Нацыянальная акадэмія навук Беларусі апублікавала (PDF) праект стратэгіі «Навука і тэхналёгіі 2018–2040». Як перадае БЕЛТА, праз тыдзень праект абмяркуюць на ІІ Зьезьдзе навукоўцаў Беларусі.
Было б што разьвіваць
У дакумэнце прызнаюцца праблемы беларускай навукі. Навукаёмістасьць валавога ўнутранага прадукту вельмі нізкая: 0,5% ВУП у Беларусі (што ніжэй за мінімальны ўзровень у 1% у Канцэпцыі нацыянальнай бясьпекі) супраць 2,5–3% у вядучых краінах сьвету. Да 2020 году гэты паказьнік прапануюць падвысіць да 1,5%, да 2030 — да 2,5%, да 2040 — да 3%.
У Беларусі на 40% меней навукоўцаў на душу насельніцтва, чым у Расеі (1776 навукоўцаў на 1 млн жыхароў), і амаль удвая меней, чым у разьвітых краінах. Сярод дактароў навук каля 80% старэйшыя за 60 год, 15% — старэйшыя за 80, і толькі 14 дактароў навук (чалавек, а не адсоткаў) маладзейшыя за 40. Гэта прапануюць выправіць.
Разьвіваць кадравы патэнцыял прапануюць у тым ліку праз мэтавую падрыхтоўку спэцыялістаў, практычную арыентаванасьць адукацыі і ўзаемадзеяньне ВНУ з замоўцамі кадраў, пераход да лічбавых адукацыйных тэхналёгій і інтэграцыю ва ўсясьветную адукацыю.
Колькі дзяржава плянуе траціць на навуку, не паведамляецца, але гаворыцца, што трэба распрацоўваць гнуткі мэханізм фінансаваньня дасьледаваньняў зь бюджэту і разьвіваць вэнчурнае фінансаваньне з замежнымі партнэрамі, пашырыць для інавацыйных сэктараў ільготны падатковы рэжым.
Тым часам у праекце бюджэту на 2018 год прапануецца даць на Акадэмію навук 175 млн рублёў і яшчэ 157 млн на Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях. Для параўнаньня, на Кіраўніцтва спраў прэзыдэнта — 224 млн, на турмы — 199 млн.
У праекце бюджэту заплянавалі дэградацыю навукі?
Нана-, бія- і sci-fi
Ключавыя элемэнты «Інтэлектуальнай Беларусі» ў праграме — укараненьне лічбавых тэхналёгій (у тым ліку воблачныя вылічэньні, аналіз вялікіх дадзеных, штучны інтэлект і машыннае навучаньне), нэаіндустрыяльны комплекс (з рабатызацыяй, «інтэрнэтам рэчаў», нанатэхналёгіямі, біятэхналёгіямі, 3D-друкам і «смарт-энэргетыкай»), высокаінтэлектуальнае грамадзтва (фармулёўка размытая, але галоўнае — «гуманістычныя каштоўнасьці»).
Прарыўнымі напрамкамі бачаць ня толькі «тэхналёгіі лічбавай вытворчасьці», але і індустрыяльныя тэхналёгіі (напрамкі кшталту кампазытных матэрыялаў, робататэхнікі і бесьпілётнікаў), і «соцыягуманітарныя тэхналёгіі» (фармулёўка размытая, але яны павінны няспынна нарошчваць інтэлект нацыі). Таксама ў прыярытэце вытворчасьць электрычнага транспарту, у тым ліку бесьпілётнага; малых і звышмалых касьмічных апаратаў і апаратуры для іх; стварэньне «біяпадобных і антрапаморфных», у тым ліку саманавучальных, робатаў; генная інжынэрыя і стварэньне лекаў ад ВІЧ.
Сярод прыярытэтаў таксама згадваюцца квантавыя кампутары (пакуль толькі гіпатэтычна магчымыя), «4D-прынтынг», нэўракагнітыўныя тэхналёгіі (што гэта значыць, не тлумачаць), а таксама «максымальнае набліжэньне кожнага грамадзяніна да працэсу прыняцьця кіраўнічых рашэньняў і аптымізацыя ўзаемадзеяньня на аснове Інтэрнэту ўсяго і ўсеагульнага кансэнсусу».
У дакумэнце ні разу ня згадваюцца тэхналёгіі крыптавалютаў і блокчэйну, а таксама не гаворыцца пра пляны запуску ў космас уласнага касьмічнага карабля зь беларускім касманаўтам.
