Праз два тыдні ў Азэрбайджане стартуюць першыя ў гісторыі Эўрапейскія гульні. Ад Беларусі ў Баку выступіць прадстаўнічая дэлегацыя — звыш 150 спартоўцаў і паўсотні трэнэраў. Атлеты пазмагаюцца за ўзнагароды больш як у двух дзясятках дысцыплінаў.
У сваім мацнейшым складзе на кантынэнтальныя спаборніцтвы выпраўляецца каманда весьляроў. У іх ліку браты-канаісты Аляксандар і Андрэй Багдановічы — алімпійскія чэмпіёны, пераможцы ўсясьветных і эўрапейскіх першынстваў.
У зьвязцы са старэйшым братам Андрэй на каноэ-двойцы стаў трыюмфатарам Алімпіяды-2008 у Пэкіне ў 20-гадовым узросьце. Цяпер яму 27, Аляксандру на 5 гадоў больш. Ці гатовыя лідэры каманды канаістаў папоўніць калекцыю мэдалямі Эўрапейскіх гульняў? Наколькі сур’ёзнае стаўленьне да новага фармату? Андрэй Багдановіч запэўнівае, што падрыхтоўка ідзе як да галоўных стартаў сэзону:
«Вядома, стаўленьне сур’ёзнае, бо гэта ж амаль як Алімпіяда. Назва таксама адпаведная — Эўрапейскія алімпійскія гульні, часьцяком гавораць менавіта так. Яны для нас таксама нясуць вельмі важны кантэнт, які, спадзяюся, надалей будзе вельмі папулярны. Таму, безумоўна, старты адказныя. Увогуле, як на мой погляд, даўно ўжо трэба было зрабіць такія спаборніцтвы, бо Азіяцкія гульні ўжо працяглы час ладзяцца, на іншых кантынэнтах нешта падобнае існуе. Ну вось нарэшце арганізавалі і гульні Эўрапейскія».
Да самага адлёту ў Азэрбайджан 10 чэрвеня будуць працягвацца трэніроўкі на вясьлярным канале ў Берасьці, таму ацэньваць канчатковую ступень гатовасьці Андрэй не сьпяшаецца:
«Пакуль ідзе пэрыяд падрыхтоўкі, напрацоўваем хуткасьць у веславаньні, праходжаньне дыстанцыі. Так што праца ідзе поўным ходам. Тым больш, ніводнага разу дагэтуль у Азэрбайджане мы не выступалі, гэта будзе нешта для нас новае, давядзецца спрабаваць, што называецца, з чыстага аркуша. Нават дзіўна, што раней старты там не праводзіліся».
Самыя гучныя посьпехі тандэму Багдановічаў прыпадаюць на сумесныя выступы. Выглядае, што, «узьяднаўшы сям’ю» незадоўга да паездкі ў Кітай, трэнэры прынялі адзіна правільнае рашэньне. Лішнім доказам таму — чарговы алімпійскі п’едэстал праз чатыры гады ў Лёндане:
«Нават і гаворкі ня можа быць, што няправільнае (сьмяецца). Як-ніяк адну Алімпіяду выйгралі, на другой заваявалі срэбра. Лічу, вынік нядрэнны. Зразумела, што і цяпер нацэленыя на максымальны вынік. Зрэшты, мы на яго заўсёды арыентуемся, іншая справа, як атрымліваецца па факце. Гэта ж спорт, тут не ўгадаеш: адзін дзень табе добра, іншы дзень — дыскамфортна. Можа быць так, што тыя ж 1000 мэтраў вельмі і не адчуеш, арганізм будзе ідэальна гатовы. А іншым разам так не выходзіць, трэба неяк угадваць, неяк падводзіцца. У ідэале павінна быць цэласная каманда — лекары, масажысты, трэнэры. Усе павінны працаваць на адну мэту, усё павінна быць адладжана да аўтаматызму. Пакуль, на жаль, такога кулака няма, каб усё ішло правільна. Прыкладам, у нас новы лекар, дык пакуль што таксама вучыцца, трэніруецца разам з намі».
Зразумела, што і цяпер нацэленыя на максымальны вынік. Зрэшты, мы на яго заўсёды арыентуемся
Безумоўны аўтарытэт у веславаньні беларусы напрацавалі яшчэ за савецкім часам. Праўда, тады перамогі здабываліся хутчэй насуперак лёгіцы: як расказваў шматразовы алімпійскі чэмпіён Уладзімер Парфяновіч, рыхтавацца даводзілася на звычайных вадасховішчах, пакуль тыя не пакрываліся лёдам. Цяпер, кажа Андрэй Багдановіч, ёсьць прынамсі дзьве базы, адпаведныя міжнародным стандартам для спаборніцтваў эўрапейскага і ўсясьветнага ўзроўню — у Берасьці і Заслаўі:
«Так, паціху ствараюцца ўмовы, узводзіцца адпаведная інфраструктура. Але калі не спрыяе надвор’е, то выяжджаем і за мяжу, там трэніруемся. То бок, як толькі ўсталёўваецца прымальная тэмпэратура, рыхтуемся ў Беларусі. А ўсе зімовыя зборы ў асноўным праходзяць за мяжой — там, дзе цяплей».
А вось згаданаму Ўладзімеру Парфяновічу месца ў трэнэрскім штабе каманды Беларусі не знайшлося. Перадусім, як мяркуюць спартовыя аналітыкі, з-за ягонай грамадзянскай пазыцыі. У выніку рыхтуе супернікаў беларусам. Пасьля працяглага тэрміну беспрацоўя ён атрымаў прапанову з Расеі, цяпер, удакладняе Андрэй Багдановіч, працуе з палякамі. Дык чаму аўтарытэтны спэцыяліст не патрэбны на радзіме?
«Так, Уладзімер Парфяновіч ужо ў Польшчы, з Расеі яго, мабыць, папрасілі, доўга чамусьці там не затрымаўся... Наагул нават ня ведаю, як на гэтае пытаньне адказаць, але гэта, можа, нават больш ягоны выбар, чым тое, знайшлося ці не знайшлося яму тут месца. Ня выключана, што ён проста сам ня хоча працаваць у Беларусі, бо, як на маю думку, пры вялікім жаданьні знайсьці варыянты заўсёды можна».
Браты Багдановічы родам з рабочага пасёлку Ялізава Асіповіцкага раёну. Тут пайшлі ў сярэднюю школу, а як веславаньне стала ўвайшло ў жыцьцё, па чарзе перабраліся ў Бабруйскую дзяржаўную вучэльню алімпійскага рэзэрву — балазе, да Бабруйску ўсяго 30 кілямэтраў. Цікаўлюся ў Андрэя, ці лёгка даўся падлетку пераезд зь вёскі, дзе няма і 2,5 тысячы насельнікаў, у досыць вялікі горад? І ці пасьпеў у дзяцінстве зарадзіцца беларускасьцю? Адказваць прынамсі спрабуе па-беларуску:
Калі беларус будзе гаварыць на сваёй мове, а ўкраінец на сваёй, дык ёсьць рызыка так ні да чога і не дамовіцца
«Зь беларускай мовай сябрую, але, на жаль, ня так моцна, як, можа, хацелася б. У школе вывучалі і беларускую, і расейскую — дзьве мовы. Зразумела, што на ўроках беларускай мовы і літаратуры размаўлялі па-беларуску, прынамсі стараліся размаўляць. Аднак усе астатнія прадметы выкладаліся па-расейску. Адсюль і вынік».
На міжнародных спаборніцтвах спартоўцы іншых краінаў гавораць пераважна на сваіх мовах, а вось беларусы — ці не адзіныя эўрапейцы, хто ня мае ў гэтым асаблівай патрэбы. Андрэй лічыць, што ў дадзеным выпадку гаворка збольшага пра выдаткі «глябалізму»:
«Я вам скажу, тыя ж украінцы падчас нейкіх міжнародных стартаў таксама практычна не размаўляюць па-свойму, гавораць у асноўным па-расейску. Бо калі беларус будзе гаварыць на сваёй мове, а ўкраінец на сваёй, дык ёсьць рызыка так ні да чога і не дамовіцца. Таму неяк само сабой склалася, што славянскія народы размаўляюць на расейскай мове. А як усім гаварыць толькі на сваіх мовах, то іншыя не зразумеюць. Тут і такі фактар камунікацыі трэба ўлічваць».
Тым ня меней, на перакананьне суразмоўцы, кожны беларус павінен ведаць родную мову. Але пачынаць далучэньне да мовы, як кажа Андрэй, трэба змалку — потым папросту ня будзе часу перабудоўвацца:
«Гэта патрэбна, безумоўна. Патрэбна вучыць, ведаць мову, бо гэта наша гісторыя, гэта наша спадчына. Таму гэта бясспрэчна — прынамсі азамі роднай мовы павінны валодаць усе беларусы. Асабіста я гэта падтрымліваю. Вядома, пачынаць трэба яшчэ са школы, бо потым, калі браць наш выпадак, вырастаеш, прыходзіш у спорт, і на вучобу застаецца зусім мала часу. А як трапляеш у спорт прафэсійны, то яго не застаецца зусім. На трэніроўках выкладаесься так, што дайце толькі паляжаць і не чапайце, сіл няма нават дыхаць. Крыху адпачыў, пайшоў на другую трэніроўку — зноў жа стан напаўпрытомнасьці. Так што ўжо пэўна не да самаадукацыі».
Андрэй і Аляксандар носяць прозьвішча, якое ведае кожны беларус нават зь сярэдняй адукацыяй. Дапамагала ці, наадварот, напружвала «аднафамільства» з Максімам Багдановічам?
Каб сказаць, што зачытваўся Максімам Багдановічам — падманваць ня буду. Мне дагэтуль больш фантастыка падабаецца
«Ня памятаю, каб былі нейкія падколкі, каб параўноўвалі і г.д. Да таго ж прозьвішча ў нашых краях нярэдкае, нават у нашым клясе былі два Багдановічы — я і яшчэ адна дзяўчына. Можа, калі ў каго і вырвалася — во, мясцовы Багдановіч, паэт, але ня больш за тое. Само сабой, Максіма Багдановіча чытаў, але, прызнаюся, выключна ў рамках школьнай праграмы. Каб сказаць, што зачытваўся — падманваць ня буду. Мне дагэтуль больш фантастыка падабаецца».
«Пагоня» Багдановіча небеспадстаўна лічыцца патрыятычным гімнам усіх беларусаў. Але амаль праз 100 гадоў пасьля сьмерці паэта і «Пагоня», і гістарычны сьцяг у незалежнай Беларусі ўспрымаюцца як іншародныя целы. Наколькі апраўданая такая пазыцыя? Андрэй кажа, што нічога не застаецца, як сумяшчаць гісторыю і сучаснасьць:
«Да гістарычнай сымболікі стаўлюся так, як і павінен ставіцца кожны — гэта наша гісторыя, гэта старонка жыцьця нашых продкаў. Так што адпаведна стаўлюся, з павагай. Нашы дзяды, прадзеды адтуль, з той эпохі. А паколькі гэта гісторыя нашых продкаў, якія жылі да нас, то павінны шанаваць. Ясна, што дзяржава патрабуе таго, што ёй больш падабаецца. Нават ня тое што падабаецца, проста дзяржава цяпер такая, і трэба, каб было так. Зрэшты, я ня так моцна ва ўсім разьбіраюся, але калі цяпер дзяржаўныя атрыбуты такія, то што тут прыдумляць? На нашай лодцы нанесеныя элемэнты цяперашняга сьцяга: арнамэнт на носе і чырвона-зялёная расфарбоўка па бартах».
Нацыянальны алімпійскі камітэт Беларусі зацьвердзіў склад зборнай, якая возьме ўдзел у першых Эўрапейскіх гульнях — у Баку выправяцца 153 спартоўцы і 54 трэнэры. Беларусы будуць прадстаўленыя ў акрабатыцы, боксе, вольнай і грэка-рымскай барацьбе, вэляспорце (ВМХ і шаша), пляжным валейболе, спартыўнай і мастацкай гімнастыцы, веславаньні на байдарках і каноэ, дзюдо, плаваньні, сынхронным плаваньні, скачках у ваду, скачках на батуце, стральбе з луку, стральбе кулявой, настольным тэнісе, трыятлёне, фэхтаваньні, бадмінтоне, каратэ, самба, таэквандо.
Паводле прагнозаў спартовых чыноўнікаў, беларускім спартоўцам па сілах змагацца за 35 мэдалёў.
