Па яго словах, хоць дагэтуль і дэкляраваўся намер ісьці ў WTO супольна зь Беларусьсю і Казахстанам, аднак фармальна Расея не зьвязаная з саюзьнікамі ніякімі абавязаньнямі і гатовая далучацца да арганізацыі самастойна. Экспэрты прадказваюць, што ў такім выпадку Беларусь калі і стане сябрам WTO, то ў апошнюю чаргу.
Народжаная летась ідэя рухацца ва Ўсясьветную гандлёвую арганізацыю Мытным зьвязам — фактычна ў складзе Расеі, Беларусі і Казахстану — неўзабаве была пастаўленая пад сумнеў. А пасьля таго, як партнэры пачалі спрачацца па асобных артыкулах Мытнага кодэксу, гаварыць пра агульнасьць памкненьняў і зусім стала не да месца.
Пра рэвізію ранейшых намераў ужо казалі некаторыя расейскія чыноўнікі, а напярэдадні, прымаючы ў рамках саміту «Расея — Эўразьвяз» старшыню Эўракамісіі Жазэ Мануэля Барозу, кіраўніка Рады ЭЗ Гэрмана ван Ромпэя, міністра замежных спраў ЭЗ Кэтрын Эштан, расейскі прэзыдэнт Дзьмітрый Мядзьведзеў заявіў: пры цяперашнім рознагалосьсі магчымасьць уступленьня Мытным саюзам падаецца прывіднай:
«Мы не дамаўляліся ні пра што іншае з нашымі партнэрамі, акрамя як пра тое, што мы будзем уступаць альбо разам, калі атрымаецца, а калі ступень „прасунутасьці“ наша па перамовах будзе розная — а сёньня гэта так — то будзем уступаць паасобку».
«Я ня бачу тут асаблівай сэнсацыі, таму што пра гэта яшчэ раней пачаліся размовы ў расейскім істэблішмэнце, у іхняй вярхушцы. І па гэтых размовах бачна: існуюць дзьве супрацьлеглыя пазыцыі, ідзе барацьба паміж двума лягерамі. Адны, найбольш кансэрватыўныя элемэнты ў Крамлі, хочуць замкнуцца ў рамках Мытнага саюзу (і гэта шмат у чым адпавядае беларускім інтарэсам, пазыцыі многіх беларускіх чыноўнікаў). А зь іншага боку, ёсьць выразная тэндэнцыя абраць у якасьці прыярытэту менавіта інтэграцыю ў глябальны гандаль. І, пачаўшы працэс інтэграцыі, ужо пакрысе падцягваць да гэтага і Мытны саюз. Паказальна, што адну з гэтых тэндэнцый, пачынаючы з чэрвеня 2009 году, агучваў Пуцін, а другую вось — Мядзьведзеў».
Экспэрты лічаць, што да развароту ад ранейшага пляну Расею прымусіла, сярод іншага, і няздольнасьць дамовіцца зь Беларусьсю па найбольш адчувальных пазыцыях у рамках Мытнага саюзу. Патрабаваньні Менску наконт пастаўкі бязмытнай расейскай нафты пры жаданьні захаваць на ранейшым узроўні мыта на аўтамабілі Масква лічыць неабгрунтаванымі. У выніку Мытны саюз пачне дзейнічаць ад 1 ліпеня ва ўсечаным фармаце. Ці далучыцца ў выніку Беларусь да Расеі і Казахстану — пытаньне адкрытае.
Разам з тым, як кажа Віктар Чарноў, спроба «штурму» WTO Мытным саюзам была для Беларусі, бадай, адзінай магчымасьцю зрабіць гэта ў акрэсьленай пэрспэктыве. Цяпер шанцы на тое, каб стаць паўнавартасным удзельнікам глябальнага рынку, зьведзеныя да мінімуму:
«Няма падстаў не давяраць нашым экспэртам, якія так вобразна параўноўваюць шлях нашых дзяржаў да Гандлёвай арганізацыі: калі Расея прайшла 95% свайго шляху ў накірунку WTO, а Беларусь — толькі 5%. Канечне, калі б мы ўступалі ўтрох, гэта падштурхнула б Беларусь уступаць хутчэй. Але Расея ня хоча гэтыя, так бы мовіць, вярыгі на нагах трымаць, ёй, канечне, складана. І я думаю, што ўрэшце пераможа пазыцыя на ўступленьне ў арганізацыю паасобку. Зрэшты, гэта пазыцыя старая, яна была і да 2009 году — усе ўступаюць самастойна. Пакуль Пуцін раптам не зрабіў сваю сэнсацыйную заяву, што трэба ўступаць усім утрох».
«Лукашэнка — ён жа з катэгорыі шантажыстаў. Беларусь у дадзеным выпадку дзейнічае дакладна гэтак жа, як Паўночная Карэя. Тая разумее, што знаходзіцца, пардон, у задніцы. І, каб прымусіць з сабой лічыцца, пэрыядычна то ўзмацняе, то аслабляе ціск, шантажуючы заходнія краіны абвяшчэньнем вайны. Прычым, нягледзячы на тое, што ў выпадку вайны Паўночная Карэя яе прайграе, для заходніх краінаў важная колькасьць ахвяраў, якія будуць пры гэтым з боку адкрытага сьвету. І вось на розьніцы ўзроўню прымальных ахвяраў Пхэньян і балянсуе. Лукашэнка, канечне, не Паўночная Карэя, але ў прынцыпе ўсе краіны-ізгоі гуляюць у абсалютна аднолькавую гульню. Разумеючы, што зь імі ніхто ня будзе лічыцца, апроч як у выпадках, калі яны пачнуць „выкочваць“ нейкія ўльтыматумы. Але ў дадзеным выпадку абодва бакі — і Беларусь, і Расея — вартыя адзін аднаго».
Беларусь пачала перамовы аб уступленьні ва Ўсясьветную гандлёвую арганізацыю ў верасьні 1993 году. Пасьля прыходу да ўлады Аляксандра Лукашэнкі праца замарудзілася, а пасьля і ўвогуле была «замарожаная». Адноўленыя ў 2000-х пэрманэнтныя ваяжы беларускіх чыноўнікаў у штаб кватэру WTO ў Жэнэве асаблівага плёну ня маюць. Як вынік — больш за паўтара дзясятка гадоў найважнейшыя працэсы ў міжнародным ган ў WTO длі адбываюцца без удзелу Беларусі.
