На гэтыя ды іншыя пытаньні ў перадачы “Экспэртыза Свабоды” адказваюць: зь Менску — палітоляг Андрэй Фёдараў, з Масквы — дацэнт Маскоўскага дзяржаўнага інстытуту міжнародных адносін Кірыл Коктыш.
Цыганкоў: “Наколькі сёньняшні стан адносінаў Расеі і ЗША можа ўплываць на працэсы ў Беларусі? Некаторыя аглядальнікі лічаць, што паляпшэньне расейска-амэрыканскіх дачыненьняў можа паспрыяць таму працэсу ў Беларусі, які называюць „лібэралізацыяй“. Ці вы згодныя з гэтым?”
Коктыш: “Мне здаецца, вынік перамоваў даволі лёгка спрагназаваць у пэўных аспэктах. Абодва бакі вельмі зацікаўленыя заключыць новую дамову аб абмежаваньні ядзерных узбраеньняў, бо сёньняшні ўзровень вельмі цяжкі для расейскай і амэрыканскай эканомікі.
Больш складаная справа — з другім пазыцыйным раёнам супрацьпаветранай абароны, які амэрыканцы могуць зрабіць прадметам гандлю. Калі ЗША адменяць разьмяшчэньне элемэнтаў гэтай абароны ў Польшчы і Расеі, то гэта будзе моцны крок насустрач і Расеі і крок ад таго, каб Усходняя Эўропа пераўтваралася ў нейкі бруствэр паміж Расеяй і Заходняй Эўропай.
Ніякага значнага ўплыву на беларуска-амэрыканскія ці беларуска-расейскія стасункі гэта ня дасьць, але ўскосны ўплыў, вядома, будзе. Проста таму, што заўсёды больш прыемна жыць у бясьпечным асяродзьдзі“.
Цыганкоў: “А калі паспрабаваць ацаніць гэты ўплыў не агульна, а больш канкрэтна? Што больш выгадна афіцыйнаму Менску — нейкая напружанасьць у расейска-амэрыканскіх адносінах, што раней неаднаразова выкарыстоўваў Лукашэнка, ці пэўнае пацяпленьне? На што б сёньня Менск зрабіў стаўку?”
Коктыш: “Мне здаецца, што Менск звычайна ставіць на канфрантацыю, і з-за яе апошнія гады здабываў пэўныя грошы. Сёньняшняя беларуская ўлада ня ўмее гуляць у іншыя гульні. Але нават у выпадку пэўнай новай канфрантацыі (у што я, дарэчы, ня вельмі веру) цяпер беларуская ўлада ўжо на гэтым не заробіць. Зараз крызіс, і таму і ЗША, і Расея актыўна скарачаюць выдаткі на замежнапалітычныя амбіцыі”.
Цыганкоў: “Андрэй, ці згодны вы, што Менск, як і ў былыя гады (асабліва ярка гэта выяўлялася ў канцы 90-х), больш дывідэндаў атрымлівае ад напружанасьці паміж Масквой і Вашынгтонам? Ці, можа, час зьмяніўся, і цяпер ня ўсё так адназначна?”
Фёдараў: “Час зьмяніўся, але я ня бачу прынцыповых зьменаў для беларускай улады.Менск і сёньня не адмовіўся б згуляць на прынцыповых супярэчнасьцях паміж Расеяй і Захадам.
Я згодны з Кірылам, што галоўны пункт на дадзены момант — менавіта разьмяшчэньне элемэнтаў СПА ў Польшчы і Чэхіі. Калі бакі не дамовяцца, то напружанасьць паміж імі можа ўзрасьці, і тады Масква можа захацець выкарыстаць беларускую тэрыторыю як пляцдарм для ўсталяваньня сваіх “Іскандэраў” ды іншага”.
Цыганкоў: “У такім выпадку значнасьць Беларусі, значнасьць Аляксандра Лукашэнкі для Масквы істотна ўзрастае?”
Фёдараў: “Так. І таму ён зноў пачне разьлічваць і патрабаваць нейкія прэфэрэнцыі. Прынамсі, каб Расея не пачынала новыя малочныя ды іншыя войны. І я, дарэчы, зусім ня ўпэўнены, што ў гэтым пытаньні ЗША і Расея лёгка пагодзяцца, бо на дадзены момант там ёсьць вельмі вялікія супярэчнасьці”.
Сёньня мы ня бачым ніякай палітыкі
Цыганкоў: “Палітыка вялікіх дзяржаў — гэта асьцярожны балянс паміж інтарэсамі і каштоўнасьцямі. Напярэдадні візыту Абамы ў Маскву шмат казалі пра тое, што „рэалісты“ сярод амэрыканскіх экспэртаў прапануюць рашаць разам з Расеяй многія міжнародныя праблемы і асабліва не канцэнтравацца на тым, што адбываецца ўнутры гэтай краіны. Калі Вашынгтон у пэўным сэнсе заплюшчыць вочы на ўнутраныя працэсы ў Расеі, як гэта можа адбіцца на сытуацыі з правамі чалавека ў Беларусі? Ці ёсьць тут нейкі ўплыў, ці ЗША даказалі, што ня зьвязваюць адносіны зь Беларусьсю і дачыненьні з Масквой?”
Коктыш: “ЗША сапраўды дагэтуль ня зьвязвалі стасункі зь Беларусьсю і адносіны з Масквой. Гэта былі зусім розныя лёгікі і розныя падыходы.
Абама будзе вымушаны быць рэалістам, бо, паўтаруся, ЗША будуць зараз імкнуцца скараціць замежнапалітычныя выдаткі. Беларуская эканоміка на сёньня патрабуе каля 5 мільярдаў датацыяў штогод. ЗША пакуль не заяўлялі, што гатовыя ўзяць на сябе гэтую ношу. Так што мне здаецца, што моцных прарываў у беларуска-амэрыканскіх адносінах ня будзе. Адзінае, што Штаты могуць зрабіць — гэта зьняць свае санкцыі зь “Белнафтахіму”.
Цыганкоў: “Андрэй, ці азіраецца Вашынгтон на Маскву, фармуючы сваю палітыку ў дачыненьні да Менску? Ці зусім яны вольныя ад гэтага?”
Фёдараў: “Рэч у тым, што сёньня мы ня бачым ніякай палітыкі (новай ці старой) новай адміністрацыі ЗША ў дачыненьні да Менску. За паўгода пасьля абраньня Абамы ані ён, ані дзяржсакратар Гілары Клінтан, ані віцэ-прэзыдэнт Джо Байдэн (які, дарэчы, добра ведае сытуацыю ў Беларусі) ніводнага разу не ўзгадалі Беларусь. Ці там ідзе выпрацоўка нейкай новай лініі, ці проста рукі не даходзяць, бо ёсьць шмат больш важных спраў — гэтага мы ня можам ведаць. Але факт застаецца фактам, што на Беларусь новая адміністрацыя ў Вашынгтоне пакуль не зьвяртала ўвагі.
Наконт правоў чалавека Барак Абама пакуль не рабіў такіх гучных заяваў, як ягоны папярэднік Джордж Буш. Але падчас візыту ў Маскву ён вырашыў сустракацца і з апазыцыяй, і з грамадзянскай супольнасьцю, і даў інтэрвію апазыцыйнай “Новай газэце”. Гэтым ён паказвае, што не пакіне па-за ўвагай тэму правоў чалавека ў Расеі. Гэта дазваляе думаць, што ён не пакіне па-за ўвагай і тое, што адбываецца ў Беларусі. Але ў якой ступені гэта будзе зроблена, пакуль сказаць цяжка”.
 |  |  |
Цыганкоў: “Наколькі сёньняшні стан адносінаў Расеі і ЗША можа ўплываць на працэсы ў Беларусі? Некаторыя аглядальнікі лічаць, што паляпшэньне расейска-амэрыканскіх дачыненьняў можа паспрыяць таму працэсу ў Беларусі, які называюць „лібэралізацыяй“. Ці вы згодныя з гэтым?”
На канфрантацыі паміж ЗША і Расеяй Лукашэнка ўжо не заробіць
Коктыш: “Мне здаецца, вынік перамоваў даволі лёгка спрагназаваць у пэўных аспэктах. Абодва бакі вельмі зацікаўленыя заключыць новую дамову аб абмежаваньні ядзерных узбраеньняў, бо сёньняшні ўзровень вельмі цяжкі для расейскай і амэрыканскай эканомікі.
Больш складаная справа — з другім пазыцыйным раёнам супрацьпаветранай абароны, які амэрыканцы могуць зрабіць прадметам гандлю. Калі ЗША адменяць разьмяшчэньне элемэнтаў гэтай абароны ў Польшчы і Расеі, то гэта будзе моцны крок насустрач і Расеі і крок ад таго, каб Усходняя Эўропа пераўтваралася ў нейкі бруствэр паміж Расеяй і Заходняй Эўропай.
Ніякага значнага ўплыву на беларуска-амэрыканскія ці беларуска-расейскія стасункі гэта ня дасьць, але ўскосны ўплыў, вядома, будзе. Проста таму, што заўсёды больш прыемна жыць у бясьпечным асяродзьдзі“.
Цыганкоў: “А калі паспрабаваць ацаніць гэты ўплыў не агульна, а больш канкрэтна? Што больш выгадна афіцыйнаму Менску — нейкая напружанасьць у расейска-амэрыканскіх адносінах, што раней неаднаразова выкарыстоўваў Лукашэнка, ці пэўнае пацяпленьне? На што б сёньня Менск зрабіў стаўку?”
Коктыш: “Мне здаецца, што Менск звычайна ставіць на канфрантацыю, і з-за яе апошнія гады здабываў пэўныя грошы. Сёньняшняя беларуская ўлада ня ўмее гуляць у іншыя гульні. Але нават у выпадку пэўнай новай канфрантацыі (у што я, дарэчы, ня вельмі веру) цяпер беларуская ўлада ўжо на гэтым не заробіць. Зараз крызіс, і таму і ЗША, і Расея актыўна скарачаюць выдаткі на замежнапалітычныя амбіцыі”.
Цыганкоў: “Андрэй, ці згодны вы, што Менск, як і ў былыя гады (асабліва ярка гэта выяўлялася ў канцы 90-х), больш дывідэндаў атрымлівае ад напружанасьці паміж Масквой і Вашынгтонам? Ці, можа, час зьмяніўся, і цяпер ня ўсё так адназначна?”
Фёдараў: “Час зьмяніўся, але я ня бачу прынцыповых зьменаў для беларускай улады.
Менск і сёньня не адмовіўся б згуляць на прынцыповых супярэчнасьцях паміж Расеяй і Захадам.
Я згодны з Кірылам, што галоўны пункт на дадзены момант — менавіта разьмяшчэньне элемэнтаў СПА ў Польшчы і Чэхіі. Калі бакі не дамовяцца, то напружанасьць паміж імі можа ўзрасьці, і тады Масква можа захацець выкарыстаць беларускую тэрыторыю як пляцдарм для ўсталяваньня сваіх “Іскандэраў” ды іншага”.
Цыганкоў: “У такім выпадку значнасьць Беларусі, значнасьць Аляксандра Лукашэнкі для Масквы істотна ўзрастае?”
Фёдараў: “Так. І таму ён зноў пачне разьлічваць і патрабаваць нейкія прэфэрэнцыі. Прынамсі, каб Расея не пачынала новыя малочныя ды іншыя войны. І я, дарэчы, зусім ня ўпэўнены, што ў гэтым пытаньні ЗША і Расея лёгка пагодзяцца, бо на дадзены момант там ёсьць вельмі вялікія супярэчнасьці”.
Сёньня мы ня бачым ніякай палітыкі
новай адміністрацыі ЗША ў дачыненьні да Менску
Цыганкоў: “Палітыка вялікіх дзяржаў — гэта асьцярожны балянс паміж інтарэсамі і каштоўнасьцямі. Напярэдадні візыту Абамы ў Маскву шмат казалі пра тое, што „рэалісты“ сярод амэрыканскіх экспэртаў прапануюць рашаць разам з Расеяй многія міжнародныя праблемы і асабліва не канцэнтравацца на тым, што адбываецца ўнутры гэтай краіны. Калі Вашынгтон у пэўным сэнсе заплюшчыць вочы на ўнутраныя працэсы ў Расеі, як гэта можа адбіцца на сытуацыі з правамі чалавека ў Беларусі? Ці ёсьць тут нейкі ўплыў, ці ЗША даказалі, што ня зьвязваюць адносіны зь Беларусьсю і дачыненьні з Масквой?”
Коктыш: “ЗША сапраўды дагэтуль ня зьвязвалі стасункі зь Беларусьсю і адносіны з Масквой. Гэта былі зусім розныя лёгікі і розныя падыходы.
Абама будзе вымушаны быць рэалістам, бо, паўтаруся, ЗША будуць зараз імкнуцца скараціць замежнапалітычныя выдаткі. Беларуская эканоміка на сёньня патрабуе каля 5 мільярдаў датацыяў штогод. ЗША пакуль не заяўлялі, што гатовыя ўзяць на сябе гэтую ношу. Так што мне здаецца, што моцных прарываў у беларуска-амэрыканскіх адносінах ня будзе. Адзінае, што Штаты могуць зрабіць — гэта зьняць свае санкцыі зь “Белнафтахіму”.
Цыганкоў: “Андрэй, ці азіраецца Вашынгтон на Маскву, фармуючы сваю палітыку ў дачыненьні да Менску? Ці зусім яны вольныя ад гэтага?”
Фёдараў: “
Наконт правоў чалавека Барак Абама пакуль не рабіў такіх гучных заяваў, як ягоны папярэднік Джордж Буш. Але падчас візыту ў Маскву ён вырашыў сустракацца і з апазыцыяй, і з грамадзянскай супольнасьцю, і даў інтэрвію апазыцыйнай “Новай газэце”. Гэтым ён паказвае, што не пакіне па-за ўвагай тэму правоў чалавека ў Расеі. Гэта дазваляе думаць, што ён не пакіне па-за ўвагай і тое, што адбываецца ў Беларусі. Але ў якой ступені гэта будзе зроблена, пакуль сказаць цяжка”.
