Як нагадвае «Настоящее время», разьмяшчэньне такой тэхнікі было забароненае рашэньнем Рады Эўропы адразу пасьля анэксіі Расеяй Крыму.
Паўтара месяца таму ў Сімфэропалі мясцовыя ўлады запускалі станцыю водазабесьпячэньня. Дэфіцыт прэснай вады – адна з галоўных праблем паўвыспы. Да анэксіі яна вырашалася з дапамогай Паўночна-Крымскага каналу. Але з прыходам расейскіх войскаў украінскія ўлады яго перакрылі. Каб справіцца з праблемай, ваду ў анэксаваным Крыме цяпер пампуюць з артэзіянскіх сьвідравінаў.
«Па Паўночна-Крымскім канале прыходзіла ў Крым прыблізна мільярд 300 кубамэтраў вады. На пітныя праблемы ішлі 10%. Усё астатняе ішло на іншыя патрэбы Крыма, на сельскую гаспадарку, на прамысловасьць. Дык вось гэтая праблема ня можа быць вырашана за кошт артэзіянаў, ні за кошт чаго, акрамя як за кошт Дняпра », – кажа экс-міністар курортаў і турызму Крыму Аляксандр Ліеў.
У сюжэце расейскага дзяржтэлеканалу аб адкрыцьці станцыі водазабесьпячэньня Сімфэропалю можна ўбачыць абсталяваньне заходніх кампаній – помпы нямецкай Siemens і дацкай Grundfos. Пастаўкі такой тэхнікі на анэксаваную паўвыспу забароненыя пастановай Рады Эўропы з 2014 года.
«Тут 100% не зразумела, якім чынам гэтыя помпы патрапілі ў Крым. Мы бачым заявы Siemens і Grundfos пра тое, што яны ўсё выконвалі. Пра тое, што яны абавязваюць сваіх контрагентаў указваць, куды будуць пастаўляць абсталяваньне. Як бы ўсё выконвалі. Але вынік бачны і санкцыі парушаюцца », – адзначае рэдактар Scanner Project Міхаіл Маглаў.
Былы прадстаўнік прэзыдэнта Ўкраіны ў Крыме, юрыст-міжнароднік Барыс Бабін запэўнівае, што эўрапейскія кампаніі не маглі ня ведаць, куды пастаўляюцца іх помпы, улічваючы спэцыфіку абсталяваньня. Таму, на яго думку, санкцыі яны парушылі сьвядома.
«Абсталяваньне зьяўляецца складаным. Гэта, прабачце, ня нейкая там дачны помпа. Гэта прамысловае абсталяваньне. Яно мае патрэбу ў сэртыфікацыі, у страхоўцы, у гарантыйным абслугоўваньні. У дадзеным выпадку відавочна, што такія пастаўкі такіх буйных кампаній магчымыя, натуральна, толькі па папярэднім узгадненьні, разьліку адпаведных магутнасьцяў і ўстаноўкі на мясцовасьці. Як ужо даказалі экспэрты, гэтыя помпы вельмі спэцыялізаваныя, яны маюць павышаную магутнасьць. І тут відавочна, што першапачаткова яны праектаваліся на выпампоўваньне вады любой цаной», – распавядае Барыс Бабіна.
Гэта ня першы скандал з дзейнасьцю нямецкай кампаніі Siemens на паўвысьпе. Пасьля анэксіі Крым сутыкнуўся ня толькі з дэфіцытам вады, але і з адключэньнем электраэнэргіі. У вырашэньні гэтага крызісу таксама ўжывалася абсталяваньне Siemens – магутныя газавыя турбіны.
«Гэта быў гучны скандал, калі ў Siemens заявілі, пра тое, што нібыта іх завялі ў зман, пра тое, што нібыта іх падманулі. Але гэта ўсё выглядала даволі дзіўна. Таму што такія турбіны – гэта даволі рэдкі, асаблівы прадукт, які вырабляецца па праекце пад канкрэтныя ўмовы. І калі ў Siemens сказалі, што іх увялі ў зман, – гэта выглядае вельмі наіўна », – працягвае Міхаіл Маглаў.
У 2019 годзе Міхаіл Маглаў сумесна з журналістамі «Настоящего времени» апублікавалі расьследаваньне «Крымскі архіў». Журналісты зафіксавалі дзейнасьць больш за сотні заходніх кампаній на анэксаванай паўвысьпе. Але за сем гадоў дзеяньня абмежаваньняў з боку краінаў ЭЗ і ЗША за парушэньне санкцый былі пакараныя толькі адзінкі.
«Мы ведаем асобныя выпадкі, калі ў Эўропе пачыналіся праверкі, так званыя дасудовыя сьледзтвы. Але па тых выпадках, пра якія мы ведаем, яны спыняюцца за адсутнасьцю складу злачынства. Але гэта хутчэй рэдкасьць, чым практыка. У большасьці выпадкаў мы, у прынцыпе, не бачылі якога-небудзь расьсьледаваньня з нагоды парушэньня санкцый у Крыме», – адзначае Маглаў.
Краіны ЭЗ проста не зацікаўленыя ў расьсьледаваньнях аб парушэньні санкцый, кажа крымчанін, былы супрацоўнік Міністэрства часова акупаваных тэрыторый Сяргей Макранюк.
«Бізнэс – гэта грошы. І трэба разумець, што для эўрапейскай кампаніі або краіны, лёс Украіны, ну, напэўна, мае нейкае значэньне, але толькі выключна ў залежнасьці ад прыстойнасьці гэтай кампаніі. Ня больш і ня менш», – кажа Макранюк.
Але палітычнай волі расьсьледаваць парушэньні санкцый у анэксаваным Крыме няма ня толькі ў эўрапейскіх краінаў, сьцьвярджае Барыс Бабін. Украінскія ўлады, са свайго боку, таксама гэтаму ніяк не спрыяюць.
«Паколькі гэта ўсё адбываецца на тэрыторыі Украіны, у тым ліку ў акупаваным Крыме, Украіна мае поўнае права сама гэта ўсё ажыцьцяўляць. Ніхто не забараняе Ўкраіне сёньня распачаць крымінальную справу супраць мэнэджмэнту Siemens. Унесьці кампанію ў санкцыйныя сьпісы разам з дацкім партнэрам. Ці робіцца гэта? Пытаньне рытарычнае. Я думаю, што, калі хоць адна буйная кампанія патрапіць у ўкраінскія сьпісы, для іншых гэта будзе ўрокам« – кажа Бабін.
