Валянцін Жданко

«Бяз гэтай дрэні». Якой стане Беларусь, калі ўлада зьнішчыць апошнюю недзяржаўную арганізацыю

Няма сумневу, што да рэфэрэндуму ўся пляцоўка «трэцяга сэктару» будзе зачышчаная да бляску. Што ўзьнікне на яе месцы?

Краіна, дзе памірае журналістыка. Гэта пра сёньняшнюю Беларусь

Калісьці, на зыходзе гарбачоўскай перабудовы, рыхтуючы публікацыі на модную тады антысталінскую тэму, давялося перагледзець у бібліятэцы шмат пажаўцелых падшывак савецкіх газэт канца 30-х гадоў. І вось чытаю прэзыдэнцкую газэту 2021 году – а ўражаньне такое, што гартаю тыя старыя падшыўкі.

Мае суседзі — даносчыкі. І як цяпер з гэтым жыць?

На «Мапе пільных грамадзянаў», апублікаванай кібэрпартызанамі, я знайшоў шматкватэрны дом, у якім жыву.

Палітвязьні царскіх турмаў жахнуліся б, пабачыўшы турму на Акрэсьціна

Калі чытаеш ці слухаеш споведзі вязьняў Акрэсьціна, не пакідае ўстойлівае ўражаньне, што гэта ці то паўтарэньне, ці то працяг пранізьлівых турэмных і лягерных успамінаў Францішка Аляхновіча, Аляксандра Салжаніцына, Варлама Шаламава.

​​​​​​​Нібы шыбу ў вакне памянялі. Як чыноўнікі сабатавалі ўкараненьне гістарычнай сымболікі ў незалежнай Беларусі

Празь некалькі гадоў (ці дзесяцігодзьдзяў), калі ў Беларусі будуць вяртаць нацыянальным сымбалям дзяржаўны статус, тым, хто будзе гэта рабіць, варта зазірнуць за заслону гадоў і пацікавіцца: як гэта было ў 1991 годзе.

17 верасьня: сьвята, якое пражыве не даўжэй, чым антыпольская палітыка

У 70–80-я гады ўжо мала хто памятаў, чым была адметная гэтая дата — 17 верасьня. Дзяржаўным сьвятам у СССР гэты дзень не лічыўся, і афіцыйная прапаганда на яго зьвяртала мала ўвагі. Чаму тады было так і чаму цяпер усё зьмянілася?

Замест калідора мігрантаў на Захад — адстойнік. Чаму праваліўся амбітны плян Лукашэнкі

Калі б усё задуманае менскімі ўладнымі стратэгамі ажыцьцявілася, Беларусь гэтым летам магла б ператварыцца, верагодна, у галоўны сусьветны калідор, празь які сотні тысяч мігрантаў з Блізкага Ўсходу, Афрыкі і Азіі атрымалі б найбольш даступны і просты спосаб перапраўкі ў заможную Эўропу.

Несапраўдная незалежнасьць: выжыць у краіне, дзе пануе страх

Гэты страх нібы разьліты ў паветры, якім дыхаюць сёньня беларусы. Ён адчуваецца ледзь ня ў кожнай размове і са знаёмым, і з малазнаёмым, і з зусім не знаёмым чалавекам.

Што застанецца ад Беларусі, «калі ўсе пазьяжджаюць»

Беларусы, якія хоць нейкім чынам «засьвяціліся» падчас леташніх масавых пратэстаў, пакідаюць радзіму, ратуючыся ад рэпрэсій. І ўсё часьцей у розных асяродках можна пачуць роспачнае пытаньне: што застанецца ад Беларусі, калі «ўсе пазьяжджаюць»?

Як Беларусь становіцца краінай за калючым дротам

Штучна створаныя ў Беларусі міграцыйныя хвалі рана ці позна схлынуць, зьвядуцца на нішто. А вось тысячакілямэтровая сьцяна з калючага дроту, якая зараз усталёўваецца на нашых вачах, на беларускіх межах застанецца значна даўжэй. Не для для іракцаў і афганцаў — найперш для саміх беларусаў.

«Павінна застацца ў расейскай сфэры ўплыву». Як 100 год таму ў Рызе падзялілі Беларусь

У кастрычніку 1920 — сакавіку 1921-га, падчас падрыхтоўкі Рыскага міру, у Беларусі быў шанец на тое, каб стаць цалкам незалежнай дзяржавай. Але была ня меншая небясьпека — канчаткова зьнікнуць з палітычнай мапы сьвету.

Рэальная ўлада ў генсака УНС, а прэзыдэнт — вясельны генэрал? Якую новую Канстытуцыю рыхтуюць улады для беларусаў

Два гады пасьля «Вялікай размовы з прэзыдэнтам»: краіна іншая, Лукашэнка той самы

Задаваць Лукашэнку непрыемныя пытаньні вочы ў вочы больш няма каму. Праўда, гэта не азначае, што такія пытаньні не гучаць у іншых месцах — на вуліцах, плошчах, у дварах.

Сымбалі рэваншу і помсты. У Маскве спрабуюць вярнуць манумэнт Дзяржынскаму, у Менску — узьвесьці «помнік народнаму адзінству»

У Расеі чарговы раз спрабуюць вярнуць помнік Дзяржынскаму на Лубянскую плошчу перад будынкам ФСБ (колішняга КДБ СССР). Зусім магчыма, што «жалезны Фэлікс», які доўгія гады быў сымбалем усёмагутнасьці савецкіх спэцслужбаў, вернецца на сваё звыклае месца ўжо ўвосень.

Калі ён сыдзе? Сам — ніколі

Два гады турмы толькі за тое, што дзяўчаты-журналісткі выконвалі сваю працу, вялі жывы рэпартаж з грамадзка значнай падзеі. Тое, што нейкіх паўгода таму здавалася немагчымым і абсурдным, стала беларускай паўсядзённасьцю.

Чаго хоча і чаго баіцца беларускі чыноўнік

Ці гатовая намэнклятура і далей аддана абараняць аўтарытарны рэжым, які ўсё больш апускаецца ў вір гвалту і самаізаляцыі?

А што, калі б Лукашэнка ў 1995-м не адмяніў БЧБ-сьцяг? Пад якімі сымбалямі цяпер пратэставалі б?

Намер улады прызнаць беларускі нацыянальны сьцяг экстрэмісцкім многіх устрывожыў і напалохаў.

Мяккае, неагрэсіўнае грамадзтва раптам зайшлося ад жаху, болю і крыўды — і прачнулася

Слухаючы прамову Лукашэнкі на мітынгу 16 жніўня, часам здавалася, што ён не тутэйшы, чужаземец, што ён ня бачыць і не разумее народу, якім кіруе.

Пасьля 9 жніўня «будзе яшчэ цікавей». Што мае на ўвазе ўлада?

Што «яшчэ цікавейшае» падрыхтаваў Лукашэнка свайму народу? Зьявяцца рэальны парлямэнт, незалежны суд, самастойны ўрад? Адменяць пажыцьцёвае прэзыдэнцтва?

Пра што я ўспамінаю, калі чую, што ў Менску ў 1994 годзе «на трое сутак хапала мукі, каб сьпячы хлеб»

Нешта чуецца да болю знаёмае ў гэтых успамінах пра Беларусь, зь якой мы выходзілі «ў лапцях і без штаноў» і дзе «на трое сутак мукі хапала, каб сьпячы хлеб».