«Заставалася адна пачка макароны. Але прыехалі ўкраінскія валянтэры і дапамаглі»
Беларуска Ірына два гады жыве ў Адэсе. Тут ужо пасьпела купіць жытло.
«Як і ва ўсіх — заблякавалі карткі, і беларускую, і ўкраінскую. Я яшчэ пасьпела хоць лекі па картцы набыць у аптэцы — і ўсё. У аддзяленьне банку ісьці няма сэнсу, яны не працуюць. Раней у банку сказалі ў прынцыпе, што можна прыйсьці пасьля таго, як скончацца ваенныя дзеяньні. У нас тут чат свой, беларусаў. І я бачу, што некаму з-за мяжы дапамаглі, нехта наяўнымі падзяліўся, некаму ўкраінцы далі прадуктаў», — кажа Ірына.
У крамах прадукты ёсьць, хоць асартымэнт і скараціўся.
«Цукру, грэчкі, солі няма. Цяжкасьці бываюць з малочнай прадукцыяй. Насамрэч на забесьпячэньне скардзіцца не выпадае. Мне было цяжка, бо заставаўся адзін пачак макароны. І я не магу ісьці, прасіць… Тым больш у каго? На нашай пляцоўцы з васьмі кватэр толькі я засталася. Дый ёсьць людзі, якія значна больш маюць патрэбу ва ўсім, чым я. Але мае сябры паклапаціліся, знайшлі валянтэраў, і яны мне прывезьлі тысячу грыўняў. Я спыталася: «Ад каго гэта?», яны кажуць: «Ня ведаем, нам сказалі — мы прывезьлі». Дапамагаюць усе як могуць. Я эканомна яшчэ працягну. Я жартавала нават: «Ну, нарэшце я пахудзею ўжо!» — дадала беларуска.
Яна бядуе, што раней у Адэсе добра ставіліся да беларусаў, цяпер стаўленьне сапсавалася. «Што далей будзе — невядома. Але я не разумею, як можна перамагчы ўкраінцаў? Яны такія матываваныя, так дапамагаюць адзін аднаму, так мужна змагаюцца і ваююць. Тут не было ніколі ніякіх нацыстаў, пра якіх кажа расейская прапаганда, тут нікога ня крыўдзілі! Адкуль што бярэцца ў прапаганды? І ва ўкраінцаў вельмі моцны дух, яны нічога не баяцца», — зьдзіўляецца Ірына.
Яна дадала, што не панікуе, трымаецца, як і іншыя жыхары Адэсы.
«Сябры з-за мяжы пералічылі, трохі за працу прыйшло грошай»
У Марыны (імя зьмененае на просьбу гераіні. — РС), якая жыве ў Чарнігаве, таксама не працуюць карткі.
«Яшчэ адна заставалася, што працавала, — на яе сябры з-за мяжы пералічылі грошы, і за працу трохі прыйшло грошай. Цяпер так, што і сьвятла ў нас няма. Расейцы бомбы кідаюць, ракеты дзень і ноч. Так ляжаш спаць і не прачнесься, калі лясьне ў дом. Сырэны працуюць штодзень. Трапіла ў рыбную краму нядаўна, адстаяла доўгую чаргу. Ужо тавары разабралі да мяне. Ну, схапіла рыбу і марскую капусту. Больш нічога. Стаіш у чарзе, трывога пачынаецца, азіраесься па баках — куды падаць, дзе сховішча. 21 стагодзьдзе на двары! Як кажа штодзень мая сястра-ўкраінка: «Трымаемся!», — расказвае Марына.
«Каб духам ня падаць, трэба ісьці ў валянтэры»
Беларуска Аляксандра жыве ў Кіеве. Кажа, што іх раён даволі ціхі. Выбухі чуваць, але «не крытычна». Картка таксама заблякаваная.
«Нам дапамог сябар, у якога была неўкраінская картка. Так што ў нас яшчэ даволі добрае становішча. Я нават ня ведаю, як цяпер дапамагчы іншым беларусам? Толькі што дамаўляцца з украінцамі, каб, напрыклад, на іх карткі пералічыць дапамогу. У нашых крамах усё добра. Ну, хіба толькі няма яек, бульбы, малочныя прадукты зь перабоямі. Мы з голаду не памром. Ёсьць крупы, кансэрвы, нават мяса — даволі няблага», — падзялілася Аляксандра.
Міхаілу (імя зьмененае на ягоную просьбу. — РС) дапамаглі сваякі, якія выяжджалі ў Львоў і пакінулі яму наяўныя грошы.
«Мы ў такім цяпер прывілеяваным стане. Але карткі патрэбныя, каб, скажам, плаціць камунальныя і за тэлефон. Мы дамовіліся з суседзямі-ўкраінцамі, што яны будуць плаціць карткамі, а мы ім аддадзім наяўнымі. У нас адпачатку — а мы тут з 2021 году, — добрыя стасункі з суседзямі. У крамах ёсьць практычна ўсё. Мы ўчора былі на іншым раёне, дык там у крамах наогул чаго толькі няма. Той раён бамбяць, людзі зьехалі, таму, мусіць, няма асабліва каму разьбіраць прадукты. У майго прыяцеля заблякавалі таксама картку, дык ён з калегай-украінкай дамовіўся — яна дала яму сваю картку.
Мы з Кіева ня зьедзем. Мы тут набылі кватэру ўжо, учапіліся каранямі. Каб ня падаць духам, трэба ісьці ў валянтэры. Жонка мая хадзіла насыпаць пясок у мяхі для абарончых збудаваньняў», — кажа Міхаіл.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
