19 красавіка Галоўнае ўпраўленьне выведкі Міністэрства абароны Ўкраіны апублікавала дакумэнт, які, паводле ведамства, сьведчыць пра плянаваньне ўварваньня Расеі на тэрыторыю Беларусі ўвосень 2020 году.
Украінскае ведамства не тлумачыць крыніц паходжаньня дакумэнту, які называецца «Легенда да задумы на перагрупаваньне злучэньняў і вайсковых частак 1-й танкавай арміі ў раён выкананьня задачы».
У кароткім камэнтары з нагоды публікацыі толькі сьцьвярджаецца, што прычынай уварваньня меліся стаць пасьлявыбарныя пратэсты 2020 году.
Дакумэнт ня мае пячатак і подпісаў, у яго канцы пазначаныя імёны і прозьвішчы камандзіраў 1-й танкавай арміі РФ, а на першай старонцы стаіць пазнака «Сакрэтна». Шэраг экспэртаў крытычна ўспрынялі публікацыю ГУВ Мінабароны Украіны.
«„Дакумэнт“, хутчэй за ўсё, створаны на аснове нейкіх выняткаў з задумы вучэньняў „Каўказ-2020“, магчыма нават, „Захад 2021“ (часткі, дзе прапісаныя рубяжы, падразьдзяленьні, эшалёны і г.д.), і дадаваньня сваёй неабходнай да распаўсюджваньня інфармацыі, — напісаў пра публікацыю ўкраінцаў вайсковы экспэрт Ягор Лебядок на сваім канале ў Telegram. — У аналізе інфармацыі варта ня толькі правяраць яе праўдзівасьць, але, сярод іншага, і вывучаць час яе зьяўленьня (і незьяўленьня), кім яна пададзена (і кім не пададзена і чаму), і найважнейшае ў абстаноўцы, якая хутка зьмяняецца, — у чыіх інтарэсах яна распаўсюджана і як можа быць выкарыстана бакамі канфлікту».
Палітоляг Ігар Тышкевіч, які працяглы час жыве ва Ўкраіне, назваў апублікаваны дакумэнт сырым і недапрацаваным, але ня выключыў яго сапраўднасьці.
«Калі дакумэнт рэальны — гэта хутчэй вынік абмеркаваньняў ці працоўная прапазыцыя (чарнавік), што рабіць, — піша Тышкевіч. — Створаны на ўзроўні „академиев не кончали“ — гэта значыць максымум падпалкоўнікам, які ў вучэльні меў сталы траяк па прадметах, зьвязаных з тактыкаю дзеяньняў вялікіх злучэньняў».
Паводле апублікаванага дакумэнту, прыкрыцьцём для магчымага ўводу расейскіх войскаў на тэрыторыю Беларусі павінны былі стаць вайсковыя вучэньні «Каўказ 2020». Яны насамрэч адбываліся ў Расеі ў канцы верасьня 2020 году, неўзабаве пасьля сустрэчы Пуціна і Лукашэнкі 14 верасьня ў Сочы. Дакумэнт апісвае шляхі перадысьлякацыі войскаў з Капусьцінага Яра, дзе праходзілі вучэньні, на тэрыторыю Смаленскай вобласьці, адкуль яны пасьля маглі наступаць на тэрыторыю Беларусі.
У якасьці асноўнага спосабу перамяшчэньня войскаў па беларускай тэрыторыі названыя чыгуначныя шляхі. Для перамяшчэньня злучэньняў і часьцей па іх у дакумэнце прапанавана выкарыстаць больш як 60 чыгуначных эшалёнаў. Зімой 2021 году расейскія войскі ў Беларусь таксама прыбывалі пераважна чыгункай. Паводле непацьверджанай інфармацыі, для перамяшчэньня ў Беларусь прыкладна 30 тысяч расейскіх салдат спатрэбілася каля 200 чыгуначных саставаў.
Згодна з украінскай публікацыяй, на тэрыторыю Беларусі расейскія войскі павінны былі трапіць адразу па трох кірунках. Адзін — з Ржэва ў кірунку Полацку, адтуль чыгункай да Маладэчна і далей на захад ад Менску ў ваколіцы Карэлічаў. Другі маршрут пранікненьня плянаваўся проста са Смаленску праз Воршу ў бок Менску і далей на Стоўбцы. Трэці павінен быў ахапіць тэрыторыю на поўдзень ад Менску — ад Калугі на Жлобін і Слуцак.
Ні беларускае Міністэрства абароны, ні расейскае публікацыю ўкраінскай выведкі пакуль не камэнтавалі.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
