Грамадзяне Беларусі, якія на пачатак кампаніі перапісу больш як год знаходзіліся на тэрыторыі замежных дзяржаў, у перапісе ўдзельнічаць ня могуць.
Беларуска ў Нігерыі: Праз адсутнасьць грошай нашы адсюль не выяжджаюць гада́мі
Аляксандра Папчанка
Аляксандра Папчанка апошнія чатыры гады жыве ў Нігерыі, працуе ў маркетынгу. Дарога дадому нятанная, таму часта наведвацца на радзіму не ўдаецца. Гэта «выкрэсьлівае» са статыстыкі тысячы такіх, як Аляксандра. І ёй ад гэтага прыкра.
«Якая можа быць рэакцыя? Канечне, адмоўная, — кажа Аляксандра Свабодзе. — Крыўдна за землякоў, якія ня трапяць у перапіс, бо насамрэч гэта вялікая колькасьць людзей. Можа, у Афрыцы беларусаў ня так шмат, як у Эўропе ці ў Амэрыцы, але яны ёсьць. Збольшага гэта жанчыны, якія тут замужам, жывуць па некалькі гадоў, не выяжджаючы ў Беларусь — проста ня маюць фінансавай магчымасьці. Пры гэтым маюць пашпарты, лічаць сябе беларусамі, і, упэўненая, ім будзе крыўдна пра гэта дазнацца».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Больш як год ня быў у Беларусі? Значыць, ня ўдзельнічаеш у перапісеАляксандра Папчанка не зьбіраецца вяртацца дадому. Адзінае, ёсьць жаданьне зьмяніць краіну ў Афрыцы на іншую, дзе больш бясьпекі і лепшыя ўмовы побыту. Усё ж Нігерыя — ня самая камфортная краіна для жыцьця, кажа яна.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Як беларуска ў Нігерыі робіць кар’еру і займаецца дабрачыннасьцюБеларус у Ізраілі: Мы ўжо дорага заплацілі, а нас пазбаўляюць права на важныя кампаніі
Захар Шыбека
Доктар гістарычных навук, прафэсар Захар Шыбека ў 2012 годзе зьехаў у Ізраіль. Рэгулярна наведвацца ў родны Менск не выходзіць.
«Пакуль людзі захоўваюць грамадзянства Беларусі, яны павінны мець права голасу ў любым рэфэрэндуме, у любым перапісе, — перакананы навуковец. — Вялікая колькасьць фактычна мае падвойнае грамадзянства, хоць гэта і не афішуецца — іншай дзяржавы і Беларусі. І, паверце, дорага за гэта заплацілі, страціўшы, напрыклад, пэнсію, а цяпер яшчэ пазбаўляюцца магчымасьці ўдзелу ў такіх важных кампаніях, як перапіс насельніцтва. Таму лічу гэта вельмі несправядлівым рашэньнем».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Яшчэ адна прычына папрасіць грошай у Захаду. Навошта ўладам Беларусі перапіс насельніцтваЗахар Шыбека салідарны з думкай некаторых калегаў, якія лічаць, што такім чынам улады намагаюцца нэўтралізаваць актыўную частку людзей, якія хай на ўзроўні хібнасьці, але здольныя дадаць галасоў у моўнае пытаньне.
«Не выключаю, што гэта зроблена дзеля таго, каб зьменшыць колькасьць галасоў за беларускую мову, — дапускае ён. — Прынамсі, нейкага іншага сэнсу я ня бачу. Так склаліся абставіны, што людзі апынуліся за мяжой, але яны працягваюць жыць Беларусьсю і ў любы момант могуць вярнуцца назад. Усё залежыць ад сытуацыі — і асабістай, і той дзяржавы, дзе яны жывуць. Гэтая норма ня мае ніякага глыбокага сэнсу, нават зыходзячы з законаў статыстыкі ды іншых меркаваньняў. Абсалютная бздура чыноўнікаў, пра матыў якой ні я, ні хто іншы дакладна ня скажа».
Паводле суразмоўцы, новае правіла ў перапісе не прыносіць дзяржаве ніякай карысьці, таму гэта, зь яго гледзішча, «суб’ектыўны выбрык».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Захар Шыбека: Ад сваіх 30 гадоў я кожны дзень стаю на галавеБеларус ва Ўкраіне: Не даюць працаваць, перасьледуюць і ўрэшце выштурхоўваюць
Юры Бандажэўскі
Доктар мэдычных навук Юры Бандажэўскі ўжо больш за 10 гадоў жыве і працуе ва Ўкраіне, ачольвае каардынацыйны аналітычны цэнтар «Экалёгія і здароўе». Быў рэктарам Гомельскага дзяржаўнага мэдынстытуту, вывучаў нэгатыўнае ўзьдзеяньне малых доз радыяцыі на арганізм. У 1999 годзе быў арыштаваны праз падазрэньні ў атрыманьні хабару і асуджаны.
Юры Бандажэўскі. Турма і здароўе. Парады прафэсара мэдыцыны
Праваабаронцы прызналі Бандажэўскага палітвязьнем, бо, на іх перакананьне, сапраўднай прычынай стала ягоная нязгода з палітыкай беларускіх уладаў у пераадоленьні наступстваў аварыі на ЧАЭС. Пасьля ўмоўна-датэрміновага вызваленьня ў 2005 годзе пакінуў Беларусь. Спачатку зьехаў у Францыю, а потым перабраўся ва Ўкраіну.
Вывад пэўнай групы грамадзянаў за дужкі дзяржаўнай статыстыкі ацэньвае па-філязофску.
«Шчыра кажучы, ужо ніяк да падобных навацый ня стаўлюся, — кажа навуковец. — Лёгіка, на жаль, простая: няма чалавека — няма праблемы. Асабліва калі гаворка пра такіх, як я. Ёсьць дом, прапіска — справа адна. А як не даюць працаваць, перасьледуюць і ўрэшце выштурхоўваюць з краіны — хто будзе ўлічваць такога беларуса? Яго для ўлады проста няма. Па вялікім рахунку, шмат людзей жывуць за мяжой, цэлыя дыяспары, і іх даўно ня ўлічваюць. Яны самі па сабе, мэтраполія сама па сабе. Крыўдна, а што зробіш? Яны так прыдумалі, нашай думкай не цікавіліся».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Пачаўся перапіс насельніцтва. Чым ён адрозьніваецца ад папярэдніх?Па адзіным нумары для пытаньняў аб перапісе насельніцтва, пададзеным на сайце Белстату, Свабодзе пацьвердзілі: калі грамадзянін Беларусі не знаходзіцца на тэрыторыі краіны больш за 1 год, ён у перапісе ня ўлічваецца.
На пытаньне, ці трэба такім людзям зьвяртацца ў беларускую амбасаду ў той ці іншай краіне, на тым канцы адказалі: «Ня трэба». Заўвага, што трэці пункт супярэчыць першаму — калі перапісу падлягаюць «грамадзяне Рэспублікі Беларусь» і няма ніякіх агаворак, то, трэба разумець, маюцца на ўвазе ўсе грамадзяне, — засталася без камэнтара.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Вядомыя беларусы пра родную мову ў перапісе. ВІДЭА