10 кітайскіх юаняў, паводле Нацбанку, цяпер каштуюць 5,1 беларускага рубля. Яшчэ 16 сакавіка, пасьля заяваў Лукашэнкі, беларуская валютна-фондавая біржа анансавала таргі кітайскім юанем. Пасьля біржа адсправаздачылася, што таргі юанем пасьпяхова стартавалі і адбылося 10 угод.
Напрыклад, 23 сакавіка па далярах адбылося 63 угоды, па эўра — 29, па юанях — толькі адна.
«Валюце давяраюць, калі ведаюць, што яна карыстаецца попытам»
На думку эканаміста Дзьмітра Крука, у выпадку нястачы даляраў і эўра юанем могуць пачаць карыстацца.
«Нельга сказаць, што няма ніякіх шанцаў, але гэта будзе не дабраахвотны выбар. Калі будзе дэфіцыт гатоўкі і безнаяўных праз санкцыі, праз пагаршэньне гандлёвага балянсу і ўзьнікне дэфіцыт традыцыйных валютаў, то юань можа стаць для кагосьці выбарам», — кажа Дзьмітры Крук.
Але для хаджэньня юаня ў Беларусі мусіць супасьці шэраг фактараў:
«Нейкай валюце давяраюць, калі ведаюць, што яна карыстаецца попытам, што пасьля гэты юань можна будзе прадаць. Аднамомантна такое не адбываецца. Таксама патрэбен доступ да юаняў. Таму пытаньне: ці будзе іх прыток за кошт гандлю, бо нават калі ён будзе, ён будзе невялікі. Каб задаволіць попыт на юані, калі ён раптам узьнікне, патрэбныя дамовы зь кітайскімі банкамі. Незразумела, ці такія дамовы ёсьць», — тлумачыць Дзьмітры Крук.
Паводле эканаміста Аляксея Харкевіча, адмовіцца ад нейкай звыклай валюты ў адзін момант нельга.
«Даляры забясьпечаны доступам да амэрыканскіх тэхналёгій, абаронены амэрыканскай дзяржавай, ёсьць давер да гэтай валюты. Адмовіцца ад іх у адзін момант нельга», — кажа Аляксей Харкевіч.
Што да пераходу з даляраў да юаня, то на думку эканаміста Аляксея Харкевіча, гэта «нерэальны жэст».
«Зь юанем у Эгіпет не паедзеш»
Для большасьці беларусаў даляры і эўра доўгі час былі асноўным сродкам ашчаджэньня грошай. Памер арэнды за жыльлё беларусы мераюць у далярах.
«Адмовіцца ад даляраў нельга. Калі чалавек едзе ў Эгіпет, то туды не паедзеш з юанем ці зь беларускім рублём. Юанямі можна разьлічвацца толькі ў тых краінах, дзе яны зьяўляюцца сродкам плацяжоў. Беларусь далёка ад Кітаю, у Беларусі шмат суседзяў, апроч Расеі. Рэальных падставаў для хаджэньня юаняў у Беларусі няма, і яны ня хутка зьявяцца», — мяркуе Аляксей Харкевіч.
«Расейскі рубель яшчэ менш пэрспэктыўны, чым юань»
Што да пераходу на расейскі рубель, то Аляксей Харкевіч прыводзіць прыклад, што расейскія банкі і так адключаюць ад міжнародных сыстэм.
«Ва ўмовах заслоны і ізаляцыі нешта мусіць выкарыстоўвацца для абмену таварамі. Можна яшчэ, як у дзяцінстве, лапухамі разьлічвацца. Эквівалент абмену таварамі мусіць быць. Можна ў такой сытуацыі і расейскі рубель выкарыстоўваць. Калі параўноўваць юань і расейскі рубель, то лепш, вядома, юань, бо ён хаця б інтэграваны ў міжнародную сыстэму, а інтэграцыя расейскага рубля пад вялікім пытаньнем», — гаворыць Аляксей Харкевіч.
Паводле Дзьмітрыя Крука, пэрспэктывы расейскай валюты сумныя, ёсьць вялікая ступень няпэўнасьці з курсам.
«Вялікая рызыка, нельга прадказаць, што будзе далей адбывацца з курсам расейскага рубля. Вядома, калі зусім іншых опцый ня будзе, то хтосьці, магчыма, зробіць выбар на карысьць расейскага», — мяркуе Дзьмітры Крук.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
