Канстытуцыйны суд Латвіі 23 красавіка прызнаў адпаведным Канстытуцыі перавод адукацыі ў дзяржаўных і муніцыпальных школах на латыскую мову. Як гэта адаб’ецца на адзінай у Латвіі рыскай беларускай школе?
Супраць гэтай рэформы пратэставалі прадстаўнікі расейскамоўнай меншасьці Латвіі. Рашэньне Канстытуцыйнага суду канчатковае і ня можа быць аспрэчана.
Сутнасьць рэформы
Сэйм Латвіі ў 2018 годзе прыняў папраўкі да закону аб адукацыі, якія прадугледжваюць паступовы пераход школ нацыянальных меншасьцяў на навучаньне на дзяржаўнай (латыскай) мове.
Сутнасьць рэформы ў наступным:
- Дашкольнае навучаньне — дзьвюхмоўнае.
- У пачатковай школе (1–6 клясы) навучаньне ажыцьцяўляецца па трох мадэлях (пры гэтым 50% прадметаў выкладаюцца на латыскай мове).
- На завяршальным этапе асноўнай адукацыi (7–9 клясы) 80% навучальнага працэсу — на латыскай мове.
- У сярэдняй школе (10–12 клясы) — навучаньне толькі на латыскай мове, за выключэньнем роднай мовы і літаратуры.
Пераход да гэтага будзе паступовы:
- У 2019/2020 навучальным годзе 80% навучаньня на латыскай мове ў асноўнай школе неабходна будзе забясьпечыць толькі ў 7-х клясах.
- У 2020/2021 годзе — у 7–8 клясах.
- У 2021/2022 годзе — у 7–9 клясах.
- У сярэдняй школе ў 2020/2021 навучальным годзе цалкам на дзяржаўнай мове будуць вучыцца 10–11 клясы,
- У 2021/2022 годзе — 10–12 клясы.
«Зь беларускай школай у Рызе ўсё будзе ў парадку»
Рыская беларуская асноўная школа імя Янкі Купалы цяпер праходзіць дзяржаўную акрэдытацыю на бліжэйшыя гады. Тут 154 вучні і 28 выкладчыкаў. Цягам апошніх гадоў іх колькасьць «прыкладна на адным узроўні», сказала карэспандэнту Свабоды выканаўца абавязкаў дырэктара Анжэла Дзьмітрыева.
Яна запэўніла, што «зь беларускай школай у Рызе будзе ўсё ў парадку».
«Гаворка ідзе пра поўны перавод на латыскую мову сярэдняй школы — гэта 10–12 клясы. Нашая ж школа — асноўная, з 1-й па 9-ю клясу. Зь першай па шостую клясу захоўваецца прапорцыя 50 на 50, дзе палова навучаньня на дзяржаўнай латыскай мове, палова на роднай. Родная мова захоўваецца таксама ў 7, 8 і 9-й клясе», — сказала Анжэла Дзьмітрыева.
Паводле яе, у беларускай школе ў якасьці роднай мовы выкарыстоўваюцца беларуская і расейская мовы, у якой прапорцыі — яна не паведаміла.
«Таму тут атрымліваюцца тры мовы: дзяржаўная мова — 50%, і 50% ідзе на беларускую і расейскую мовы. Напрыклад, такія прадметы, як матэматыка, вядуцца ў тым ліку і на роднай мове. Колькі прадметаў выкладаецца на якой з родных моў — беларускай ці расейскай — абірае сама школа. У нас ёсьць беларуская мова і літаратура, а таксама расейская мова і літаратура».
Беларуская школа ў Рызе была заснаваная ў 1994 годзе на базе дзьвюх клясаў, дзе навучалася 10 чалавек і працавала 2 настаўнікі. Гэта адзіная навучальная ўстанова ў Латвіі, дзе выкладаюць беларускую мову і літаратуру.
