Хто яны такія — беларускія «жанчыны з ружжом»? Найперш успамінаюцца біятляністкі. З камандным «золатам» апошняй Алімпіяды. Аднак і армія перастала цурацца асобаў жаночага полу. Практычна кожны дзясяты вайсковец сёньня не мужчына. Канчаткова зламаная савецкая традыцыя, калі жорстка лічылася, што служба — «не жаночая справа».
Зрэшты, усе яны — што ў салдацкай форме, што спартоўкі і наогул усе астатнія, яны для галоўнакамандуючага — «на варце».
Апошні раз, віншуючы з Днём узброеных сілаў, ён сьцьвердзіў, што «ўсе нашы жанчыны сёньня, можна сказаць, вайскоўцы. Тыя, хто знаходзяцца ў тыле мужыкоў, якія служаць, хіба не вайскоўцы? Тыя, хто змагаюцца разам з намі ва Ўзброеных сілах, і нават тыя кволыя дзяўчаты, якія сёньня прынесьлі нам чарговую перамогу ў Карэі, яны таксама вайскоўцы».
У беларускую армію жанчына можа трапіць, маючы ад 19 да 35 гадоў. І даслужыцца да маёра (такіх 150), і нават да палкоўніка — такіх, прынамсі нядаўна, было 5. Прыблізна за апошнія 10 гадоў афіцэраў стала ўтрая болей. Мы маем таксама ня меней за тысячу прапаршчыкаў, але большасьць жанчын — салдаты і сяржанты. У вайсковай акадэміі 23 курсанткі. Дзевяць зь іх — на авіяцыйным факультэце.
Што можа прыцягваць сёньня жанчын у казарму, штаб, на яшчэ нядаўна «мужчынскую тэрыторыю»? Калі ўлічыць, што афіцэрскія пасады для іх — гэта звычайна доктар, псыхоляг, юрыст, то зразумела, што на першым пляне — матэрыяльны разьлік. Стабільнае становішча, сацыяльныя гарантыі. Нядрэнны службовы аклад, раней можна выйсьці на пэнсію. У арміі заўсёды лягчэй было атрымаць жытло.
У войску мноства жаніхоў. Гэта таксама важна. І нярэдка можа быць нават на першым месцы.
Хоць кажуць, што дзяўчатам таксама, бывае, падабаецца вайсковая форма. У гэта няцяжка паверыць. Але мне крыху шкада тады нашых. У інтэрнэце мноства здымкаў зухавых салдат і афіцэраў жаночага полу. Але звычайна яны служаць у замежных арміях. Што б там ні казалі, паводле старой савецкай традыцыі жаночы варыянт вайсковай формы не вызначаецца элегантнасьцю.
Памятаю, калі быў у Савецкай арміі, здарылася нечаканае: набралі сувязістак-дзяўчат! Гэта было незвычайна. Але выглядалі яны ня надта зухава. Адчувалася, што камплексуюць ад сваёй формы. Адна потым «заляцела» ад нашага сяржанта.
Сёньня ў беларускай арміі, як у любой іншай — каля 10 адсоткаў жанчын. Такая агульная тэндэнцыя. Цьвярозы разьлік дыктуе: з жанчынамі ў арміі лепшая псыхалягічная абстаноўка, наагул весялей. Ня кажучы пра тое, што менш прычынаў прыкласьціся да бутэлькі, чым заўсёды вылучалася прынамсі Савецкая армія.
Кіно пра вайну, пра войска аказвае ўплыў ня толькі на хлопцаў. Частцы дзяўчат таксама хочацца стаць дэсантніцамі, танкісткамі, выпрабаваць сябе, паспытаць салдацкага хлеба. Іначай бы столькі шараговых і сяржантаў не было. Бо ўсе яны кантрактніцы, усе прыходзяць служыць добраахвотна.
У псыхалёгіі жанчын адбыліся зьмены. Ім захацелася атрымаць пагоны, надзець каску, узяць у рукі зброю. Раней такога не было. Не было патрэбы. Ніхто не заахвочваў — раз. Другое — не было пабуджальнага матыву. Мастацкага прыкладу.
Мы можам прыгадаць толькі пару здымкаў часоў апошняй вайны. Санітарка, якая цягне параненага. Або вясёлая рэгуліроўшчыца каля Брандэнбурскай брамы ў Бэрліне. Быў яшчэ фільм у стылі мілітары-эротыкі «А зоры тут ціхія». Але пасьля сэансу наўрад ці ўзьнікала ў жанчын жаданьне трапіць на службу, тым больш на вайну. А пасьля кнігі Сьвятланы Алексіевіч «У вайны не жаночае аблічча» — пагатоў.
Моцна цяжэў у савецкія часы адмоўны стэрэатып адносна «бабскага батальёну», што ахоўваў у 1917-м «міністраў-капіталістаў» у Зімовым палацы ў Піцеры. Калі даходзіла да кіно, карцела паказаць іх карыкатурна — «бабы з ружжом»!
Сёньня вядома, што апошні «востраў дэмакратыі» ў расейскай сталіцы тады баранілі 137 байцоў так званага жаночага «батальёну сьмерці». Былі чуткі, што іх згвалтавалі рэвалюцыйныя салдаты і матросы, некаторых забілі. Але нібыта праверка выявіла тры выпадкі гвалту і адзін — суіцыду. Сёньня ў Расеі спахапіліся: жаночыя батальёны сталі паказваць у гераічным арэоле.
Нядаўна зьявіўся мастацкі фільм «Батальён сьмерці». 1917 год, бальшавікі разлагаюць войскі, фронт развальваецца. Каб яго ўратаваць, пад Смаргонь пасылаюць жаночы батальён. Дзе яго патруцяць газамі і дзе адбудзецца шмат іншага.
На фільм было мноства водгукаў. Нярэдка даволі адмоўных — ад мужчын, захопленых — ад жанчын. «Шалёна моцны фільм», «абалдзенны», — пісалі ў чатах глядачкі. Мужчыны скептычна парыравалі: «мыльная опэра», «агітка». Тым ня менш кіно магло падахвоціць рамантычных маладых глядачак пайсьці на службу. У расейскую армію. І ў беларускую.
Каб першы свой кідкі здымак са зброяй выставіць у сацыяльных сетках.
Меркаваньні, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.
