Уладзімер Арлоў падарыў майму шасьцігадоваму сыну сваю толькі што выдадзеную кнігу «Айчына: маляўнічая гісторыя. Ад Рагнеды да Касьцюшкі» з аўтарскім надпісам: «Дарагому Валянціну Валянцінавічу зычу шчасьця ў сваёй Айчыне!» Малы то парываецца занесьці кнігу ў школу, каб пахваліцца перад аднаклясьнікамі, то цэлы дзень сноўдаецца па кватэры зь цяжкім томам у руках, раз-пораз падыходзячы да мяне з пытаньнямі: «А гэта хто?», «А тут што?».
Яго пакуль што цікавяць пераважна ілюстрацыі: іх у кнізе некалькі соцень (гэта выдатная праца мастака Паўла Татарнікава). Разам з сынам мы сядаем разглядаць гэтыя шматлікія малюнкі. Багацьце дэталяў у іх такое, што я неўзабаве бяру ў рукі люпу. Інтэрʼеры палацаў, панарамы бітваў, зброя і рыштунак сярэднявечных ваяроў... Усё адлюстравана да драбніц дакладна і старанна. І ўсё гэта на выдатнай паперы, у цудоўным паліграфічным выкананьні. Можна разглядаць гадзінамі.
Зайздрошчу сыну. У маім дзяцінстве гісторыю Беларусі мы вымушаныя былі вучыць па няўцямным падручніку Лаўрэнція Абэцэдарскага, зьмест нацыянальнай гісторыі ў якім зводзіўся, па сутнасьці, да некалькіх тэзаў: па-першае, беларусаў няспынна эксплюатавалі прыгнятальнікі і таму яны вякамі марылі пра пралетарскую рэвалюцыю; па-другое, беларусы ніколі ня мелі ўласнай дзяржаўнасьці ды імкнуліся як найхутчэй узьяднацца з братэрскім расейскім народам.
Так, у маім дзяцінстве была яшчэ кніга Караткевіча «Зь вякоў мінулых» у сьціплай «зрэбнай» вокладцы і зусім без малюнкаў. І я, вядома, шчасьлівы, што яшчэ ў юначыя гады быў зачараваны магіяй «Дзікага паляваньня караля Стаха»...
А ўсё ж такога гістарычнага выданьня — маляўнічага, сыстэматызаванага, поўнага, адаптаванага для дзіцячага ўспрыманьня, у сьціслай і даходлівай форме — многія і многія пакаленьні беларусаў у сваім маленстве ня мелі. Расейскія дзеці мелі, польскія, літоўскія — таксама. А мы — не.
Нашы дзеці і ўнукі — будуць мець.
