Нечаканы калядны падарунак атрымаў паэт Леанід Дранько-Майсюк ажно з Далёкага Ўсходу. Ва Ўладзівастоку ў перакладзе на расейскую мову выйшла яго кніга “Белая вежа”. Радасны настрой аўтару трохі азмрочыла прадмова ўладзівастоцкага літаратара, які ваяўніча сумуе па тых часах, калі “Вялікая, Малая і Белая” Русі былі разам.
(Міхась Скобла: ) “Леанід, усе ведаюць, што Белая вежа — помнік архітэктуры 13 стагодзьдзя, які знаходзіцца ў Камянцы на Берасьцейшчыне. А ты спрычыніўся да таго, што “Белая вежа” зьявілася ажно за 11 тысяч кілямэтраў, ва Ўладзівастоку. Як такое адбылося?”
(Леанід Дранько-Майсюк: ) “Гэта ня я спрычыніўся. Да зьяўленьня гэтай кнігі спрычыніўся мой сябра паэт Юры Кабанкоў. Мы пазнаёміліся ў Маскве, калі разам вучыліся ў Літаратурным інстытуце. Гэта была цудоўная творчая пара, мы былі юныя рамантыкі, любілі паэзію, любілі прыгожае жыцьцё. І тады ж Юра пачаў перакладаць мае вершы. Працягваў ён гэта рабіць і пасьля таго, як мы перасталі быць студэнтамі і разьехаліся з Масквы — я ў Менск, ён — ва Ўладзівасток. Многія яго пераклады ўвайшлі ў маю кнігу “Проза радости”, якая зьявілася на сьвет у 1991 годзе ў выдавецтве “Советский писатель”. Дарэчы, гэта апошняя ў Савецкім Саюзе кніга беларускага паэта.
“Белая вежа” — кніга дзьвюхмоўная, на вокладцы два аўтары: Леанід Дранько-Майсюк і Юры Кабанкоў. У ёй зьмешчаныя ня толькі вершы, але і нашае зь Юрам ліставаньне. Паказальна, што назва кнігі — таксама не мая, але, лічу, удалая. “Белая вежа”, “Белавеская пушча” — назвы-сымбалі, якія шмат што гавораць расейскай душы”.
(Скобла: ) “Выдатная паэзія, добрыя пераклады. Асабліва прыемна, што кніга дзьвюхмоўная, і чытач ва Ўладзівастоку зможа пачытаць паэта па-беларуску, на яго роднай мове. Адзінае, што ўспрымаецца неадназначна, гэта прадмова да кнігі Ўладзімера Тыцкіх, які, відавочна, настальгуе па савецкім мінулым. Ён піша: “Якую вар’яцкую сілу трэба было ўжыць, каб разьвесьці, разарваць адзінства роднага! Вялікая, Малая і Белая круцяцца цяпер, куляюцца па асобных, няўстойлівых і недарэчных арбітах”. З табой прадмову ўзгаднялі?”
(Дранько-Майсюк: ) “Прадмовы са мной не ўзгаднялі, але я разумею карані такой філязофіі. Гэта, падкрэсьлю, пазыцыя аўтара прадмовы. Мне згадваецца, як у 1980 годзе мы ішлі зь Юрам Кабанковым па Маскве, па вуліцы Максіма Горкага (цяпер яна Цьвярская), і я спытаўся ў свайго сябра: “Юра, калі скончыцца існаваньне Савецкага Саюзу?” Ён на мяне паглядзеў і адказаў зь вялікім сумам: “Ніколі!” І я яму тады паверыў, бо звык верыць свайму сябру і ў пытаньнях побыту, і ў пытаньнях творчасьці, і ў ягоных палітычных прароцтвах. Але мой сябра памыліўся. Савецкі Саюз спыніў сваё існаваньне.
Што да прадмовы. Мяркуючы па ўсім, у яе аўтара неспакойны інтэлект і дастаткова ваяўнічы характар. З гэтай ваянічасьці і вынікае такая пазыцыя: “Да горкіх, балючых сьлёз шкада, што зьнік Савецкі Саюз”. Гэта, падкрэсьлю, пазыцыя Тыцкіх. Я таксама шкадую, што зьнік Савецкі Саюз. Я шкадую ў тым сэнсе, што разам са зьнікненьнем савецкай дзяржавы зьнікла агульная культурная прастора, якая аб’ядноўвала ўсіх нас — пісьменьнікаў, мастакоў, дзеячаў кінамастацтва. Разам з тым я радуюся, бо савецкая дзяржава спыніла сваё існаваньне мірным шляхам, і гэтак жа мірна паўстала наша незалежная Рэспубліка Беларусь. Вось я так і жыву — паміж шкадаваньнем і радасьцю”.
(Скобла: ) “Прыклад з тваёй кнігай “Белая вежа” — хутчэй выключэньне з агульнапрынятай практыкі. У Расеі беларускую літаратуру ня ведаюць, ды і не цікавяцца асабліва. Страціўшы магчымасьць выходзіць у сьвет у расейскіх перакладах, наша літаратура выжыве?”
(Дранько-Майсюк: ) “Выжыве. Беларуская літаратура — зьява ў творчым і філязофскім сэнсе самадастатковая. Яна ёсьць, і яна будзе, бо жывіцца тымі бяздоннымі крыніцамі, існаваньне якіх не ў руцэ чалавека, а ў душы Бога. Беларуская літаратура мае будучыню. Думкі, што яна ня мае пэрспэктывы — беспадстаўныя”.
(Скобла: ) “Тое ж самае пытаньне я адрасую пісьменьніку Віктару Казьку, які раней быў сталым аўтарам маскоўскіх часопісаў”.
(Віктар Казько: ) “Ой, не. Гэта падобна на тое, як заквасіць агуркі ў бочцы. І вось яны ляжаць там, у гэтай бочцы — ад вясны да вясны і да лета. Ну і што потым зь імі рабіць? Выкідваць. Яны затхнуцца там, кончацца. Так і зь беларускай літаратурай. Кажуць, што літаратура — гэта пісьменьнік і аркуш паперы, гэта асабістая справа пісьменьніка. Гэта не зусім так. Пісьменьнік — гэта перш за ўсё думка, якою ён жыве. І думка гэтая ідзе ад сьвету ўсяго, ад космасу. І мы такім чынам уключаемся ў касьмічную прастору. А калі гэтага няма, то і літаратура ня выжыве”.
(Дранько-Майсюк: ) “Віктар Апанасавіч вельмі нечакана выказаўся. Гэта сялянскае тлумачэньне праблемы. А ў сялянскіх тлумачэньнях, як вядома, заўсёды ёсьць рацыя. Але, не аспрэчваючы значнасьці расейскай мовы для папулярызацыі беларускай літаратуры, ня трэба гэтую значнасьць і перабольшваць. Трэба на ўсё глядзець цьвяроза і памяркоўна. Гэта зноў жа як з савецкім мінулым.
Мне вельмі не падабаюцца людзі, якія кідаюць камяні ў Савецкі Саюз, яны бачаць там адно толькі чорнае. А мы, беларусы, не павінны забываць, што ў складзе Савецкага Саюзу існавала Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка, у межах якой узьнік і ўнівэрсытэт, і Акадэмія Навук, і Янка Купала зь Якубам Коласам сталі народнымі пісьменьнікамі. Гэта нашы вялікія здабыткі. Але ніколі ня трэба зьяву зьневажаць. А што трэба дзеля папулярызацыі беларускай літаратуры? Трэба на дзяржаўным узроўні паклапаціцца аб выхаваньні тут, у нас, перакладчыкаў на замежныя мовы. Трэба, каб свая перакладчыцкая школа ўзьнікла. Маладыя людзі, якія валодаюць замежнымі мовамі, змаглі б зрабіць значна больш, чым было зроблена, калі існавала савецкая мадэль прапаганды беларускай літаратуры ў сьвеце”.
(Скобла: ) “Вось ты кажаш — ня трэба перабольшваць ролі расейскіх перакладаў. А якія ў цябе асабіста творчыя сувязі з украінцамі, палякамі, літоўцамі?”
(Дранько-Майсюк: ) “Сувязяў амаль ніякіх. Таму што я па сваёй сутнасьці — абсалютны самотнік. Я не валодаю мастацтвам сяброўства. Гэта вялікае і вельмі цяжкае мастацтва. І каб ім дасканала авалодаць, трэба працаваць. На вялікі жаль, мне такі талент не дадзены. І тыя сустрэчы, якія ў мяне адбываліся ў Францыі, у Партугаліі, у Армэніі, у Літве, яны так і засталіся ў тым недалёкім мінулым. Нават свайму лепшаму сябру Юру Кабанкову, які зрабіў мне такі цудоўны падарунак у выглядзе кнігі, я і раней, і цяпер вельмі мала пішу. Ён на мяне за гэта крыўдзіцца. І крыўда гэтая адзначана ягонай жа рукой на старонках “Белай вежы”. Такі ўжо я ёсьць. Гэта вельмі кепска”.
(Скобла: ) “Ты часта выступаеш у школах, унівэрсытэтах. Нядаўна ў перадачы “Дом літаратара” паэт Уладзімер Някляеў прызнаўся, што з утварэньнем новага, праўладнага Саюзу пісьменьнікаў яго перасталі запрашаць нават туды, куды заўсёды запрашалі. А ты ня страціў доступу да слухача?”
(Дранько-Майсюк: ) “Здаецца, пакуль яшчэ ня страціў. Тут я ня буду скардзіцца на лёс. Падчас маіх эўрапейскіх вандровак я чуў бясконцыя скаргі гішпанскіх, партугальскіх, францускіх, нямецкіх паэтаў, што яны страчваюць чытацкую аўдыторыю, што на сустрэчы зь імі прыходзяць пяць, дзесяць слухачоў. Калі іх прыходзіць дваццаць, гэта ўжо лічыцца ўдалым. Я сам аднойчы ў Парыжы прысутнічаў на адной такой імпрэзе, калі на сцэне сядзела пятнаццаць паэтаў, а ў залі — дзесяць слухачоў. Што тычыцца нашай беларускай сытуацыі, то, дзякуй Богу, людзі хочуць слухаць паэзію. Аб чым сьведчыць мой сьціплы досьвед, бо за апошнія тры з паловай гады ў мяне адбылося каля трохсот выступаў у самых розных гарадах і вёсках. І пакуль запрашэньняў не паменшала. Гэта цешыць. У сёньняшні няпросты час пісьменьнік павінен быць са сваімі чытачамі”.
(Скобла: ) “На 31 студзеня прызначаны суд над старым Саюзам пісьменьнікаў, які ўлады спрабуюць канчаткова выселіць з Дому літаратара. На пісьменьніцкім сходзе наш старэйшына Ўладзімер Дамашэвіч заклікаў пісьменьнікаў да галадоўкі. Прыйсьці ў адабраны дом і галадаць, як калісьці дэпутаты ў Вярхоўным Савеце. А ты як ставісься да такой ініцыятывы?”
(Дранько-Майсюк: ) “Галадоўка — небеларуская форма пратэсту. Галадаць ня трэба. Трэба ўсім усьвядоміць і давесьці да ведама грамадзтва толькі адно — у выпадку з Домам літаратара дзяржава ня мае рацыі. Праўда не на баку дзяржавы. Давесьці — і пакінуць гэты дом. Хочуць яны забраць — калі ласка, хай забіраюць. Гісторыя разьвіваецца вельмі хутка, зьмены адбываюцца ў грамадзкім жыцьці таксама хутка. Прыйдзе час, і мы вернемся ў Дом літаратара, і наш дом вернецца да нас”.
(Скобла: ) “З утварэньнем новага пісьменьніцкага саюзу ўзмацніліся заклікі да творцаў “служыць дзяржаве”. Леанід Галубовіч у тыднёвіку “Літаратура і мастацтва” за 9 сьнежня мінулага году піша: “Так ці іначай, а служылі дзяржаве і Пушкін, і Шолахаў, і Купала, і Быкаў. А чаму б не пабыць пры дзяржаўным апякунстве і членам новага Саюзу пісьменьнікаў?” Дык ці павінны служыць дзяржаве творцы?”
(Дранько-Майсюк: ) “Творцы павінны служыць дзяржаве. І мы служым дзяржаве, імя якой Беларуская Літаратура”.
(Скобла: ) “Галубовіч у сваім артыкуле з ваяўнічай назвай “Сустрэнемся на барыкадах” не аднойчы спасылаецца на Радыё Свабода. Відаць, ён нас уважліва слухае. Таму яшчэ адна цытата зь яго: “Кожны, нават самы таленавіты творца — стварэньне крохкае, якое патрабуе маральнай і матэрыяльнай падтрымкі, найперш ад дзяржавы”. Дык ці такія ўжо крохкія нашы пісьменьнікі і ці здольныя яны выжыць безь дзяржаўнай апекі? Бо, як мне здаецца, гэта той выпадак, калі апека можа стацца апёкам”.
(Дранько-Майсюк: ) “У цудоўнай п’есе Янкі Купалы “Тутэйшыя”, літаральна ў першай сцэне, маці Мікіты Зноска гаворыць: “Добра было б, каб мой сынок падвучыўся боты шыць”. Можа, і нам, пісьменьнікам, трэба падвучыцца шыць альбо рамантаваць боты, каб не спадзявацца ўвесь час на нейкую падтрымку”.
(Скобла: ) “Беларусь ведае і любіць твае песьні. Як ты ставісься да таго, што беларуска Ксенія Сітнік перамагла на Эўрабачаньні з расейскамоўнай песьняй?”
(Дранько-Майсюк: ) “Адразу скажу, што Ксенія Сітнік — слаўная, прыгожая, таленавітая, плястычная, сонечная, дзівосная! Усе мае самыя станоўчыя эпітэты адрасуюцца ёй. Але ў мяне ёсьць адзін папрок, які я адрасую ня ёй, а дарослым, музычным пэдагогам, магчыма, бацькам. Тым, хто рыхтаваў юную спадарыню Сітнік да выступу на Эўрабачаньні. Усё ж такі нашу беларускую дзяржаву на такім высокім міжнародным форуме трэба прадстаўляць беларускай песьняй. Трэба зразумець эстэтычна неабходнае: сама беларуская мова ўжо дае нам творчую адметнасьць. Гэта павінны адчуць нашы выканаўцы. Калі яны пяюць па-беларуску, ужо адным гэтым яны зьвяртаюць на сябе ўвагу. Жыць у Беларусі і сьпяваць не па-беларуску — гэта творчае самазабойства. Гэта значыць, ставіць сябе ў трэці, чацьверты, а той і пяты шэраг чужой эстрады. На чужым полі першым ніколі ня будзеш”.
(Скобла: ) “Што беларуская паэзія жывучая, я чарговы раз пераканаўся ўчора, купляючы ў краме пачок з малаком. На ім зьмешчаны ўрывак зь верша Якуба Коласа “Дарогі”. Гэта не прыніжае паэзію?”
(Дранько-Майсюк: ) “Не прыніжае. І я таксама купляю тое малако, на ўпакоўцы якога зьмешчаныя радкі Якуба Коласа. Аднойчы я нават паехаў на сустрэчу з кіраўніцтвам менскага малочнага заводу №3. Прыехаў і сказаў: мяне як пакупніка не задавальняюць назвы вашай прадукцыі. Якасьць задавальняе, а назвы — не. І наўзамен розных “любіцельскіх” прапанаваў свае беларускія назвы. Для кефіру — “Цьвярозы шынок”, “Маладзік”, “На сьняданак і на вячэру”. Для сьмятаны — “Смачная”, “Рамонак”, “Вясковая раніца”, “Роднае мястэчка”. Малако для дзетак магло б называцца “Цукерачка”, “Вася Вясёлкін”, ёгурт — “Белы бусьлік”, “Водар мёду”, “Салодкі адпачынак”, а масла — “Смаката”, а сыр — “Гаспадар”, а тварог — “Ладная міса”, а маянэз “Асалода”, а сыракваша — “Дзядзька ў Вільні”, а сыроватка — “Васіль і Ганна”.
(Скобла: ) “І як паставілася да тваіх прапановаў кіраўніцтва заводу?”
(Дранько-Майсюк: ) “Вельмі ўважліва. Мяне сустрэлі вельмі шляхетна, інтэлігентна. Усе мае прапановы былі занатаваныя. І цяпер я як пакупнік — чакаю. І разам са мною чакаюць тысячы пакупнікоў, якім было б прыемна бачыць родныя словы на назвах малочных прадуктаў”.
(Скобла: ) “Будзем чакаць і мы. І апошняе — назаві тры мастацкія зьявы, якія цябе апошнім часам уразілі: кніга, спэктакль, фільм”.
(Дранько-Майсюк: ) “Назаву кнігу Ўладзімера Някляева “Так”, у якой зьмешчаныя геніяльныя паэмы “Палянэз” і “Ложак для пчалы”. Тэатральны спэктакль, вядома ж, “Сымон-музыка” рэжысэра Мікалая Пінігіна паводле аднайменнай паэмы Якуба Коласа. Наконт фільму — цяжэй, бо нічога беларускага згадаць не магу. Ну, я таксама паглядзеў сэрыял пра Сяргея Ясеніна па маскоўскім тэлебачаньні. І ўражаньне маё адназначна адмоўнае. Усё ж такі трэба шанаваць вялікага расейскага паэта Сяргея Ясеніна, а не зьневажаць яго. Але для нас, беларусаў, і такі досьвед можа быць карысным, калі мы будзем думаць аб сэрыяле пра Янку Купалу. Я спадзяюся, зьявіцца рэжысэр, які здыме глыбокі, цікавы фільм пра нацыянальнага генія Беларусі Янку Купалу, дзе будзе захаваная мера паміж яго побытавым жыцьцём і паміж яго вялікай паэзіяй. Гэта вельмі важна”.
(Міхась Скобла: ) “Леанід, усе ведаюць, што Белая вежа — помнік архітэктуры 13 стагодзьдзя, які знаходзіцца ў Камянцы на Берасьцейшчыне. А ты спрычыніўся да таго, што “Белая вежа” зьявілася ажно за 11 тысяч кілямэтраў, ва Ўладзівастоку. Як такое адбылося?”
(Леанід Дранько-Майсюк: ) “Гэта ня я спрычыніўся. Да зьяўленьня гэтай кнігі спрычыніўся мой сябра паэт Юры Кабанкоў. Мы пазнаёміліся ў Маскве, калі разам вучыліся ў Літаратурным інстытуце. Гэта была цудоўная творчая пара, мы былі юныя рамантыкі, любілі паэзію, любілі прыгожае жыцьцё. І тады ж Юра пачаў перакладаць мае вершы. Працягваў ён гэта рабіць і пасьля таго, як мы перасталі быць студэнтамі і разьехаліся з Масквы — я ў Менск, ён — ва Ўладзівасток. Многія яго пераклады ўвайшлі ў маю кнігу “Проза радости”, якая зьявілася на сьвет у 1991 годзе ў выдавецтве “Советский писатель”. Дарэчы, гэта апошняя ў Савецкім Саюзе кніга беларускага паэта.
“Белая вежа” — кніга дзьвюхмоўная, на вокладцы два аўтары: Леанід Дранько-Майсюк і Юры Кабанкоў. У ёй зьмешчаныя ня толькі вершы, але і нашае зь Юрам ліставаньне. Паказальна, што назва кнігі — таксама не мая, але, лічу, удалая. “Белая вежа”, “Белавеская пушча” — назвы-сымбалі, якія шмат што гавораць расейскай душы”.
(Скобла: ) “Выдатная паэзія, добрыя пераклады. Асабліва прыемна, што кніга дзьвюхмоўная, і чытач ва Ўладзівастоку зможа пачытаць паэта па-беларуску, на яго роднай мове. Адзінае, што ўспрымаецца неадназначна, гэта прадмова да кнігі Ўладзімера Тыцкіх, які, відавочна, настальгуе па савецкім мінулым. Ён піша: “Якую вар’яцкую сілу трэба было ўжыць, каб разьвесьці, разарваць адзінства роднага! Вялікая, Малая і Белая круцяцца цяпер, куляюцца па асобных, няўстойлівых і недарэчных арбітах”. З табой прадмову ўзгаднялі?”
(Дранько-Майсюк: ) “Прадмовы са мной не ўзгаднялі, але я разумею карані такой філязофіі. Гэта, падкрэсьлю, пазыцыя аўтара прадмовы. Мне згадваецца, як у 1980 годзе мы ішлі зь Юрам Кабанковым па Маскве, па вуліцы Максіма Горкага (цяпер яна Цьвярская), і я спытаўся ў свайго сябра: “Юра, калі скончыцца існаваньне Савецкага Саюзу?” Ён на мяне паглядзеў і адказаў зь вялікім сумам: “Ніколі!” І я яму тады паверыў, бо звык верыць свайму сябру і ў пытаньнях побыту, і ў пытаньнях творчасьці, і ў ягоных палітычных прароцтвах. Але мой сябра памыліўся. Савецкі Саюз спыніў сваё існаваньне.
Што да прадмовы. Мяркуючы па ўсім, у яе аўтара неспакойны інтэлект і дастаткова ваяўнічы характар. З гэтай ваянічасьці і вынікае такая пазыцыя: “Да горкіх, балючых сьлёз шкада, што зьнік Савецкі Саюз”. Гэта, падкрэсьлю, пазыцыя Тыцкіх. Я таксама шкадую, што зьнік Савецкі Саюз. Я шкадую ў тым сэнсе, што разам са зьнікненьнем савецкай дзяржавы зьнікла агульная культурная прастора, якая аб’ядноўвала ўсіх нас — пісьменьнікаў, мастакоў, дзеячаў кінамастацтва. Разам з тым я радуюся, бо савецкая дзяржава спыніла сваё існаваньне мірным шляхам, і гэтак жа мірна паўстала наша незалежная Рэспубліка Беларусь. Вось я так і жыву — паміж шкадаваньнем і радасьцю”.
(Скобла: ) “Прыклад з тваёй кнігай “Белая вежа” — хутчэй выключэньне з агульнапрынятай практыкі. У Расеі беларускую літаратуру ня ведаюць, ды і не цікавяцца асабліва. Страціўшы магчымасьць выходзіць у сьвет у расейскіх перакладах, наша літаратура выжыве?”
(Дранько-Майсюк: ) “Выжыве. Беларуская літаратура — зьява ў творчым і філязофскім сэнсе самадастатковая. Яна ёсьць, і яна будзе, бо жывіцца тымі бяздоннымі крыніцамі, існаваньне якіх не ў руцэ чалавека, а ў душы Бога. Беларуская літаратура мае будучыню. Думкі, што яна ня мае пэрспэктывы — беспадстаўныя”.
(Скобла: ) “Тое ж самае пытаньне я адрасую пісьменьніку Віктару Казьку, які раней быў сталым аўтарам маскоўскіх часопісаў”.
(Віктар Казько: ) “Ой, не. Гэта падобна на тое, як заквасіць агуркі ў бочцы. І вось яны ляжаць там, у гэтай бочцы — ад вясны да вясны і да лета. Ну і што потым зь імі рабіць? Выкідваць. Яны затхнуцца там, кончацца. Так і зь беларускай літаратурай. Кажуць, што літаратура — гэта пісьменьнік і аркуш паперы, гэта асабістая справа пісьменьніка. Гэта не зусім так. Пісьменьнік — гэта перш за ўсё думка, якою ён жыве. І думка гэтая ідзе ад сьвету ўсяго, ад космасу. І мы такім чынам уключаемся ў касьмічную прастору. А калі гэтага няма, то і літаратура ня выжыве”.
(Дранько-Майсюк: ) “Віктар Апанасавіч вельмі нечакана выказаўся. Гэта сялянскае тлумачэньне праблемы. А ў сялянскіх тлумачэньнях, як вядома, заўсёды ёсьць рацыя. Але, не аспрэчваючы значнасьці расейскай мовы для папулярызацыі беларускай літаратуры, ня трэба гэтую значнасьць і перабольшваць. Трэба на ўсё глядзець цьвяроза і памяркоўна. Гэта зноў жа як з савецкім мінулым.
Мне вельмі не падабаюцца людзі, якія кідаюць камяні ў Савецкі Саюз, яны бачаць там адно толькі чорнае. А мы, беларусы, не павінны забываць, што ў складзе Савецкага Саюзу існавала Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка, у межах якой узьнік і ўнівэрсытэт, і Акадэмія Навук, і Янка Купала зь Якубам Коласам сталі народнымі пісьменьнікамі. Гэта нашы вялікія здабыткі. Але ніколі ня трэба зьяву зьневажаць. А што трэба дзеля папулярызацыі беларускай літаратуры? Трэба на дзяржаўным узроўні паклапаціцца аб выхаваньні тут, у нас, перакладчыкаў на замежныя мовы. Трэба, каб свая перакладчыцкая школа ўзьнікла. Маладыя людзі, якія валодаюць замежнымі мовамі, змаглі б зрабіць значна больш, чым было зроблена, калі існавала савецкая мадэль прапаганды беларускай літаратуры ў сьвеце”.
(Скобла: ) “Вось ты кажаш — ня трэба перабольшваць ролі расейскіх перакладаў. А якія ў цябе асабіста творчыя сувязі з украінцамі, палякамі, літоўцамі?”
(Дранько-Майсюк: ) “Сувязяў амаль ніякіх. Таму што я па сваёй сутнасьці — абсалютны самотнік. Я не валодаю мастацтвам сяброўства. Гэта вялікае і вельмі цяжкае мастацтва. І каб ім дасканала авалодаць, трэба працаваць. На вялікі жаль, мне такі талент не дадзены. І тыя сустрэчы, якія ў мяне адбываліся ў Францыі, у Партугаліі, у Армэніі, у Літве, яны так і засталіся ў тым недалёкім мінулым. Нават свайму лепшаму сябру Юру Кабанкову, які зрабіў мне такі цудоўны падарунак у выглядзе кнігі, я і раней, і цяпер вельмі мала пішу. Ён на мяне за гэта крыўдзіцца. І крыўда гэтая адзначана ягонай жа рукой на старонках “Белай вежы”. Такі ўжо я ёсьць. Гэта вельмі кепска”.
(Скобла: ) “Ты часта выступаеш у школах, унівэрсытэтах. Нядаўна ў перадачы “Дом літаратара” паэт Уладзімер Някляеў прызнаўся, што з утварэньнем новага, праўладнага Саюзу пісьменьнікаў яго перасталі запрашаць нават туды, куды заўсёды запрашалі. А ты ня страціў доступу да слухача?”
(Дранько-Майсюк: ) “Здаецца, пакуль яшчэ ня страціў. Тут я ня буду скардзіцца на лёс. Падчас маіх эўрапейскіх вандровак я чуў бясконцыя скаргі гішпанскіх, партугальскіх, францускіх, нямецкіх паэтаў, што яны страчваюць чытацкую аўдыторыю, што на сустрэчы зь імі прыходзяць пяць, дзесяць слухачоў. Калі іх прыходзіць дваццаць, гэта ўжо лічыцца ўдалым. Я сам аднойчы ў Парыжы прысутнічаў на адной такой імпрэзе, калі на сцэне сядзела пятнаццаць паэтаў, а ў залі — дзесяць слухачоў. Што тычыцца нашай беларускай сытуацыі, то, дзякуй Богу, людзі хочуць слухаць паэзію. Аб чым сьведчыць мой сьціплы досьвед, бо за апошнія тры з паловай гады ў мяне адбылося каля трохсот выступаў у самых розных гарадах і вёсках. І пакуль запрашэньняў не паменшала. Гэта цешыць. У сёньняшні няпросты час пісьменьнік павінен быць са сваімі чытачамі”.
(Скобла: ) “На 31 студзеня прызначаны суд над старым Саюзам пісьменьнікаў, які ўлады спрабуюць канчаткова выселіць з Дому літаратара. На пісьменьніцкім сходзе наш старэйшына Ўладзімер Дамашэвіч заклікаў пісьменьнікаў да галадоўкі. Прыйсьці ў адабраны дом і галадаць, як калісьці дэпутаты ў Вярхоўным Савеце. А ты як ставісься да такой ініцыятывы?”
(Дранько-Майсюк: ) “Галадоўка — небеларуская форма пратэсту. Галадаць ня трэба. Трэба ўсім усьвядоміць і давесьці да ведама грамадзтва толькі адно — у выпадку з Домам літаратара дзяржава ня мае рацыі. Праўда не на баку дзяржавы. Давесьці — і пакінуць гэты дом. Хочуць яны забраць — калі ласка, хай забіраюць. Гісторыя разьвіваецца вельмі хутка, зьмены адбываюцца ў грамадзкім жыцьці таксама хутка. Прыйдзе час, і мы вернемся ў Дом літаратара, і наш дом вернецца да нас”.
(Скобла: ) “З утварэньнем новага пісьменьніцкага саюзу ўзмацніліся заклікі да творцаў “служыць дзяржаве”. Леанід Галубовіч у тыднёвіку “Літаратура і мастацтва” за 9 сьнежня мінулага году піша: “Так ці іначай, а служылі дзяржаве і Пушкін, і Шолахаў, і Купала, і Быкаў. А чаму б не пабыць пры дзяржаўным апякунстве і членам новага Саюзу пісьменьнікаў?” Дык ці павінны служыць дзяржаве творцы?”
(Дранько-Майсюк: ) “Творцы павінны служыць дзяржаве. І мы служым дзяржаве, імя якой Беларуская Літаратура”.
(Скобла: ) “Галубовіч у сваім артыкуле з ваяўнічай назвай “Сустрэнемся на барыкадах” не аднойчы спасылаецца на Радыё Свабода. Відаць, ён нас уважліва слухае. Таму яшчэ адна цытата зь яго: “Кожны, нават самы таленавіты творца — стварэньне крохкае, якое патрабуе маральнай і матэрыяльнай падтрымкі, найперш ад дзяржавы”. Дык ці такія ўжо крохкія нашы пісьменьнікі і ці здольныя яны выжыць безь дзяржаўнай апекі? Бо, як мне здаецца, гэта той выпадак, калі апека можа стацца апёкам”.
(Дранько-Майсюк: ) “У цудоўнай п’есе Янкі Купалы “Тутэйшыя”, літаральна ў першай сцэне, маці Мікіты Зноска гаворыць: “Добра было б, каб мой сынок падвучыўся боты шыць”. Можа, і нам, пісьменьнікам, трэба падвучыцца шыць альбо рамантаваць боты, каб не спадзявацца ўвесь час на нейкую падтрымку”.
(Скобла: ) “Беларусь ведае і любіць твае песьні. Як ты ставісься да таго, што беларуска Ксенія Сітнік перамагла на Эўрабачаньні з расейскамоўнай песьняй?”
(Дранько-Майсюк: ) “Адразу скажу, што Ксенія Сітнік — слаўная, прыгожая, таленавітая, плястычная, сонечная, дзівосная! Усе мае самыя станоўчыя эпітэты адрасуюцца ёй. Але ў мяне ёсьць адзін папрок, які я адрасую ня ёй, а дарослым, музычным пэдагогам, магчыма, бацькам. Тым, хто рыхтаваў юную спадарыню Сітнік да выступу на Эўрабачаньні. Усё ж такі нашу беларускую дзяржаву на такім высокім міжнародным форуме трэба прадстаўляць беларускай песьняй. Трэба зразумець эстэтычна неабходнае: сама беларуская мова ўжо дае нам творчую адметнасьць. Гэта павінны адчуць нашы выканаўцы. Калі яны пяюць па-беларуску, ужо адным гэтым яны зьвяртаюць на сябе ўвагу. Жыць у Беларусі і сьпяваць не па-беларуску — гэта творчае самазабойства. Гэта значыць, ставіць сябе ў трэці, чацьверты, а той і пяты шэраг чужой эстрады. На чужым полі першым ніколі ня будзеш”.
(Скобла: ) “Што беларуская паэзія жывучая, я чарговы раз пераканаўся ўчора, купляючы ў краме пачок з малаком. На ім зьмешчаны ўрывак зь верша Якуба Коласа “Дарогі”. Гэта не прыніжае паэзію?”
(Дранько-Майсюк: ) “Не прыніжае. І я таксама купляю тое малако, на ўпакоўцы якога зьмешчаныя радкі Якуба Коласа. Аднойчы я нават паехаў на сустрэчу з кіраўніцтвам менскага малочнага заводу №3. Прыехаў і сказаў: мяне як пакупніка не задавальняюць назвы вашай прадукцыі. Якасьць задавальняе, а назвы — не. І наўзамен розных “любіцельскіх” прапанаваў свае беларускія назвы. Для кефіру — “Цьвярозы шынок”, “Маладзік”, “На сьняданак і на вячэру”. Для сьмятаны — “Смачная”, “Рамонак”, “Вясковая раніца”, “Роднае мястэчка”. Малако для дзетак магло б называцца “Цукерачка”, “Вася Вясёлкін”, ёгурт — “Белы бусьлік”, “Водар мёду”, “Салодкі адпачынак”, а масла — “Смаката”, а сыр — “Гаспадар”, а тварог — “Ладная міса”, а маянэз “Асалода”, а сыракваша — “Дзядзька ў Вільні”, а сыроватка — “Васіль і Ганна”.
(Скобла: ) “І як паставілася да тваіх прапановаў кіраўніцтва заводу?”
(Дранько-Майсюк: ) “Вельмі ўважліва. Мяне сустрэлі вельмі шляхетна, інтэлігентна. Усе мае прапановы былі занатаваныя. І цяпер я як пакупнік — чакаю. І разам са мною чакаюць тысячы пакупнікоў, якім было б прыемна бачыць родныя словы на назвах малочных прадуктаў”.
(Скобла: ) “Будзем чакаць і мы. І апошняе — назаві тры мастацкія зьявы, якія цябе апошнім часам уразілі: кніга, спэктакль, фільм”.
(Дранько-Майсюк: ) “Назаву кнігу Ўладзімера Някляева “Так”, у якой зьмешчаныя геніяльныя паэмы “Палянэз” і “Ложак для пчалы”. Тэатральны спэктакль, вядома ж, “Сымон-музыка” рэжысэра Мікалая Пінігіна паводле аднайменнай паэмы Якуба Коласа. Наконт фільму — цяжэй, бо нічога беларускага згадаць не магу. Ну, я таксама паглядзеў сэрыял пра Сяргея Ясеніна па маскоўскім тэлебачаньні. І ўражаньне маё адназначна адмоўнае. Усё ж такі трэба шанаваць вялікага расейскага паэта Сяргея Ясеніна, а не зьневажаць яго. Але для нас, беларусаў, і такі досьвед можа быць карысным, калі мы будзем думаць аб сэрыяле пра Янку Купалу. Я спадзяюся, зьявіцца рэжысэр, які здыме глыбокі, цікавы фільм пра нацыянальнага генія Беларусі Янку Купалу, дзе будзе захаваная мера паміж яго побытавым жыцьцём і паміж яго вялікай паэзіяй. Гэта вельмі важна”.
