30 чэрвеня стартуе летняя школа беларускай мовы. Не для суайчыньнікаў. Беларускую вучаць іншаземцы, на ёй пішуць вершы і навуковыя працы, прызнаюцца ў каханьні і бароняць правы чалавека. Хто і навошта — у падборцы Свабоды.
Анхэла Эсьпіноса
Пачынаць з былога амбасадара Швэцыі Стэфана Эрыксана было б трывіяльна. Ён самы вядомы і ўплывовы іншаземец, які вывучыў беларускую мову. За вядомасьць зь ім пачынае спаборнічаць гішпанка Анхэля Эсьпіноса. Ураджэнка Малагі ўжо выдала зборнік беларускамоўных вершаў, стала ганаровым сябрам Саюзу пісьменьнікаў і зьбірае сотні лайкаў пад белмоўнымі допісамі ў фэйсбуку.
Анхэля некалькі разоў была ў Беларусі, навучаецца ў Варшаве і плянуе далей пісаць па-беларуску. І перакладаць беларусаў на гішпанскую. Мову яна вывучыла за два гады з дапамогай падручнікаў у інтэрнэце.
Сіёры Кіясава
Сіёры Кіёсава
Вы ведаеце беларусаў, якія за адзінаццаць месяцаў вывучылі японскую? Менавіта столькі часу заняў адваротны рух у Сіёры Кіясавы, каб вывучыць беларускую. Японка прыехала ў Менск на гадавую стажыроўку, ня ведаючы ані слова на мове, а зьяжджаючы, магла чытаць Барадуліна ў арыгінале.
Вярнуўшыся ў Японію, яна арганізавала курсы беларускай мовы. Іх наведвала каля двух дзясяткаў чалавек. Дарэчы, менавіта такія курсы, «Мова ці кава» ў Менску, натхнілі Сіёры на вывучэньне мовы.
Такійскія курсы маюць посьпех — як мінімум адзін суайчыньнік Сіёры, Юсуке Касівагі, ужо добра валодае мовай, а яна сама выдала падручнік беларускай мовы для японцаў. Таму чакаем новых гісторыяў.
Сьвятлана Вранава
Сьвятлана Вранава. Фота «Новы час»
Можа, чэхам беларуская даецца ня так складана, як гішпанцам або японцам, але каб перакладаць з мовы — трэба ведаць яе дасканала. Як Сьвятлана Вранава з Пардубіц.
Чэшка вывучыла беларускую, чытаючы Біблію і слухаючы хрысьціянскія сьпевы. А пераклала «Залаты век Беларусі» Станіслава Акінчыца і «Люблю Беларусь» Паўла Севярынца. Першую кнігу яна выдала на сродкі, якія дапамаглі сабраць сябры а над перакладам другой працавала паўтара года — Севярынец ужывае шмат мэтафараў і імёнаў.
З Чэхіі паходзіць і Ліда Вацкова, якая размаўляе на мове зь сярэдзіны нулявых і працуе зь беларускімі недзяржаўнымі і праваабарончымі арганізацыямі. А правы чалавека ў Беларусі бароніць беларускамоўны швэд Марцін Угла. Бароніць з-за мяжы, бо ўезд у Беларусь яму забаронены.
Джордж Крол
Джордж Крол
Былы амбасадар ЗША ў Беларусі мову вучыў у Вашынгтоне, Беларусь называе другой радзімай, а сябе — «тутэйшым», бо род ягоны выводзіцца з Рэчы Паспалітай.
У 2003-м ён зьдзівіў журналістаў, павітаўшы іх па-беларуску ў менскім аэрапорце, а сваё апошняе інтэрвію ў якасьці амбасадара ў 2006-м даў цалкам па-беларуску. Дарэчы, для Радыё Свабода.
Джастын Ралей
Амэрыканка Джастын Ралей. Фота Народная Воля
Крол — не адзіны амэрыканец, які вывучыў беларускую. Амэрыканка Джастын Ралей абараніла дысэртацыю па мэдыцыне, працавала ў шпіталі і аднойчы пачула беларускую мову. І «захварэла» на яе. Каб вылекавацца, Джастын перасекла акіян, прыляцела ў Менск і вывучыла беларускую. Урокі маўленьня, дарэчы, ёй давала народная артыстка Зінаіда Бандарэнка.
Адрыен Бадуэн
Адрыен Бадуэн
Навошта беларусу размаўляць па-беларуску? Як мінімум, каб навучыць мове бэльгійца. Менавіта так адбылося з Адрыенам, які прыехаў у Беларусь, пазнаёміўся зь беларускамоўнымі студэнтамі і празь іх вучыў мову, бо не хацеў прымушаць размаўляць зь ім па-расейску.
А пасьля закахаўся ў беларускамоўную дзяўчыну, зь якой размаўляў толькі на мове. Так і вывучыў. Каханьне прайшло, а мова засталася.
Табіяс Вайман
Табіяс Вайман зьлева
Падобная гісторыя была і зь немцам Вайманам, які прыехаў у Беларусь вучыць расейскую, а займеў беларускамоўных сяброў і мову. Вучыўся тут у лінгвістычным унівэрсытэце, а цяпер жыве паміж Вільняй і Бэрлінам ды працуе праграмістам. Мова наблізіла яго ня толькі да Беларусі, але і да Ўкраіны — падчас Эўрамайдану Табіяс супрацоўнічаў з прэсавым цэнтрам пратэстоўцаў як перакладчык.
Яшчэ адзін немец, Рубэн Більвард, беларускую вывучыў, каб разумець Статут ВКЛ. Марцін Шон-Чанішвілі «беларусізаваў» расейскамоўную беларускую жонку. А яшчэ адну немку, Надзін Лашук, «зьбеларусізаваў» ейны будучы муж-беларус, адмовіўшыся размаўляць па-расейску. Ажаніліся, гадуюць дзіця і размаўляюць па-беларуску.
Со Цзыўай
Со Цзыўай з Аляксандрам Надсанам
Ён не жыве ў Беларусі, ня мае беларускай каханай, а зь Беларусьсю яго яднае ўніяцкая царква... у Лёндане. Мову ён толькі вучыць і мае мару чытаць беларускую паэзію ў арыгінале. Таксама ён дасьледуе беларускую архітэктуру, наведвае беларускія імпрэзы ў брытанскай сталіцы і мае мноства сяброў-беларусаў. Якія, дарэчы, называюць яго проста Рафаэлем, бо так прасьцей вымаўляць. А ён размаўляе зь імі па-беларуску.
Пётрэк Дудановіч
Пётрэк Дудановіч
Што паляку вывучыць беларускую? Проста. А арганізоўваць на працягу дзясятка гадоў беларускія імпрэзы, быць актывістам «Вольнай Беларусі» ў Варшаве, ладзіць фэстываль беларускага кіно «Бульбамуві» і канцэрты гуртоў у Польшчы і наагул быць незаменным сябрам беларускай тусоўцы ў гэтай краіне? Гэта Пётрэк Дудановіч, які паходзіць зь Беласточчыны, вывучаў беларускую ў Варшаўскім унівэрсытэце, а ўдасканальваў яе зь беларусамі па ўсім сьвеце — напрыклад, пішучы на мове свае падарожныя нататкі для беларускіх СМІ.