Міжнародныя аналітыкі схіляюцца да думкі, што бамбаваньне Сырыі — пытаньне бліжэйшага часу.
Хоць галасаваньне па адпаведнай рэзалюцыі ў Сэнаце ЗША прызначанае на 11 верасьня, аднак амэрыканскі прэзыдэнт мае права выкарыстоўваць войскі за мяжой цягам 60 дзён і без дазволу заканадаўцаў. Тым часам Сырыю сьпешна пакідаюць замежнікі, уключна з этнічнымі беларусамі.
Увечары 8 верасьня самалёт Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Расеі даставіў з Сырыі чарговую партыю грамадзянаў краін СНД, абсалютная большасьць — жанчыны і дзеці. Сярод іх і 5 беларусаў. Яшчэ тры чалавекі мусяць прыляцець сёньня рэйсам з Бэйруту. Калі будзе наступная эвакуацыя — невядома, але ў выпадку ракетных атакаў на стратэгічныя аб’екты рэжыма Асада наўрад ці гэта здарыцца хутка. Тыя, хто вярнуліся, кажуць, што сытуацыя ў Сырыі крытычная:
«Мы жылі побач з Хомсам, дзесьці за 30 кілямэтраў. Цяпер там увесь час страляюць, горад бамбяць. Увогуле баі ідуць пастаянна, таму збольшага неяк ужо прызвычаіліся. Раней мы з жахам думалі, як людзі ў Лібане жывуць, як жывуць у Палестыне, а цяпер і самі зразумелі — нават ва ўмовах вайны неяк жыць усё ж можна».
Абсалютная бальшыня грамадзянаў Беларусі ў Сырыі — гэта жанчыны, якія павыходзілі замуж за колішніх сырыйскіх студэнтаў і выехалі сьледам за імі. З улікам моўнай праблемы і рэлігійнай іншароднасьці яны вялі досыць ізаляваны лад жыцьця, хоць, як прызнаецца адна, справа гонару для араба — задаволіць любы капрыз жанчыны:
«Жанчыны, як правіла, там не працуюць, але гэта тычыцца ня толькі нас, хто прыехаў з-за мяжы. Месца жанчыны — гэта дом, у якім яна мусіць падтрымліваць камфорт. Жанчына гадуе дзяцей, варыць супчык і ходзіць у саўну. Прынамсі, да нядаўняга часу ўсё гэта было, і гэта быў цалкам нармальны расклад».
На мінулым тыдні МЗС Беларусі настойліва рэкамэндаваў усім суайчыньнікам вярнуцца на радзіму. Паводле зьвестак ведамства, цягам двух гадоў з Сырыі выехалі блізу 200 беларусаў, але каля 90 яшчэ заставаліся на ўліку консульскай службы. Калі ўлічыць, што ад пачатку верасьня расейскімі і ўкраінскімі самалётамі ў Маскву і Кіеў агулам дастаўленыя паўтара дзясяткі беларусаў, выглядае, што блізу 80 усё ж вырашылі аддацца на волю лёсу.
Некаторыя застаюцца ў Сырыі не з уласнай волі. Жыхарка Жодзіна Сьвятлана Маркіяновіч працавала ў начных клюбах Лібану, але ў сярэдзіне жніўня нейкім чынам трапіла ў палон да сырыйскіх паўстанцаў. Разам зь іншай танцоркаю з Малдовы яе абвінавацілі ў шпіянажы на карысьць праасадаўскай лібанскай арганізацыі «Хізбула». Зінаіда Міхайлаўна, Сьвятланіна бабуля, кажа, што вось ужо амаль месяц ад унучкі ні слыху, ні послыху:
«Нічога абсалютна ня ведаю — глуха, сыночак, зусім глуха...»
Карэспандэнт: «А чыноўнікі зьвязваліся, раптам нейкія перамовы вядуцца?»
Зінаіда Міхайлаўна
«Ой, ды каму гэта патрэбна, даражэнькі мой? Ніхто ні слова. Як тады прыяжджалі фатаграфаваць, то ад таго часу ніхто і не пазваніў. Толькі сяджу і чакаю, уздрыгваю, як дзьверы адчыняюцца. І ўсё думаю — жывая яна там ці як (плача). Нічога ня ведаю. Ужо кажуць, што, маўляў, сама паехала, сама і вінаватая. Але ж людзі ўсюды езьдзяць, час жа такі! Едуць і прыяжджаюць, і Сьветачка езьдзіла і прыяжджала. Ды дзесьці блыталася, папалася, і ўсё. Але амэрыканцы за сваіх краіны на вушы ставяць, а нашы вушы закрываюць. Ніхто ні слова, хоць бы хто ўспомніў. Ды нічога, маўчаць».
Баранавіцкі лекар-нэўроляг Аляксандар Лазарчык стаў сьведкам рэвалюцыйнай сытуацыі ў іншай арабскай дзяржаве — Лібіі. Ужо ў часе эвакуацыі сустрэў нямала беларусаў, якія ўцякалі ня толькі з ахопленай вайной Джамахірыі, але і з Сырыі, дзе забурэньні толькі пачыналіся. Як мяркуе спадар Лазарчык, цяпер будучыня Сырыі такая ж няўцямная, як і лёс іншых краінаў, якія пазбыліся дыктатараў, але праблемы пры гэтым ня зьніклі. У прыватнасьці, ён не прыхільнік таго, каб масіраванай падтрымкай з паветра дапамагаць прыходзіць да ўлады ісламістам з ваяўнічых арганізацыяў:
«Калі ў Сырыі ў выніку адхіленьня Асада ўсталюецца нейкі новы рэжым, павынішчаюць усіх. Я лічу, што хрысьціянаў там першых ня будзе, хоць нашых там было досыць шмат. Калі мы назад дамоў вярталіся зь Лібіі на вялікім дэсантным караблі, з Трыпалі зьяжджалі нашы жанчыны, беларускі, якія павыходзілі замуж за лібійцаў. І таксама ж за сырыйцамі шмат нашых было замужам. І дзяцей там панараджалі, і сем’і там. У Сырыі, дарэчы, жыцьцё было яшчэ лепшае, прынамсі, спакайнейшае, чым у Лібіі. Усё было добра ў гэтым сэнсе. А цяпер ім давядзецца зьехаць, і, відаць, назаўсёды».
Баранавіцкі лекар-нэўроляг Аляксандар Лазарчык у Лібіі
На думку суразмоўцы, да прыкрай разьвязкі ў арабскім сьвеце, ахопленым ваеннымі дзеяньнямі, як правіла, прыводзіць незгаворлівасьць апанэнтаў:
«Ува ўсіх памылка за памылкай. Палкоўнік Кадафі праспаў гэтых, як кажуць, паўстанцаў, хоць там былі ня столькі паўстанцы, колькі бандзюкі сапраўдныя. Пасьля таго як яны ў Бэнгазі выйшлі з турмаў, усё і пачалося. А да таго ў Лібіі былі два тыдні мірных мітынгаў, і ўсё так жа мірна трэба было закрыць. Але нічога не зрабілі, і гэтая пухліна, гэты рак распаўсюдзіўся па ўсёй краіне. У Асада ў Сырыі тое ж самае: пачалося ўсё зь мірных дэманстрацыяў, і трэба было вырашаць усё мірам, ісьці ўсім бакам на перамовы. Але ж маем, што маем. У Эгіпце, дарэчы, таксама мірна пачалося, а потым вунь як скончылася».
Агульнай думкі наконт мэтадаў ціску на рэжым Башара Асада няма. ЗША, Ізраіль, Турэччына перакананыя, што перавыхаваць сырыйскае кіраўніцтва немагчыма, а ўжываньне хімічнай зброі супраць мірнага насельніцтва — сьведчаньне ягонай рэальнай сутнасьці. Расея, Кітай ды іхнія сатэліты, наадварот, лічаць, што жанчын ды дзяцей труцілі паўстанцы, а Асада толькі робяць крайнім. Экспэрты не выключаюць, што зьнешняе ўмяшаньне на тле палітычных супярэчнасьцяў можа пацягнуць за сабой нашмат большыя наступствы, чым прагназуецца.
