Паказаны па НТВ фільм “Хросны бацька” цікавы для аналізу ня тым, што ў ім паказалі, а тым, пра што змаўчалі. А таксама часам, які выбралі для трансьляцыі.
Апошняе навідавоку – Лукашэнку трэба было папужаць перад падпісаньнем “мытнага саюзу” (найбольш выгаднага Маскве).
У фільме гаворыцца пра гвалтоўныя зьнікненьні Захаранкі, Ганчара, Красоўскага і Завадзкага, пра загадкавую сьмерць Карпенкі. Алетады, калі гэта здарылася (1999-2000 гг.) і калі пра гэта на ўвесь голас казалі незалежныя беларускія журналісты – маскоўскія тэлеканалы маўчалі.
Аглядальнік інтэрнэт-выданьня “Салідарнасць” заўважыў, што “ўсё паказанае імі стала магчымым дзякуючы дзейнаму ўдзелу Масквы, якая доўгія гады падтрымлівала Лукашэнку”.
Але прыкметна і іншае, і тычыцца гэта ня толькі кіно НТВ. Гаворка пра непрывабныя дзеяньні рэжыму ніколі не ідзе далей за восень 1996 году, калі Лукашэнка разагнаў Вярхоўны Савет XIII скліканьня (дадамо – дзякуючы пасланаму Ельцыным “дэсанту” ў складзе Чарнамырдзіна, Строева і Селязьнёва). Менавіта ў знак пратэсту супраць рэфэрэндуму 1996 году пайшлі ў адстаўку прэм'ер Чыгір і намесьнік міністра замежных справаў Саньнікаў, а яшчэ раней – віцэ-прэм’ер і колішні кіраўнік прэзыдэнцкай адміністрацыі, “архітэктар” перамогі на першых прэзыдэнцкіх выбарах і першага “рэфэрэндуму” Сініцын.
Але падзеі 1996 году не адбыліся б, калі б не імклівае і пасьлядоўнае ўмацаваньне аўтарытарызму і яго “легітымізацыя” на міжнароднай арэне ў 1994-1995 гг. – да чаго прыклалі руку ня столькі маскоўскія палітыкі, колькі некаторыя з тых, хто потым будзе прэтэндаваць на лідэрства ў беларускай апазыцыі.
І, бадай, галоўнае – да восені 1996 году была праведзеная гіганцкая па сваіх маштабах дзейнасьць па русіфікацыі ўсіх сфэраў жыцьця(“рэфэрэндум” па ліквідацыі статусу дзяржаўных сымбаляў бел-чырвона-белага сьцяга і герба “Пагоня”, ліквідацыі статусу беларускай мовы як адзінай дзяржаўнай, закрыцьцё беларускамоўных клясаў і школ, зьмена канцэпцыі выкладаньня гісторыі, рэзкае зьмяншэньне накладу беларускамоўнага кнігадрукаваньня і іншае). Усё гэта было ў інтарэсах Масквы. І калі я чую, што “мова – не істотна, ўсё вырашае эканоміка” – раю пачытаць выступы крамлёўскіх чыноўнікаў і крамлёўскіх жа паліттэхнолягаў: адным з галоўных (калі ня самым галоўным) крытэрам стаўленьня Масквы да рэспублік былога СССР (у тым ліку і ў галіне эканамічных прэфэрэнцыяў) ёсьць статус у гэтых краінах расейскай мовы.
Пра ўсё гэта звычайна маўчаць.
Што ж да рэакцыі на паказаны па НТВ фільм у беларускім грамадзтве, дык, падобна, яна абвяргае спадзяваньні, што “калі Крэмль пачне прапагандысцкую вайну ўсур’ёз і дасьць “адмашку” тэлеканалам, кар’еры Лукашэнкі як прэзыдэнта будзе канец”.
Такі эфэкт сапраўды быў бы ў першыя гады кіраўніцтва Лукашэнкі – калі зьявіліся “белыя плямы” замест дакладу аб карупцыі ў прэзыдэнцкай адміністрацыі ў 1994-м , калі зьбівалі ў Авальнай залі дэпутатаў БНФ ў 1995-м , калі ў тым жа 1995-м АМАП паклаў на асфальт страйкам менскага мэтрапалітэну, калі ў 1996-м спэцназ зьбіваў жанчын і старых на шматтысячных мітынгах. Тады маскоўскія тэлеканалы трансьляваліся без абмежаваньняў, без падпіскі, без “антэны” – але пра ўсё гэта Масква маўчала.
Сёньня ўсе маскоўскія тэлеканалы, колькі іх там ёсьць, хоць 24 гадзіны на суткі могуць казаць пра Лукашэнку – іх “бяруць” у Беларусі пераважна тыя, каго ўжо ня трэба агітаваць. На крайні выпадак ёсьць тэлецэнзура.
Так што і ў гэтым спадзеў на Маскву (для тых, хто яго меў) аказаўся дарэмным.
Апошняе навідавоку – Лукашэнку трэба было папужаць перад падпісаньнем “мытнага саюзу” (найбольш выгаднага Маскве).
У фільме гаворыцца пра гвалтоўныя зьнікненьні Захаранкі, Ганчара, Красоўскага і Завадзкага, пра загадкавую сьмерць Карпенкі. Але
Лукашэнку трэба было папужаць перад падпісаньнем “мытнага саюзу”
Аглядальнік інтэрнэт-выданьня “Салідарнасць” заўважыў, што “ўсё паказанае імі стала магчымым дзякуючы дзейнаму ўдзелу Масквы, якая доўгія гады падтрымлівала Лукашэнку”.
Але прыкметна і іншае, і тычыцца гэта ня толькі кіно НТВ. Гаворка пра непрывабныя дзеяньні рэжыму ніколі не ідзе далей за восень 1996 году, калі Лукашэнка разагнаў Вярхоўны Савет XIII скліканьня (дадамо – дзякуючы пасланаму Ельцыным “дэсанту” ў складзе Чарнамырдзіна, Строева і Селязьнёва). Менавіта ў знак пратэсту супраць рэфэрэндуму 1996 году пайшлі ў адстаўку прэм'ер Чыгір і намесьнік міністра замежных справаў Саньнікаў, а яшчэ раней – віцэ-прэм’ер і колішні кіраўнік прэзыдэнцкай адміністрацыі, “архітэктар” перамогі на першых прэзыдэнцкіх выбарах і першага “рэфэрэндуму” Сініцын.
Але падзеі 1996 году не адбыліся б, калі б не імклівае і пасьлядоўнае ўмацаваньне аўтарытарызму і яго “легітымізацыя” на міжнароднай арэне ў 1994-1995 гг. – да чаго прыклалі руку ня столькі маскоўскія палітыкі, колькі некаторыя з тых, хто потым будзе прэтэндаваць на лідэрства ў беларускай апазыцыі.
І, бадай, галоўнае – да восені 1996 году была праведзеная гіганцкая па сваіх маштабах дзейнасьць па русіфікацыі ўсіх сфэраў жыцьця
Пра ўсё гэта звычайна маўчаць.
Што ж да рэакцыі на паказаны па НТВ фільм у беларускім грамадзтве, дык, падобна, яна абвяргае спадзяваньні, што “калі Крэмль пачне прапагандысцкую вайну ўсур’ёз і дасьць “адмашку” тэлеканалам, кар’еры Лукашэнкі як прэзыдэнта будзе канец”.
Такі эфэкт сапраўды быў бы ў першыя гады кіраўніцтва Лукашэнкі – калі зьявіліся “белыя плямы” замест дакладу аб карупцыі ў прэзыдэнцкай адміністрацыі ў 1994-м , калі зьбівалі ў Авальнай залі дэпутатаў БНФ ў 1995-м , калі ў тым жа 1995-м АМАП паклаў на асфальт страйкам менскага мэтрапалітэну, калі ў 1996-м спэцназ зьбіваў жанчын і старых на шматтысячных мітынгах. Тады маскоўскія тэлеканалы трансьляваліся без абмежаваньняў, без падпіскі, без “антэны” – але пра ўсё гэта Масква маўчала.
Сёньня ўсе маскоўскія тэлеканалы, колькі іх там ёсьць, хоць 24 гадзіны на суткі могуць казаць пра Лукашэнку – іх “бяруць” у Беларусі пераважна тыя, каго ўжо ня трэба агітаваць. На крайні выпадак ёсьць тэлецэнзура.
Так што і ў гэтым спадзеў на Маскву (для тых, хто яго меў) аказаўся дарэмным.
