Галасы стагодзьдзя - Мінулы век у памяці сучасьнікаў

У другой палове 70-х гадоў, калі я ўжо пачаў працаваць у Акадэміі Навук, навукоўцаў і асьпірантаў пасылалі на сельгаспадарчыя працы. У той час ужо чамусьці пасылалі не на бульбу, а на сена. І гэткім чынам мы патрапілі ў адну беларускую вёсачку.

Была гэта зусім невялікая вёска, і было відавочна, што яна ўжо зазнала працэс міграцыі – заставаліся ў ёй адно толькі старыя людзі ці людзі сталага веку, за выключэньнем трох асобаў – нейкага звольненага вайскоўца, які большы час быў п’яны ці нападпітку, і дзьвюх малых асобаў – брата і сястры. Былі гэта крыху дзіўнаватыя людзі, апраналіся яны вельмі ахайна, нават мелі прасьветленыя рысы твару, але было відавочна, што гэтыя маладыя людзі былі зь яўнымі разумовымі пашкоджаньнямі.

А жылі мы ў старога дзядка – дзядок быў яшчэ моцны, у розуме, але трымаўся крыху адасоблена і зусім не камунікаваўся з намі. Аднойчы, выпіваючы, мы яго запрасілі да сябе. Дзядок, крыху выпіўшы, пачаў распавядаць пра сваё жыцьцё і высьветлілася, што некалі меў ён зямлю, потым, пасьля другой Сусьветнай вайны, некалькі гадоў адседзеў у савецкіх лягерах, а потым вярнуўся ў сваю вёску і працаваў у калгасе. Уразіла ягонае сьціслае рэзюмэ свайго жыцьця, калі ён сказаў, што за царскім часам быў ён Баранавым і жыў не зусім кепска, за палякамі ён стаўся панам БАранам, а калі прыйшлі саветы, дык і зусім стаўся БарАнам.

Алесь Анціпенка, Менск