Чаму Эўразійскі фон супрацоўніцтва і разьвіцьця даў Беларусі доўгачаканы крэдыт? Чым Беларусі давядзецца расплачвацца за яго? Ці ўратуе ён беларускую эканоміку?
Абмяркоўваюць: Юры Дракахруст, Віталь Цыганкоў, Валер Карбалевіч.
Дракахруст: Як стала вядома, Эўразійскі фонд стабілізацыі і разьвіцьця выдзеліць Беларусі крэдыт у памеры 2 мільярды даляраў. Перш транш у памеры 500 мільёнаў даляраў чакаецца ўжо бліжэйшымі днямі, можа нават сёньня.
Адпаведнае пагадненьне падпісанае 25 сакавіка ў Маскве паміж прадстаўнікамі міністэрства фінансаў Беларусі і фонду.
Ключавую ролю ў фондзе адыгрывае Расея. Крэдыт выдзяляецца «ў падтрымку мер эканамічнай палітыкі і структурных пераўтварэньняў ураду і Нацыянальнага банку Рэспублікі Беларусь на 2016–2018 гады».
У 20016 годзе Беларусь атрымае яшчэ 2 траншы крэдыту, тры ў наступным годзе і адзін ў 2018 годзе. Перамовы аб крэдыце фонду ў памеры 2 мільярдаў даляраў Менск вёў яшчэ зь мінулага году.
Альтэрнатыва дапамозе Беларусі для Расеі — магчымыя неспрыяльныя сацыяльныя і нават палітычныя наступствы крызісу ў Беларусі.
Чаму далі крэдыт? Просты адказ: абяцалі — і далі. Пасол Расеі Аляксандар Сурыкаў пасьля лютаўскага пасяджэньня Вышэйшага дзяржсавету саюзнай дзяржавы заявіў, што дадуць.
Аднак, фон перамоваў быў неспрыяльны. Ня так даўно намесьнік мінфіну Расеі Сяргей Старчак казаў, што ў Расеі няма сродкаў. Але знайшліся.
Альтэрнатыва дапамозе Беларусі для Расеі — магчымыя неспрыяльныя сацыяльныя і нават палітычныя наступствы крызісу ў Беларусі. Гэта і сродак утрымаць Беларусь у сваёй геапалітычнай арбіце. Эўропа, Захад пакуль ня надта расшчодрываюцца, і Менск можа параўноўваць гатоўнасьць дапамагаць.
Дарэчы, паводле дадзеных апошняга апытаньня НІСЭПД, на пытаньне, хто дапаможа Беларусі выйсьці з крызісу, самы папулярны адказ «ніхто не дапаможа, разьлічваць можна толькі на сябе» — 36%, а на другім месцы — 26% — Расея.
2 мільярды знайшліся ў Расеі і ў сытуацыі моцнага эканамічнага крызісу. Усіх праблемаў Беларусі гэтыя грошы ня вырашаць, але ролю выратавальнага круга адыграць могуць, хоць з некаторымі даўгамі можна расплаціцца.
Ня выключана, што нечым Беларусі за гэта давядзецца расплачвацца. Скажам, той жа базай. Але гэта ня факт, у мінулым ня раз бывала, што Расея давала дапамогу, нічога канкрэтнага не атрымліваючы ўзамен.
Цыганкоў: Як кажуць пра беларускую палітыку, ня трэба там шукаць цёмных пакояў, у ёй усё ня проста, а вельмі проста. Я пагаджуся з вашай вэрсіяй, яна самая жыцьцёвая: чаму далі — таму што абяцалі, таму што гэта было прапісана.
Калі ня даць гэтыя паўтара года таму паабяцаныя грошы — нагадаю, што спачатку было абяцана 3 мільярды — гэта быў бы скандал, гэта былі б сумневы ў пасьлядоўнасьці расейскай палітыкі, чарговая нагода для Аляксандра Лукашэнкі «павярнуць на Захад». Думаю, у прыняцьці рашэньня расейскім бокам і такі аргумэнт адыгрываў сваю ролю. Тым больш, што адтуль таксама намячаюцца грошы — ідуць перамовы Менску з МВФ, ён спрабуе ўсе магчымыя варыянты, якія ёсьць на рынку.
Ня даць крэдыту — праблемаў больш, чым даць.
То бок ня даць — праблемаў больш, чым даць. Таму было прынятае такое палітычна абгрунтаванае і лягічнае рашэньне. Але гэтыя грошы былі паабяцаныя некалькі гадоў таму. Цяпер ніякіх такіх абяцаньняў няма.
Таму цікава, ці будзе ў далейшым, пасьля гэтага крэдыту, выконвацца правіла беларуска-расейскіх адносінаў, што Расея заўсёды плаціць.
Карбалевіч: Хачу зьвярнуць увагу на тое, што паводле папярэдняй кулюарнай інфармацыі, гаворка ішла пра першы транш у памеры 1,1 мільярды даляраў. Выглядае, што сёлета Беларусь усё ж атрымае 1 мільярд даляраў, толькі не адным, а двума траншамі. Фонд задаволіла макраэканамічная стабілізацыя, жорсткая манэтарная палітыка, свабодны абменны курс і плюс рост камунальных тарыфаў.
А вось выдзяленьне наступных траншаў абумоўліваецца наступнымі крокамі па лібэралізацыі эканомікі, кшталту свабоднага цэнаўтварэньня, прыватызацыі, якія беларускае кіраўніцтва рабіць ня хоча.
Масква не зацікаўленая ў сацыяльна-эканамічным краху Беларусі, бо гэта разбурыць, дыскрэдытуе праект Эўразійскага эканамічнага саюзу, які так старанна стварае Расея.
Чаму Расея дае Беларусі крэдыт? Па-першае, сёньня гэта адзін зь нямногіх кручкоў, на якіх Расея можа трымаць Беларусь. Энэргетычны грант мінімізаваўся з-за падзеньня сусьветных цэнаў на нафту. Расейскі рынак сьціснуўся. Што засталося? Не дапусьціць, каб Беларусь саскочыла з крэдытнай іголкі.
Па-другое, Масква не зацікаўленая ў сацыяльна-эканамічным краху Беларусі, бо гэта разбурыць, дыскрэдытуе праект Эўразійскага эканамічнага саюзу, які так старанна стварае Расея.
Думаю, што крэдыт дапаможа разьлічыцца з даўгамі замежным і ўнутраным крэдыторам. Але ён таксама можа дазволіць беларускаму кіраўніцтву заняць больш жорсткую пазыцыю на перамовах з МВФ, якія адновяцца ў красавіку.
З аднаго боку, патрэба ў замежным фінансаваньні трохі зьменшылася. А зь іншага, Захаду прапануюць даць крэдыт па геапалітычных прычынах, маўляў, глядзіце, Расея хоча ўтрымаць Беларусь у сваім геапалітычным полі, таму дае грошы. А вы, калі хочаце таго ж, таксама плаціце.
