Фільм я пабачыў на пачатку мінулага году, калі па расейскім апазыцыйным фэйсбуку хадзіла пірацкая спасылка на яго. Стужка сапраўды вельмі файна зробленая і абавязаная сваім посьпехам, вядома ж, драматычнай гісторыі Навальнага: як ён быў атручаны расейскімі спэцслужбамі, ледзьве выжыў, а потым у эміграцыі разам з паплечнікамі зрабіў неймавернае расьсьледаваньне ўласнага няўдалага забойства. Кульмінацыяй гэтага расьсьледаваньня стала доўгая і запісаная на відэа тэлефонная гутарка Навальнага з выканаўцам-чэкістам, які так да канца і не здагадаўся, што размаўляе не з высокім чыноўнікам, а з Навальным, якога меўся забіць.
Чаму расейская апазыцыя не выклікае сымпатыі
Але цікавы фільм і харызма Навальнага не касуюць аднаго сумнага факту: апазыцыя ў Расеі ў значнай ступені карумпаваная, неэфэктыўная і бездапаможная. За дваццаць гадоў барацьбы з Пуціным яна і блізка не дасягнула таго, што мае апазыцыя беларуская.
На мінулым тыдні гэта яшчэ раз прадэманстраваў канфлікт паміж былым галоўным рэдактарам зьліквідаванага летась апазыцыйнага радыё «Эхо Москвы» Аляксеем Венядзіктавым і камандай Аляксея Навальнага з Фонду барацьбы з карупцыяй (ФБК) вакол крамлёўскіх грошай і лабіяваньня інтарэсаў расейскіх алігархаў.
Расейскія лідэры грамадзкай думкі паказалі, скажам так, свой спрэчны маральны ўзровень, а таксама змарнавалі шмат часу і высілкаў на лаянку і высьвятленьне адносінаў на тле крывавай вайны — замест таго, каб дапамагаць Украіне ў барацьбе супраць расейскай ваеннай агрэсіі.
Лішне казаць, што ня ўсе расейскія апазыцыянэры ўвогуле падтрымліваюць Украіну ў гэтай барацьбе. На фронце за Ўкраіну ваюе зусім невялікі расейскі атрад, які амаль ніхто з расейскіх апазыцыйных лідараў не падтрымлівае. А Аляксей Навальны толькі зусім нядаўна выракся сваіх ранейшых двухсэнсоўных заяваў і прызнаў, што Крым павінен быць вернуты пад кантроль Украіны.
Тут міжволі напрошваюцца параўнаньні. Пасьля атрыманьня Нобэлеўскай прэміі Алесь Бяляцкі меў літаральна некалькі хвілінаў, каб падчас спатканьня з жонкай перадаць хаця б тэзісна думкі пра тое, што б ён хацеў бачыць у нобэлеўскай прамове. Некаторыя беларускія палітвязьні, як Дзяніс Івашын, месяцамі знаходзяцца без магчымасьці атрымаць ці напісаць ліст блізкім.
Адначасова з гэтым расейскія палітвязьні (Яшын, Кара-Мурза ці той жа Навальны), седзячы ў пуцінскіх турмах, неяк даюць рады, каб раздаваць інтэрвію міжнародным СМІ, пісаць артыкулы і допісы ў Twitter. Я ня ведаю, у чым прычына і што гэта азначае, але... Ну, вы самі разумееце.
А нядаўна я паўдзельнічаў у онлайн-сустрэчы былых удзельнікаў аднаго расейскага моладзевага апазыцыйнага руху сярэдзіны нулявых гадоў (Навальны тады таксама блізка сябраваў з гэтай тусоўкай). Сустрэча скончылася падтрыманай большасьцю прапановай, каб кожны прысутны (сярод іх вядомыя праваабаронцы і палітуцекачы) зрабіў сэлфі, па якіх было б відаць, дзе хто цяпер знаходзіцца, і каб гэтыя сэлфі былі перададзеныя палітвязьням у турму на знак салідарнасьці (то бок, проста ў ФСБ). Ну вы таксама разумееце...
Калі палітыкі сталі журналістамі
У Расеі, на маю думку, не засталося вартых даверу апазыцыйных палітыкаў. Засталіся адны журналісты і публіцысты — што праўда, прафэсійныя: чытаць калёнкі і слухаць падкасты расейскіх палітолягаў усё яшчэ цікавей, чым беларускіх ці большасьці ўкраінскіх.
І той жа Навальны зь ягонай камандай — перадусім не палітыкі з праграмамі і візіяй будучыні, а таленавітыя журналісты, якія выкрываюць пуцінскую карупцыю і здымаюць пра яе прыгожыя фільмы.
Праўда, у адказ на гэтыя выкрыцьці народ Пуціна зрынаць чамусьці ня выйшаў.
З аднаго боку, расейскае грамадзтва лічыць, што так і трэба. Карцінкі фантастычнай раскошы служаць для сярэдняй клясы дэ-факта рэклямай службы рэжыму. Бо цар жа павінен жыць у палацы і мець гарэм. А калі ты будзеш верным пуціністам, то і сам можаш даслужыцца да палаца і да мільёнаў у афшоры.
З другога боку, расейская карупцыя — гэта тое, што дапамагае і дапаможа Ўкраіне ўрэшце перамагчы ў вайне. Бо чым больш грошай скраў нейкі кіраўнік Міністэрства абароны, тым меней танкаў і снарадаў атрымала расейская армія. Далібог, дзеля гэтага хай крадуць хоць увесь расейскі дзяржаўны бюджэт.
Таму адзінае, што расейскай апазыцыйнай грамадзкасьці застаецца — гэта назіраць і апісваць разлажэньне сваёй краіны і свайго грамадзтва, іхную дэградацыю, росквіт фашызму і мілітарызму. А вось перашкодзіць гэтаму апазыцыйныя дзеячы пакуль што ніяк ня могуць.
Барацьба Навальнага супраць Пуціна скончылася правалам і шматгадовым тэрмінам у турме. Затое з гэтага атрымалася прыгожая гісторыя, пра якую зьнялі цікавы фільм. Што ж, нашы аплядысмэнты.
Думкі, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.
