пакаленьняў студэнтаў ін’язу былі таемна закаханыя ў бліскучую і элегантную Іну, двайную чэмпіёнку Беларусі ў плаваньні (фрыстайл і батэрфляй), выкладчыцу з абсалютным фанэтычным слыхам і выдатную сынхраністку.

Яна адказвала на мае пытаньні пра сустрэчы з Мэйлерам, а потым спыталася – а пра Освальда нецікава?

-- А Вы што, яго ведалі?!*

-- Вельмі добра. Нават дадому прыводзіла. Мы пазнаёміліся ў філярмоніі, у мяне быў гадавы абанэмэнт і я хадзіла на ўсе канцэрты. У перапынку я пачула ангельскую мову – а гэта была такая рэдкасьць у Менску, і мы зь сяброўкай падышлі пазнаёміцца.

-- А што гралі ў той дзень?

-- Першы канцэрт Мэндэльсона з аркестрам.

Мэйлеру пашанцавала -- чалавек, які памятае рэпэртуар філярмоніі праз паўсотні гадоў, памятае і шмат што іншае. Памяць, канечне, патрабуе падказак -- Іна Маркава расказвала, як уніклівыя пытаньні Мэйлера і яго памочнікаў, па-майстэрску сфармуляваныя і падабраныя, дапамагалі ўспомніць даўно, здавалася, забытыя рэчы, акалічнасьці, дэталі.

Эрык Цітавец, які быў з Освальдам на канцэрце, таксама паспрабаваў выдаць сябе за замежніка, але дзяўчаты не далі веры. І Освальд не падтрымаў гульні – сказаў, што толькі ён амэрыканец.

Пасьля канцэрту новыя знаёмыя прагуляліся да плошчы Перамогі, Іна дала свой тэлефон, і ўжо назаўтра, у нядзелю, пазваніў Цітавец і спытаўся, ці можна ім прыйсьці ў госьці.

Мэйлер піша:

Бацька Іны займаў высокую партыйную пасаду і быў палкоўнікам. Вельмі патрыятычны чалавек. Ён не пацярпеў бы, каб у яго доме быў хто-небудзь з-за мяжы.

У перакладзе гэта можа значаць, што палкоўнік быў нармальным савецкім чалавекам, які баяўся, вядома, не замежнікаў, а суседзяў, якія маглі данесьці, і начальства, якое магло сапсаваць кар’еру. Помнік Сталіну па-ранейшаму ўзвышаўся ў цэнтры Менску, вуліцы, заводы і калгасы па-ранейшаму насілі імя генэралісімуса.

Але дома была толькі маці, і Іна запрасіла на сустрэчу таксама сяброўку, зь якой была ў філярмоніі.

Візыт быў нядоўгім – з-за граматыкі.

Освальд сказаў маці Іны: “здрастуй” замест “здравствуйте”, тая выклікала дачку на кухню і пачала ўшчуваць, што гэта за нявыхаваных грубіянаў, якія ня ведаюць як зьвяртацца да старэйшых, прыводзіць тая дадому.

-- Мама, ён ня рускі. Ён амэрыканец.

У Менску часоў Освальда

Маці зьбялела і сказала – забяры яго, хутка вернецца бацька.

Але дачка ўгаварыла ўстрывожаную жанчыну, і госьці засталіся на першым паверсе, пілі чай і слухалі музыку.

Больш сюды Освальд не прыходзіў.

Наступны раз дзяўчаты сустрэліся ў Освальда дома – яны прыйшлі паглядзець яго бібліятэку, якую, на іх зьдзіўленьне, складалі не амэрыканскія аўтары, а Маркс і Энгельс.

Пасьля гэтага сустрэчы адбываліся на новым месцы, на нэўтральнай тэрыторыі – калі так можна назваць пакоі з кратамі на вокнах, куды ўваход дазваляўся па прапусках і ахоўваўся кругласутачнай вахтай.

У студэнцкім інтэрнаце.

---------------------------------------
*Маёй суразмовіцы сапраўды быў прысьвечаны разьдзел у кнізе Мэйлера, але там яна фігуравала пад дзявочым прозьвішчам, і яе знаёмства з Освальдам было для мяне нечаканасьцю.

Працяг заўтра.