Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Слова дня: бавоўна. Адкуль яна пад Крымскім мостам?


Мэм „бавоўна“
Мэм „бавоўна“

Ува ўкраінскім інфармацыйным полі часта бачым слова бавовна — па-беларуску бавоўна. Яно ў навінах, у кпінах, у мэмах пра памежныя з Украінай расейскія гарады і захопленыя Расеяй украінскія землі. Маўляў, у Белгарадзе ці пад Крымскім мостам ізноў „бавоўна“.

Мэм пра „бавоўну“ ў Крыме з украінскіх сацыяльных сетак
Мэм пра „бавоўну“ ў Крыме з украінскіх сацыяльных сетак

Што ж азначае гэтае слова ў мэмах? Некаторыя думаюць, што бавоўна тут зьвязаная з ватай, якую звычайна з бавоўны і робяць, — і адпаведна з „ватнікамі“, з Homo sovieticus. А вось не.

У расейскіх мэдыя рэгулярна пішуць: быў чуваць „хлопок“ — у тым самым Белгарадзе, яго навакольлі і г. д. Хоць відавочна, што ідзецца пра выбух.

Як выявіла Meduza, яшчэ ў 2019 годзе расейскія мэдыя атрымалі інструкцыю ўладаў не ўжываць у навінах пра Расею слова „взрыв“ — магчыма, каб не падвышаць узроўню трывогі ў грамадзтве. Пры гэтым слова „взрыв“ спакойна ўжывалі ў навінах пра замежжа. Асабліва пільна ў Расеі пільнуюцца гэтага наказу з пачаткам шырокамаштабнага нападу на Ўкраіну ў лютым 2022 году. На расейскіх або акупаваных Расеяй тэрыторыях, як правіла, можа быць толькі „хлопок“.

Плякат сталінскіх часоў, які служыць мэмам ва ўкраінскіх сацыяльных сетках
Плякат сталінскіх часоў, які служыць мэмам ва ўкраінскіх сацыяльных сетках

Але такіх словаў у расейскай мове два, яны амографы, г. зн. аднолькава пішуцца, але па-рознаму вымаўляюцца „хлопóк“ (пляск, гук ад плясканьня) і „хлóпок“ (бавоўна). Адсюль і моўная гульня (якой, магчыма, далі пачатак мэханічныя мазгі GoogleTranslate), і кпіны з расейскай боязі прызнаваць праўду — хто распаліў пажар вайны, сам ад яго ўрэшце цярпіць.

(Яшчэ ёсьць украінскія мэмы пра расейскіх „курцоў“, якія спрэс парушаюць правілы проціпажарнай бясьпекі на нафтабазах ці караблях, а тая самая „бавоўна“ — як вядома, матэрыял гаручы.)

Беларускае слова бавоўна — старажытны германізм, ад сярэдневерхенямецкага boumwolle (у сучаснай нямецкай мове Baumwolle) з тым жа значэньнем, літаральна „дрэўная воўна“ адпаведна старадаўнім уяўленьням эўрапейцаў, нібыта гэтае экзатычнае валакно расьце на дрэвах.

  • 16x9 Image

    Вінцук Вячорка

    Нарадзіўся ў Берасьці ў 1961. Як мовазнаўца вывучаў мову выданьняў Заходняй Беларусі міжваеннага часу, ініцыяваў сучаснае ўпарадкаваньне беларускага клясычнага правапісу, укладаў беларускія праграмы і чытанкі для дашкольных установаў. Актыўны ўдзельнік нацыянальнага руху, пачынаючы з "Майстроўні" і "Талакі" 1980-х. Аўтар і ўкладальнік навукова-папулярных тэкстаў і кніг, у тым ліку пра нацыянальную сымболіку.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG