«Словы маюць значэньне. Я не магу не пагадзіцца з назвай гэтай канфэрэнцыі, — адзначыла Ціханоўская на пачатку свайго выступу. — Словы могуць прабіць сьцены, зрынуць тыранаў і зьмяняць наш сьвет. Але словы таксама могуць прычыняць шкоду, сеяць нянавісьць, апраўдваць тэрор і распаўсюджваць хлусьню».
Ціханоўская падкрэсьліла, што жыць пры дыктатуры — гэта ўсё роўна што жыць у хлусьні.
«Вам хлусяць у школе. Хлусяць ва ўрадзе. Хлусяць па тэлевізары... Дыктатары прыдумляюць ярлыкі для ўсіх, хто адмаўляецца жыць паводле іхных правілаў. Палітычных апанэнтаў яны называюць тэрарыстамі. Суседнія краіны — фашыстамі. Журналістаў — наркаманамі і прастытуткамі. Праваабаронцаў — экстрэмістамі», — адзначыла палітык.
Ціханоўская патлумачыла прысутным, што і яна для беларускага дыктатара Аляксандра Лукашэнкі — «тэрарыстка» і «экстрэмістка», якая спрабавала захапіць уладу, і ў Беларусі яе асудзілі на 15 гадоў зьняволеньня толькі таму, што яна вырашыла падтрымаць свайго мужа Сяргея Ціханоўскага, які некалі «адмовіўся жыць у хлусьні».
Яна расказала прысутным пра перасьлед мужа і сваё рашэньне зарэгістравацца кандыдаткай у прэзыдэнты замест яго, пра пасьлявыбарчыя пратэсты ў Беларусі.
«Гэта быў момант абуджэньня ўсёй нацыі. Беларусы адмовіліся жыць у хлусьні», — заявіла Ціханоўская.
Яна адзначыла, што для беларусаў «гэта прывілей — называць рэчы сваімі імёнамі», але тыя, хто жыве ў дэмакратычных краінах, гэтага не адчуваюць, бо для іх свабода «падобная да паветра».
«І калі ты яе страціш — ты задыхаесься... Мова фармуе рэальнасьць. І мы павінны быць адважнымі, каб называць рэчы сваімі імёнамі», — сказала палітык.
У Беларусі праўда таксама стала «першай ахвярай рэжыму», адзначыла Ціханоўская, і сытуацыя толькі пагаршаецца. Падчас свайго выступу яна заклікала міжнародную супольнасьць аб’яднацца ў асуджэньні выкарыстаньня мовы нянавісьці як інструмэнта прыгнёту.
«Падтрымка незалежных СМІ і арганізацый грамадзянскай супольнасьці павінна быць ключавой (...) Адукацыя адыгрывае вырашальную ролю ў гэтай бітве. Нам патрэбная падтрымка для ініцыятываў, якія спрыяюць крытычнаму мысьленьню, мэдыяграматнасьці і разуменьню дэмакратычных каштоўнасьцяў, асабліва сярод моладзі. У будучай дэмакратычнай Беларусі павінна быць дакладная прававая база і рамкі, якія вызначаюць наступствы для тых, хто займаецца распальваньнем нянавісьці(...)», — заявіла Ціханоўская.
Таксама яна заклікала міжнародную супольнасьць падтрымаць намаганьні дзеля дакумэнтаваньня парушэньняў па ўзгаданай тэме і, дзе гэта магчыма, прыцягваць вінаватых да адказнасьці.
«Дасягненьне гэтых мэтаў будзе няпростым і няхуткім. Але кошт бязьдзейнасьці значна вышэйшы (...) І кожны з нас можа зьмяніць сытуацыю сваімі дзеяньнямі», — заявіла Ціханоўская.
- Канфэрэнцыя Words Matter, якая сёлета праходзіць у сталіцы Нарвэгіі, — найважнейшая глябальная сустрэча году ў пытаньнях супрацьдзеяньня мове нянавісьці.
- У форуме Words Matter бяруць удзел больш за 20 дакладчыкаў з усяго сьвету, сотні дэлегатаў і дзясяткі прадстаўнікоў моладзі.
Форум