Беларускі бізнэсовец Уладзімер Кудзінаў апошнія паўтара дзясятка гадоў жыве ў Севастопалі. Зь Беларусі ад’ехаў зь сям’ёй у Крым практычна адразу ж пасьля вызваленьня з турмы.
У лістападзе 1996-га дэпутат Вярхоўнага Савету Ўладзімер Кудзінаў быў адным з ініцыятараў імпічмэнту прэзыдэнту Аляксандру Лукашэнку, а ўжо на пачатку 1997-га яго арыштавалі паводле абвінавачаньня ў дачы хабару. Ён быў асуджаны на 7 гадоў пазбаўленьня волі ў калёніі ўзмоцненага рэжыму з канфіскацыяй маёмасьці. Выйшаў на волю ў лютым 2001 году.
Пасьля пераезду ў тады яшчэ ўкраінскі Крым распачаў у Еўпаторыі пасьпяховы бізнэс — займаўся птушкагадоўляй, забясьпечваў яйкамі практычна ўвесь паўвостраў. Але на пачатку 2014-га — пасьля расейскай агрэсіі — справу давялося згарнуць: ужо тады прадбачыліся праблемы з энэргарэсурсамі, да таго ж паступова спыніўся экспарт камбікармоў з Украіны, а Расея альтэрнатыўных паставак не забясьпечыла. Цяпер працуе па разавых дамовах з маскоўскімі камэрцыйнымі структурамі.
Пра сёньняшнія рэаліі Крыму Ўладзімер Кудзінаў расказаў Свабодзе наступнае:
«Электрыку як бы падаюць, але вельмі дазавана. Прыкладам, у гарадзкія жылыя раёны тры гадзіны даюць сьвятло, а потым на шэсьць гадзінаў робяць перапынак. Так цягам сутак. Не хапае сваіх магутнасьцяў. Ня ведаю дакладна, як забясьпечваюць буйныя вытворчасьці, але, відаць, яны маюць свае крыніцы энэргіі — дызэль-генэратары. Скажам, асноўныя запраўкі працуюць, бо маюць уласныя генэратары, вялікія гандлёвыя цэнтры таксама забясьпечаныя ўласнай энэргіяй».
Горшыя справы на аб’ектах сацкультбыту, якія фінансуюцца паводле рэшткавага прынцыпу і аўтаномных крыніц сілкаваньня ня маюць. Як кажа спадар Кудзінаў, навучальныя ўстановы некалькі дзён увогуле былі зачыненыя, дзеці пайшлі ў школу толькі сёньня:
«Учора яшчэ пэўна быў выходны, а сёньня ў школу нібыта ўжо пайшлі. Ведаю, што будуць скарочаныя ўрокі, па 35 хвілін. Вышэйшыя навучальныя ўстановы, сярэднетэхнічныя таксама аднавілі працу — гэта значыць, там усё ж паставілі генэратары, будуць запускаць прынамсі на час заняткаў, забясьпечваць электраэнэргіяй. Таму што такая сытуацыя можа быць надоўга».
Але тыя ж генэратары трэба забясьпечваць палівам. Якая сытуацыя з пастаўкамі нафтапрадуктаў на паўвыспу? Уладзімер Кудзінаў кажа, што перабоі з бэнзінам усё больш адчувальныя:
«Так, генэратары працуюць на бэнзіне, дызпаліве. І калі салярка на АЗС пакуль што ёсьць, то бэнзін 92-гі, 95-ты і нават 98-мы ўжо становіцца дэфіцытам. На запраўках практычна заўсёды чэргі. А пасьля таго як учора ў гіпэрмаркетах паразьбіралі ўсе дызэль-генэратары, мабыць, пачне бракаваць і саляркі».
Як часта бывае, скарыстацца канфліктам суседзяў намагаецца Беларусь. Суразмоўца гаворыць, што ўсё часьцей у крамах зьяўляюцца беларускія прадукты:
«Справа ў тым, што ўкраінская прадукцыя таксама ідзе, але толькі праз мацерыковую частку Расеі, што ўскладняе лягістыку. Маю на ўвазе найперш мясныя вырабы. Разам з тым усё больш у крамах зьяўляецца прадукцыі беларускіх мясакамбінатаў, масласырзаводаў і г.д. Але абсалютная большасьць харчоў паступае, вядома, праз Расею. Нейкага вялікага дэфіцыту прадуктаў няма, усё асноўнае нібыта ёсьць. Магчыма, проста не такі выбар на паліцах, як некалі».
Якое можа быць выйсьце з такога становішча? Уладзімер Кудзінаў пакуль ня бачыць перадумоваў для кардынальных зьменаў:
«Усё разумеюць абсурднасьць сытуацыі, але асабіста я думаю, што на палітычным узроўні пра нешта дамовіцца будзе складана. Таму рана ці позна Расейскай Фэдэрацыі давядзецца пераходзіць на свае крыніцы, забясьпечваць Крым з уласных рэсурсаў. Да таго ж гэта нават ня столькі ўрад Украіны забараніў пастаўкі, колькі само насельніцтва стварыла ўмовы, каб электраэнэргія сюды не трапляла. Ня толькі крымска-татарскае, але і актывісты, якія знаходзяцца на мацерыковай частцы Ўкраіны. Таму нічога не застанецца, як пераарыентоўвацца на сыравінныя крыніцы Краснадарскага краю — гэта і газ, і электраэнэргія, і ўсе іншыя».
Пад канец размовы цікаўлюся ў спадара Кудзінава: ці не прымушаюць падзеі ў Крыме разглядаць варыянт вяртаньня на радзіму, у Беларусь? Пасьля фактычнай страты пасьпяховага бізнэсу і новых выклікаў на побытавым узроўні Крым ужо наўрад ці выглядае такой «райскай выспай», як яшчэ пару гадоў таму:
«Пакуль, відаць, не, не зьбіраемся. Справа ў тым, што мы не маладзеем, а старэем, трэба жыць там, дзе нашы дзеці жывуць. Хоць бы дзеля таго, каб на старасьці гадоў і за намі быў догляд. Вядома, трэба глядзець, як сытуацыя будзе складацца. А яна ж, як паказвае досьвед, можа зьмяняцца, прычым кардынальным чынам. Пакуль сьпяшацца ў прадказаньнях ня будзем».
Блізу 2 мільёнаў жыхароў Крыму засталіся без электразабесьпячэньня з боку Ўкраіны пасьля таго, як у мінулыя выходныя ў Хэрсонскай вобласьці былі пашкоджаныя апоры ліній электраперадачаў, якія вядуць на паўвыспу. Удзельнікі блякады Крыму зь ліку крымска-татарскіх актывістаў і ўкраінскіх добраахвотнікаў такім чынам дамагаюцца ад афіцыйнага Кіева прыняцьця адмысловага закону, які будзе забараняць любую падтрымку тэрыторыі, фактычна акупаванай Расейскай Фэдэрацыяй.
