Абама ці Ромні – пытаньне, якое вырашыць 6 лістапада амэрыканскі народ. Гэтае пытаньне задаюць сабе і беларусы, якія жывуць у ЗША. Яны – частка двух народаў, на выбары ў Амэрыцы глядзяць амэрыканскімі, але і беларускімі вачыма. Як працуе амэрыканская дэмакратыя, якія тэмы ў цэнтры ўвагі выбарчай баталіі, што падзяляе і што аб'ядноўвае дэмакратаў і рэспубліканцаў, якія ўрокі варта засвоіць Беларусі з досьведу сёлетніх амэрыканскіх выбараў – пра гэта разважаюць прыхільнік рэспубліканцаў Сьветавіт Сокалаў і сымпатызант дэмакратаў Ігар Чэрнік.
Амэрыка Абамы – краіна без пэрспэктываў
Акцыя пратэсту супраць паўторнага вылучэньня Абамы кандыдатам на прэзыдэнта
Сьветавіт Сокалаў
Сярод студэнтаў гэта ўжо стала жартам. На пытаньне «Што ты зьбіраесься рабіць пасьля заканчэньня вучобы?» яны даюць адзін з двух адказаў: «Нічога...» або «Вяртаюся жыць да мамы й таты». Часам, перад тым, нехта зь іх скажа, маўляў, буду рабіць кар’еру. Але для бальшыні гэта гучыць сьмешна. Вось такі змрочны погляд студэнтаў Ратгарсу на сваю пэрспэктыву. Падобнае і ў іншых унівэрсытэтах. Прынамсі там, дзе вучацца мае сябры (Лыгай, Веланова, Унівэрсытэт Мічыгану).
Ратгарс – унівэрсытэт даволі прэстыжны, прызнаны ў сьвеце й паводле шмат якіх вымярэньняў – лепшы, чым вядомыя Прынстан ці Гарвард. Але нават гэтая прэстыжнасьць не дае пэўнасьці ў працаўладкаваньні пасьля атрыманьня дыплёму. Вось і пытаюцца студэнты самі ў сябе: «Нафіга я пазычыў 50 тысячаў даляраў, каб заплаціць за вучобу?» А 50 тысячаў гэта толькі мінімум. «Ці гэта было варта?» «Як цяпер вярнуць пазыку?» І зусім неістотна, на каго яны ўскладаюць адказнасьць за сытуацыю. Пэрспэктываў усё адно няма.
У 2008 годзе Барак Абама абяцаў забясьпечыць працай усіх тагачасных студэнтаў. У 2012 годзе можна з упэўненасьцю сказаць, што абяцаньне было пустым сатрасаньнем паветра. У вольны ад заняткаў час я працую ў краме, дзе апрача мяне, працуе яшчэ 19 чалавек. Пяцёра з нас маюць вышэйшую адукацыю. Яны скончылі факультэты бізнэсу, фінансаў і бухгальтэрыі. Гэта значыць, што ¼ работнікаў крамы ня могуць знайсьці працу паводле атрыманай ва ўнівэрсытэце спэцыяльнасьці.
Ці гэта не пацьвярджае словы Абамы пра эканамічны рух наперад?
У 2008 годзе Абама здолеў завесьці, улучыць, актывізаваць і пацягнуць за сабой амаль усю моладзь, бо намаляваў ёй прыгожую пэрспэктыву. Думаю, сёньня такі нумар ня пройдзе.
Агульнавядома, што Злучаныя Штаты – краіна, дзе пры доўгім беспрацоўі або хранічнай беднасьці чалавек будзе дагледжаны дзяржавай пры дапамозе гэтак званага «вэлфару» (welfare – забесьпячэньне мінімальнага ўзроўню падтрымкі сацыяльнага і фінансавага дабрабыту для ўсіх грамадзянаў).
Але, і пра гэта кажуць ужо ня толькі студэнты, «вэлфар» зь вялікага плюсу ператварыўся ў вялікі мінус. Ён стымулюе ляноту. Як вынік: у многіх вэлфар-сем’ях дзеці нават ня думаюць, што ім калі-небудзь трэба было б пайсьці на працу.
Вядома, ніхто не сумняецца, што ёсьць катэгорыі людзей, якія патрабуюць дапамогі. Але, у выпадку з «вэлфарам», гэтая дапамога нярэдка большая, чым мог бы быць заробак. Адкуль жа можа зьявіцца жаданьне нешта рабіць?
Выдаткі на «вэлфар» складаюць немалую частку дзяржаўнага бюджэту, які сёньня мае 6 трыльёнаў даляраў дэфіцыту. Як вядома, «вэлфар» – вынаходніцтва дэмакратаў.
Варта было б спадзявацца, што атрымаўшы дапамогу й перажыўшы цяжкія часы, атрымальнікі «вэлфару» з удзячнасьцю вернуць дзяржаве дадзеныя ім грошы і пакажуць, што прынамсі гэтая ідэя дэмакратаў прагрэсіўная й жыцьцяздольная, і што яна добрая.
Але нічога добрага не адбываецца. І гэта не выпадковасьць. Гэта – заканамернасьць, лягічны вынік палітыкі, якую й надалей зьбіраецца, у разе пераабраньня, праводзіць цяперашні прэзыдэнт ЗША.
Ніхто не сумняецца, што Абама вельмі стараўся, і што задачы, якія стаялі перад ім, былі нялёгкімі. Але амэрыканскія выбарцы выбралі яго не для таго, каб ён паспрабаваў разьвязаць наяўныя праблемы, а каб ён разьвязаў іх.
Абраны на кандыдата ў чарговыя прэзыдэнты ЗША ад Рэспубліканскай партыі Міт Ромні паказаў сябе як чалавек, які разумее бізнэс і законы эканомікі. Ён стварае ўражаньне, што пры ягонай адміністрацыі Амэрыка вернецца да эканамічнай магутнасьці, якую яна мела да цяперашняга эканамічнага крызысу.
Абама як Робін Гуд
Барак Абама паціскае ркі сваім прыхільнікам
Ігар Чэрнік
Пачну з таго, што я за дэмакратычную партыю і за Абаму. Патлумачу чаму.
Большасьць людзей працуе за мінімалку 8 даляраў за гадзіну, хапае толькі на неабходнае. Сацыяльныя і льготныя праграмы – тое, што дае людзям зьвесьці канцы з канцамі. Абаму папракаюць, што падымае падаткі для багатых на карысьць сацыяльных праграмаў.
І правільна робіць. Трэба жыць тут, каб гэта зразумець. Буйныя карпарацыі настолькі задушылі малы бізнэс, што амаль немагчыма раскруціцца і ўстаць на ногі. Падатак для тых, хто зарабляе больш за мільён у год – абсалютна апраўданы.
Пры Абаму ня будзе шалёных растратаў кшталту 5 мільярдаў даляраў дзеля палёту на Марс. Я тут у мясцовых сяброў амэрыканцаў пытаўся, як яны глядзяць на тое, што аж 5 мільярдаў (заўважу – праект часоў кіраваньня рэспубліканцаў) з вашых падаткаў пайшло на марсаход. Усе абураныя, асабліва тым, што запуск прыйшоў на крызысны час. Але ж цікава, што эўрапейцы, якія ня плацяць падаткаў у Амэрыцы, з захапленьнем кажуць: «Крута! Цяпер даведаемся ці ёсьць жыцьцё на Марсе...»
Важна, што Абама абяцае легалізаваць нелегалаў. Цяпер яны змогуць больш зарабляць і адпаведна плаціць падаткі, вырашыцца праблема з працоўнымі месцамі. Напрыклад, мэксыканцы вельмі добра працуюць на палях. Былыя нелегалы запоўняць працоўныя месцы, асабліва там, дзе амэрыканцы лічаць працу «непрэстыжнай».
Тыя, хто прыяжджаюць у ЗША, у тым ліку, зь Беларусі, сутыкаюцца з праблемамі наконт дакумэнтаў, статусу, і гэтак далей. Ёсьць вялікае спадзяваньне на Абаму, які шчыра спрабуе гэтае пытаньне вырашаць.
Нядаўна па мясцовым радыё ў нас у Каліфорніі гучала, што ніводзін прэзыдэнт нічога ня зможа зрабіць ва ўнутранай палітыцы, таму ўсе іх намаганьні могуць быць толькі ў зьнешняй.
Гэта таксама праўда. Дык вось, Абама абяцае «перазагрузку» з Расеяй. Магчыма, вы закрычыце: «Як так!? Якая ганьба!?» Насамрэч нічога дрэннага ў гэтым няма. Проста ўсе канфліктныя моманты будуць вырашацца дыпляматычным спосабам. Многія адвярнуліся ад Ромні пасьля яго заявы, што Расея – вораг нумар адзін.
Што гэта значыць? Пачнецца нарошчваньне вайсковага патэнцыялу, а значыць і падаткі. А ці мне, як звычайнаму простаму жыхару, гэта патрэбна? Часы «халодных войнаў» мінулі. Ня бачу ні я, ні большасьць амэрыканцаў пагрозы ад Расеі...
Абама – прэзыдэнт, які пачаў рабіць амэрыканскую палітыку па-новаму, сьмела, яскрава, з улікам інтарэсаў усіх пластоў насельніцтва, а ня толькі абраных. Толькі сьляпы ня бачыць пазытыўных зрухаў.