Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Параўнаем, па якой цане куплялі нафту ЗША і Расеі Беларусь і краіны ЭЗ


Ілюстрацыйнае фота
Ілюстрацыйнае фота

Якая цана расейскай нафты для Беларусі і Эўропы? Гэтае пытаньне асабліва актуальнае ў сьвятле цяперашняга нафтавага канфлікту паміж Менскам і Масквой і пошукаў Беларусьсю альтэрнатыўных крыніцаў нафты.

Дзяржсакратар ЗША Майк Пампэо, які на мінулым тыдні наведаў Менск, прапанаваў Беларусі купляць нафту ў ЗША, хоць усе 100% патрэбаў. А колькі і па якой цане куплялі нафту Беларусь і краіны Эўразьвязу? Ніжэй пададзеныя зьвесткі пра нафтавы імпарт у пазамінулым годзе, па якім ёсьць канчатковыя дадзеныя, якія можна параўноўваць.

Табліца 1. Імпарт нафты з Расеі ў Беларусь і краіны Эўразьвязу, 2018

Аб'ем імпарту нафты з РФ (млн тон)

Кошт імпарту нафты з РФ (млрд даляраў)

Цана расейскай нафты

(даляраў за тону)

Аб'ём імпарту нафты з-за межаў ЭЗ (млн тон)

Доля РФ ў імпарце з-за межаў ЭЗ, %

ВУП (млрд. даляраў)

Кошт імпарту нафты РФ/ ВУП, %

Беларусь

18.2

6.82

374

18.2

100

59.6

11.5

Нямеччына

26.3

13.3

513

68.9

38

3947.6

0.3

Польшча

20.3

10.2

513

25.7

79

585.6

1.7

Нідэрлянды

20.2

10.3

513

47.8

42

913.6

1.1

Фінляндыя

10.1

5.1

499

12.4

82

276.7

1.8

Літва

7.6

3.9

513

9.6

79

53.4

7

Італія

5.6

2.9

513

61.9

9

2083.9

0.1

Вялікабрытанія

2.3

1.3

551

46.1

5

2855.3

0.04

* Крыніцы: Volumes and prices for monthly and cumulative crude oil imports by country of origin (2013-2018), Эўракамісія, Экспарт і імпарт з краінамі ЭАЭС у 2018 годзе, Белстат, GDP (current US$), Сусьветны банк

У табліцы прыводзяцца дадзеныя па асноўных імпартэрах расейскай нафты ў Эўропе.

З дадзеных вынікае, што цана расейскай нафты для Беларусі ў 2018 годзе была заўважальна ніжэйшай, чым для асноўных гандлёвых партнэраў Расеі ў Эўразьвязе.

Залежнасьць Беларусі ад расейскай нафты была поўнай. Але і некаторыя іншыя краіны Эўропы былі залежныя ад расейскай нафты вельмі істотна – Фінляндыя, Літва, Польшча, таксама больш за траціну імпартаванай з-за межаў ЭЗ нафты прыпадала на Расею ў Нямеччыне і Нідэрляндах.

Залежнасьць Беларусі ад расейскай нафты увасаблялася таксама у прапорцыях паміж імпартам расейскай сыравіны і памерамі эканомікі.

Аб'ём нафты з РФ, які імпартавала Беларусь, быў амаль такім жа, як расейскі нафтавы экспарт у Польшчу і Нідэрлянды. Пры гэтым ВУП гэтых краінаў пераўзыходзіў беларускі адпаведна ў 10 і ў 15 разоў.

У выніку атрымлівалася, што, скажам, Нямеччына, Польшча і Нідэрлянды плацілі за расейскую нафту больш грошай, чым Беларусь, але гэтыя выдаткі складалі нязначную долю іх нацыянальнага багацьця. У Беларусі на закупкі расейскай нафты ішоў фактычна кожны восьмы рубель, які прадукавала эканоміка.

Падобнай на беларускую была сытуацыя ў Літве – расейская нафта і там складала значную частку нафтавага імпарту (хаця і меншую, чым у Беларусі), выдаткі на закупкі гэтай нафты і ў Літвы складалі істотную частку нацыянальнага ВУП (аднак таксама меншую, чым у Беларусі).

У сьвятле шчодрай прапановы, якую агучыў Майк Пампэо, цікава паглядзець, колькі і па якой цане куплялі амэрыканскую нафту ў 2018 годзе краіны Эўразьвязу.

Табліца 2. Імпарт нафты з ЗША ў краіны Эўразьвязу, 2018

Аб'ем імпарту нафты з ЗША (млн тон)

Аб'ём імпарту нафты з-за межаў ЭЗ (млн тон)

Кошт імпарту нафты з ЗША (млрд даляраў)

Цана нафты з ЗША

(даляраў за тону)

Доля ЗША ў імпарце нафты з-за межаў ЭЗ, %

Нямеччына

4

68.9

2

522

6

Польшча

0.6

25.7

0.4

537

2

Нідэрлянды

2.6

47.8

1.4

522

5

Італія

1.5

61.9

0.8

532

2

Вялікабрытанія

7.7

46.1

4

522

8

* Крыніца: Volumes and prices for monthly and cumulative crude oil imports by country of origin (2013-2018), Эўракамісія

** Фінляндыя і Літва ў 2018 годзе не куплялі амэрыканскую нафту

З параўнаньня дадзеных дзьвюх табліц вынікае, што нафта з ЗША была для кожнага з эўрапейскіх спажыўцоў (акрамя Вялікабрытаніі) даражэйшай за расейскую. Пры гэтым зьвяртае на сябе увагу, што нафта з Амэрыкі складала невялікую частку нафтавага імпарту эўрапейскіх краінаў.

Літва амэрыканскую нафту не купляла ў 2018 годзе наагул, у Нямеччыны доля амэрыканскай нафты ў імпарце з-за межаў ЭЗ была ў 6 разоў меншай, чым доля расейскай, у Польшчы – амаль у 40 разоў меншай.

Так што прапанова Майка Пампэо для Беларусі купляць хоць 100% патрэбнай нафты ў ЗША – шчодрая і прыемная. Але чамусьці бліжэйшыя саюзьнікі ЗША, краіны, значна багацейшыя за Беларусь, нарэшце, краіны, якія маюць уласныя порты, карыстаюцца падобнымі амэрыканскімі прапановамі ў даволі сьціплых памерах.

Пэўныя аб'ёмы амэрыканскай нафты яны закупляюць, але выглядае, што не ў апошнюю чаргу – з мэтай дывэрсыфікацыі нафтавага імпарту, каб зьнізіць залежнасьць ад аднаго, расейскага пастаўніка. Прапанова Пампэо Беларусі наконт нафты выглядала хутчэй палітычным жэстам, а не камэрцыйнай альтэрнатывай.

Увесь студзень, пакуль доўжылася нафтавая «вайна» з Расеяй, беларускія ўлады казалі пра альтэрнатыўныя пастаўкі, гаварылася нават, што расейская нафта мусіць складаць ня больш за 30-40% імпарту. Ці атрымліваецца гэта ў суседзяў, чальцоў NATO і ЭЗ, бачна з табліцы 1, якая прыведзеная вышэй.

Вельмі імаверна, што ўсё скончыцца так, як сканчалася раней: Аляксандар Лукашэнка дамовіцца з Уладзімірам Пуціным (а дамовіцца раней ці пазьней), у Беларусь пойдзе расейская нафта (падаражэўшая, але не такая дарагая, як для Эўропы), усе ўздыхнуць з палёгкай і забудуць развагі, пагрозы і надзьмуваньне шчок наконт альтэрнатыўнай нафты. Да наступнай «вайны».

А шкада. Досьвед Эўропы паказвае, што ня складаць усе яйкі ў адзін расейскі нафтавы кошык і можна, і варта ўвесь час, а ня толькі ліхаманкава шукаючы альтэрнатываў падчас чарговай нафтавай «вайны» з Расеяй.

Перадрук з парталу TUT.BY

Меркаваньні, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.

Яшчэ на гэтую тэму

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG