Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Ужо сёньня: Эўрапейскі дзень моваў; дзень народзінаў мовазнаўцы Івана Насовіча


Падзеі 26 верасьня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Дата дня

26 верасьня ў Эўропе адзначаецца Эўрапейскі дзень моваў. Упершыню яго адзначылі ў 2001 годзе як складовую частку Эўрапейскага году моваў, пасьля завяршэньня якога Камітэт міністраў Рады Эўропы вырашыў адзначаць Дзень моваў штогод.

Паняцьце эўрапейскія мовы больш шырокае, яго ня варта блытаць з афіцыйнымі мовамі краін-чальцоў Эўразьвязу. На тэрыторыі Эўропы налічваецца 225 аўтахтонных моваў (мовы карэнных народаў), больш за 2/3 якіх або ўжо вымерлі, або знаходзяцца на мяжы зьнікненьня ў выніку паступовай асіміляцыі ў становішчы моўнай меншасьці (напрыклад, ірляндзкая мова і інш.).

Асноўная мэта дня — заахвочаньне вывучэньня і засваеньне розных моваў як у школах, так і па-за іх межамі на працягу ўсяго жыцьця чалавека.

Дзень у гісторыі

1629 — 1629 — Альтмаркскае замірэньне, заключанае на 6 гадоў у Альтмарку (Altmark; цяпер Стары-Тарг, Польшча) паміж Швэцыяй і Рэччу Паспалітай. Такім чынам скончылася вайна 1600–1629 гадоў.

1655 — расейскія войскі спалілі Пінск.

1815 — у Парыжы Аўстрыя, Прусія і Расея падпісалі дамову аб стварэньні Сьвятога саюзу, мэтамі якога было здушыць рэвалюцыйныя і нацыянальна-вызвольныя рухі ў Эўропе.

1960 Фідэль Кастра зрабіў самую доўгую прамову ў гісторыі ААН, якая доўжылася 4 гадзіны 29 хвілін.

1969 — Выйшаў апошні студыйны альбом The Beatles «Abbey Road».

The Beatles, Abbey Road, Лёндан, 8 жніўня 1969
The Beatles, Abbey Road, Лёндан, 8 жніўня 1969

1983 — савецкі падпалкоўнік Станіслаў Пятроў прадухіліў патэнцыйную ядзерную вайну, калі праз збой у сыстэме папярэджаньня аб ракетным нападзе паступіла памылковае паведамленьне пра атаку з боку ЗША.


1990 — створана Беларускае таварыства архівістаў.

2020 — у Менску прайшоў жаночы марш, які яго ўдзельніцы назвалі рэпэтыцыяй «народнай інаўгурацыі» Сьвятланы Ціханоўскай.

2022 — у ноч на 26 верасьня ў Чырвоным касьцёле ў Менску адбыўся пажар пры дзіўных абставінах, пасьля якога ўлады аб’явілі, што далейшая эксплюатацыя будынка небясьпечная і ён мае патрэбу ў рамонце. Касьцёл, які наведвалі каля 10 тысяч вернікаў, закрылі і з таго часу практычна ніякія работы ў храме не праводзілі.

Чырвоны касьцёл у Менску
Чырвоны касьцёл у Менску

У гэты дзень нарадзіліся

1788 Іван Насовіч, беларускі філёляг, этнограф і фальклярыст, стваральнік слоўніка беларускай мовы.

1849Іван Паўлаў, расейскі фізіёляг, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі ў мэдыцыне (1904).

Іван Паўлаў
Іван Паўлаў

1888 Томас Стэрнз Эліёт, амэрыканскі паэт, драматург і літаратурны крытык.

1889 ― Марцін Гайдэгер, нямецкі філёзаф.

Марцін Гайдэгер
Марцін Гайдэгер

1898Джордж Гершвін, амэрыканскі кампазытар.

1910Уладзімер Агіевіч, беларускі літаратурны крытык.

1925 Навум Кісьлік, беларускі пісьменьнік.

1932 Уладзімір Войнавіч, расейскі пісьменьнік, савецкі дысыдэнт.

1965 — Пятро Парашэнка, украінскі палітык і прадпрымальнік, прэзыдэнт Украіны ў 2014–2019 гадах.

У памяці

1964 Сендэр Палеес, мастацтвазнаўца і гісторык. Навуковы супрацоўнік Дзяржаўнага мастацкага музэя БССР.

1966 Іван Сікора, беларускі сэлекцыянэр. Ён адным зь першых у Эўропе распрацаваў мэтодыку лячэньня і амаладжэньня пладовых дрэваў. Распаўсюдзіў па Беларусі больш за 50 тысяч саджанцаў.

1973Тарас Сайка, пратэстанцкі пастар, рэлігійны і культурна-грамадзкі дзяяч беларускага замежжа ў ЗША, ініцыятар перакладу Бібліі на беларускую мову, мэцэнат.

1976Леаніла Чарняўская (у замужжы Гарэцкая), пісьменьніца і перакладчыца; удзельніца нацыянальна-вызвольнага руху пач. ХХ ст.

Максім Гарэцкі з жонкай Леанілай, дзецьмі Леанідам і Галінай. 1923 г.
Максім Гарэцкі з жонкай Леанілай, дзецьмі Леанідам і Галінай. 1923 г.

1978Антон Сеўчанка, беларускі фізык, акадэмік АН Беларусі, рэктар Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту.

1990Альбэрта Маравія, італьянскі пісьменьнік.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG