Навука і тэхналёгіі

Памёр беларускі этноляг Міхаіл Піліпенка

Вядомаму навукоўцу было 88 гадоў.

У Варшаве прайшлі дзьве навуковыя канфэрэнцыі беларусістаў

Канфэрэнцыі праходзілі два дні запар, у іх узялі ўдзел сталыя і маладыя навукоўцы зь некалькіх краінаў, але не зь Беларусі.

Беларуская студыя распрацоўвае кампутарную гульню пра сярэднявечны Тураў

Зьявіўся трэйлер гульні.

Лукашэнка зацьвердзіў навуковыя прыярытэты да 2030 года, сярод іх ШІ і біятэхналёгіі

Прыярытэтныя кірункі навуковай, навукова-тэхнічнай і інавацыйнай дзейнасьці на 2026–2030 гады зацьверджаныя ўказам № 135, які 1 красавіка падпісаў Лукашэнка, паведамляе яго прэс-служба.

Беларусь ужо рыхтуе перамовы з Расеяй наконт другой АЭС

Цяпер размова ідзе пра тэхнічныя пытаньні.

«Ангела Мэркель рабіла штосьці падобнае». Гісторыя посьпеху беларускага хіміка Дзьмітрыя Фірагі

Гісторыя посьпеху беларускага хіміка Дзьмітрыя Фірагі, які распрацоўвае ў Нямеччыне навуковы софт, што дапамагае ў вытворчасьці лекаў і чый артыкул апублікаваў прэстыжны часопіс Nature.

Ілан Маск прадаў X сваёй жа кампаніі xAI за 33 мільярды даляраў

Амэрыканскі мільярдэр Ілан Маск паведаміў, што яго кампанія xAI, якая займаецца распрацоўкай тэхналёгій у сфэры штучнага інтэлекту, набыла яго сацсетку X за 33 мільярды даляраў.

Беларускую мову дадалі ў папулярны генэратар субтытраў

Беларуская мова зьявілася ў мабільнай праграме Сaptions.

Альтэрнатывы Starlink: ЭЗ рыхтуе для сябе і Ўкраіны запасныя варыянты спадарожнікавай сувязі на выпадак адмовы кампаніі Маска

Нядаўняя сварка ўладальніка спадарожнікавай кампаніі Starlink мільярдэра Ілана Макса з уладамі Польшчы і яго неаднаразовыя намёкі на магчымае адключэньне Starlink ва Ўкраіне прымусілі і Кіеў, і ЭЗ распрацоўваць крызісныя варыянты захаваньня спадарожнікавай сувязі.

«Куды коціцца сьвет». У каго ChatGPT забярэ працу. Прагнозы распрацоўніка

Як працуюць вялікія моўныя мадэлі, такія як ChatGPT, Claude альбо DeepSeek? Як яны могуць зьмяніць нашыя грамадзтвы ў найбліжэйшыя некалькі гадоў? Чаму яны часта ствараюць фантазіі, калі ня маюць адказу на вашыя пытаньні?

Амэрыканскі модуль Blue Ghost 1 зрабіў пасадку на паверхню Месяца

Microsoft з 5 траўня спыняе працу папулярнага сэрвісу сувязі Skype

Кампанія Microsoft у пятніцу абвясьціла, што неўзабаве спыніць працу папулярнага сэрвісу відэазванкоў Skype, якім карысталіся сотні мільёнаў людзей па ўсім сьвеце. Skype спыніць сваю працу ў траўні. Карыстальнікам прапануецца перайсьці на больш сучасны сэрвіс Teams, які таксама належыць Microsoft.

Каманда беларусаў стварыла мэдычнага асыстэнта Doctorina AI, якім хоча дапамагаць мільярдам людзей. Што вядома пра праект

Каманда беларусаў распрацавала мэдычнага асыстэнта Doctorina AI, якім зьбіраецца дапамагчы мільярдам людзей. Пра новы стартап піша выданьне Dev.by.

За тры гады колькасьць супрацоўнікаў у кампаніях Парку высокіх тэхналёгіяў скарацілася амаль на 30%

З 2022 году колькасьць спэцыялістаў у кампаніях беларускага Парку высокіх тэхналёгіяў (ПВТ) скарацілася прыкладна на 30 працэнтаў, гаворыцца ў артыкуле AFP.

Анкалёгія, фармацэўтыка, робататэхніка са штучным інтэлектам. Хто атрымаў прэмію «Бізон Гіґс»

Падвялі вынікі першай незалежнай народнай прэміі «Бізон Гіґс» у галіне дакладных і прыродазнаўчых навук сярод беларускіх навукоўцаў. Перамог спэцыяліст у галіне анкалёгіі.

Штучны інтэлект за два дні вырашыў праблему, над якой мікрабіёлягі працавалі 10 гадоў

Складаная праблема, над якой мікрабіёлягі працавалі дзесяцігодзьдзе, была вырашаная ўсяго за два дні з дапамогай новага інструмэнту штучнага інтэлекту (ШІ), паведамляе ВВС.

Два праекты зь беларускімі каранямі трапілі ў топ-10 пэрспэктыўных стартапаў у Польшчы

Гадзіньнік ад беларускага брэнду Hvilina атрымаў прэстыжную эўрапейскую прэмію ў галіне дызайну

Калекцыя гадзіньнікаў Star Chronicle беларускай гадзіньнікавай мануфактуры Hvilina атрымала прэстыжную прэмію German Design Awards 2025 у катэгорыі «прадметы раскошы», гаворыцца на сайце прэміі.

Ці сапраўды вячэра мае быць самым сьціплым прыёмам ежы за дзень?

Мала хто ня чуў старую максыму «Сьняданак зьеж сам, абед падзялі зь сябрам, а вячэру аддай ворагу». Але ў наш час дыетолягі ня так адназначна ацэньваюць гэтую параду. Некаторыя сьцьвярджаюць, што для добрага сну і для пахудзеньня важна мець тры паўнавартасныя прыёмы ежы кожны дзень.

У Беларусі выдалі больш за 27 тысяч генэтычных пашпартоў. Што гэта за пашпарт і чым ён карысны

Агулам у Беларусі выдалі ўжо больш за 27 тысяч генэтычных пашпартоў, распавёў намесьнік дырэктара па навуковай рабоце Інстытута генэтыкі і цыталёгіі Нацыянальнай акадэміі навук Павал Марозік.

Вялікая Брытанія і ЗША адмовіліся падпісаць супольную дэклярацыю аб штучным інтэлекце на саміце ў Парыжы

У Парыжы прайшоў саміт пры ўдзеле больш за 60 краін сьвету, прысьвечаны разьвіцьцю штучнага інтэлекту. Па выніках саміту прынялі сумесную дэклярацыю, якую адмовіліся падпісаць Вялікая Брытанія і ЗША, піша ВВС.

Амэрыканскія экспэрты заявілі пра крытычныя праблемы з аплікацыяй DeepSeek і раяць усім яе выдаліць

Паводле экспэртаў, аплікацыя зьбірае прыватныя зьвесткі пра карыстальнікаў і без шыфраваньня перасылае гэта на сэрвэры кітайскай карпарацыі ByteDance, якая валодае сацыяльнай сеткай TikTok і лічыцца зьвязанай з кітайскімі ўладамі.

Чаму імавернасьць падзеньня разбуральнага астэроіда на Зямлю ў 2032 годзе расьце (і зьмяншаецца)

Навукоўцы з амэрыканскага касьмічнага агенцтва NASA і з Эўропы тлумачаць, як яны разьлічваюць імавернасьць падзеньня на Зямлю астэроіда 2024 YR4 і чаму пакуль рана хвалявацца.

Штучны інтэлект дапамог навукоўцам прачытаць старажытны скрутак, які згарэў падчас вывяржэньня Вэзувію

Навукоўцы з дапамогай штучнага інтэлекту (ШІ) змаглі расшыфраваць старажытны папірус з горада Геркуланум на заходнім узьбярэжжы Італіі, які амаль дашчэнту згарэў падчас вывяржэньня Вэзувія ў 79 годзе нашай эры, паведамляе The Guardian.

Беларусы заснавалі прэмію для навукоўцаў «Бізон Гігс». Паразмаўлялі зь яе каардынатарам

Праз два тыдні завяршаецца народнае галасаваньне для вызначэньня пераможцаў «народнай» навуковай прэміі «Бізон Гіґс». Пагаварылі зь яе каардынатарам — сацыятэхнікам, грамадзкім актывістам Міхаілам Воўчакам.

«Трэба разумець, з кім мы дзелімся інфармацыяй». Расказваем правілы бясьпечнага карыстаньня нэўрасеткамі

Спэцыялісты ў кібэрбясьпецы з Wiz Research знайшлі выцек дадзеных кітайскай нэўрасеткі DeepSeek, якую называлі «забойцам чату GPT». Распыталі экспэртаў, як найбольш бясьпечна карыстацца нэўрасеткамі і на што зьвярнуць увагу.

У Міністэрстве сувязі патлумачылі праблемы з інтэрнэтам у Беларусі

У Міністэрстве сувязі Беларусі патлумачылі апошнія праблемы з сувязьзю ў краіне «ўсплёскам ужываньня». Праблемы з доступам да інтэрнэту ў беларусаў пачаліся з пачаткам прэзыдэнцкай кампаніі ў Беларусі.

Што трэба ведаць пра новы штам COVID-19, яго сымптомы і лячэньне

Амэрыканская газэта The New York Times піша, што на ўсёй тэрыторыі Злучаных Штатаў фіксуецца новы варыянт COVID-19 пад назвай XEC. У краіне рэзка ўзрасла колькасьць шпіталізацыяй і сьмерцяў.

Кітайскі стартап DeepSeek запусьціў бясплатнага памочніка штучнага інтэлекту і выклікаў масавы распродаж акцый на рынку

Рынак здрыгануўся. Напрыклад, кампанія Nvidia зазнала рэкордную страту рынкавай капіталізацыі.

Паглядзіце на здымак Зямлі, які зрабіў амэрыканскі прыватны касьмічны апарат, які ляціць на Месяц

Прыватны амэрыканскі касьмічны апарат, які рухаецца да Месяца, зрабіў захапляльныя здымкі Зямлі праз тыдзень пасьля пачатку палёту, піша агенцтва Associated Press.

За мінулае стагодзьдзе мужчыны вырасьлі ўдвая больш, чым жанчыны, — дасьледаваньне

Дадзеныя зь дзясяткаў краін паказваюць, што адрозьненьні ў росьце і вазе паміж поламі павялічыліся з 1900 году, піша The Guardian.

Беларус пачаў працу ў Сарбоне. Ён сярод самых цытаваных навукоўцаў сьвету

У часе сваёй працы ў Беларусі Сяргей Касьцюк праводзіў дасьледаваньні супольна з найбольшым у сьвеце хімічным канцэрнам BASF, а таксама EURENCO, кампаніяй па вытворчасьці перадавых энэргетычных матэрыялаў.

У Беларусі заявілі пра выпуск досьледнай партыі «на 70% айчынных» электрамабіляў

У Беларусі выпусьцілі досьледную партыю айчынных легкавых электрамабіляў, заявіў першы намесьнік старшыні прэзыдыюму Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Сяргей Чыжык.

Трамп абвясьціў аб запуску праекту Stargate для разьвіцьця штучнага інтэлекту коштам $500 млрд

Прэзыдэнт Дональд Трамп у аўторак абвясьціў аб буйным інвэстыцыйным праекце ў стварэньні інфраструктуры для разьвіцьця штучнага інтэлекту, якую ўзначаліў японскі гігант SoftBank, Oracle і стваральніца ChatGPT, кампанія OpenAI.

Каля Смалявічаў упаў мэтэарыт, яго шукаюць

Пошукавы атрад нават даў адрас пошты, на якую можна даслаць важную інфармацыю.

TikTok аднавіў працу ў ЗША пасьля кароткачасовага спыненьня

Папулярная сацыяльная сетка не працавала некалькі гадзін пасьля заканадаўчай забароны. Разабрацца з гэтым і скасаваць яе абяцаў абраны прэзыдэнт дзяржавы Дональд Трамп, які неўзабаве прыме прысягу.

TikTok перастаў працаваць на тэрыторыі ЗША

Праграма TikTok стала недасяжнай для амэрыканскіх карыстальнікаў у нядзелю, 19 студзеня.

Ці трэба турбавацца з прычыны мікраплястыку ў чайных пакеціках?

Газэта The New York Times сабрала меркаваньні экспэртаў аб патэнцыйнай рызыцы для здароўя ад мікраплястыку, які ўтрымліваецца ў некаторых чайных пакеціках.

Вярхоўны суд ЗША не адмяніў закон аб забароне TikTok

Вярхоўны суд ЗША адмовіўся адмяніць закон, які дазваляе забараніць TikTok, калі сацыяльная сетка ня будзе выдзеленая з кітайскай кампаніі ByteDance. Дакумэнт уступае ў сілу 19 студзеня, за дзень да інаўгурацыі Дональда Трампа.

Навіны космасу: запуск ракет SpaceX і кампаніі Бэзаса; Індыя ўпершыню ажыцьцявіла аўтаматычную стыкоўку ў космасе

У Беларусі зацьвердзілі Канцэпцыю сувэрэнітэту ў сфэры лічбавага разьвіцьця. Што ў ёй

У Беларусі зацьвердзілі Канцэпцыю забесьпячэньня сувэрэнітэту ў сфэры лічбавага разьвіцьця да 2030 году.

На Зямлі ўпершыню за 160 тысяч гадоў змогуць убачыць рэдкую камэту

NASA заявіла, што будучую яркасьць камэты «зараней цяжка» прадказаць, але камэта C/2024 G3 (Атляс) можа заставацца дастаткова яркай, каб яе можна было ўбачыць няўзброеным вокам.

Кітай можа прадаць TikTok Ілану Маску, каб сетка засталася ў ЗША

Раней у Злучаных Штатах уводзілі забароны розных ступеняў на карыстаньне сацсеткай, якая, як лічыцца, дапамагае Пэкіну шпіёніць за амэрыканскімі чыноўнікамі.

Алькаголь нясе новыя рызыкі ў сярэднім узросьце — навукоўцы

Людзям, якім больш за 35 гадоў, алькаголь можа псаваць здароўе горш, чым маладым. Пра новыя вынікі дасьледаваньняў інфармуе амэрыканская газэта The New York Times.

Вадзім Кабанчук пра ўзлом свайго Telegram: «Я нічога крытычнага там не трымаў»

9 студзеня тэлеграм-канал, зьвязаны зь сілавікамі, паведаміў пра ўзлом акаўнту Вадзіма Кабанчука, прадстаўніка Аб’яднанага пераходнага кабінэту ў нацыянальнай бясьпецы і былога намесьніка камандзіра палка Каліноўскага. Сам Кабанчук пракамэнтаваў Свабодзе сытуацыю з сваім Telegram.

У Беларусі ўначы абмяжоўвалі доступ у інтэрнэт

Пра абмежаваньне доступу ў сеціва мінулай ноччу паведаміў шэраг беларускіх тэлеграм-каналаў. Ёсьць падазрэньні, што ўлады выпрабоўваюць сыстэму блякаваньня інтэрнэту напярэдадні выбараў прэзыдэнта, прызначаных на 26 студзеня.

Meta згортвае сваю праграму фактчэкінгу і аслабляе правілы мадэрацыі кантэнту ў Facebook і Instagram

Кампанія Meta 7 студзеня анансавала зьмены ў падыходзе да фактчэкінгу і мадэрацыі ў сваіх сацыяльных сетках: у прыватнасьці, згортваньне праграмы праверкі фактаў і аслабленьне абмежаваньняў на дыскусіі вакол такіх тэмаў, як іміграцыя і гендэрная ідэнтычнасьць.

7 парадаў, якія дапамогуць вам здарова харчавацца ў 2025 годзе

Мэдыцына і навука пра чалавека ўвесь час мяняюцца, у сьвеце робяцца новыя адкрыцьці, лекары ўсё лепш і лепш разумеюць цела чалавека і яго фізіялёгію.

Вяртаньне на Месяц, скафандры ад Prada і інавацыі SpaceX. Што адбывалася ў сфэры касьмічных палётаў і дасьледаваньняў у 2024-м

Амэрыка і Кітай змагаюцца за ваду на Месяцы, дом моды Prada праектуе скафандры, у адкрыты космас упершыню вышлі астранаўты-аматары: «Настоящее время» распавядае пра галоўныя посьпехі і адкрыцьці касьмічнай індустрыі ў 2024 году.

Зонд NASA паставіў рэкорд па набліжэньні да Сонца

Дасьледчы зонд амэрыканскага аэракасьмічнага агенцтва NASA паставіў новы рэкорд, наблізіўшыся на адлегласьць 6,1 мільёна кілямэтраў да паверхні Сонца.