Крыніца інфармацыйнага агенцтва AFP у францускай арміі пацьвердзіла, што некалькі дзясяткаў украінскіх вайскоўцаў дэзэртавалі падчас праходжаньня падрыхтоўкі на адным з палігонаў у Францыі. А ўсяго пакінуць падразьдзяленьне да адпраўкі на фронт маглі больш за паўтары тысячы салдат. Гаворка пра 155-ю брыгаду УСУ. І, як паказвае практыка, гэта не адзінкавы выпадак.
Вайсковец Аляксандар у інтэрвію тэлеканалу «Настоящее время» растлумачыў, як і чаму самавольна пакінуў воінскую часьць:
«Тэхніка ўся старая. Нам сказалі: калі вы зь нечым ня згодны, складайце зброю і хто куды».
Яшчэ адзін вайсковец па імені Аляксей у інтэрвію ўжо іншаму ўкраінскаму тэлеканалу расказаў падобную гісторыю:
«Камандаваньне не дало далей лячыцца. Я завярнуўся і пайшоў дадому».
Такіх навін апошнім часам стала асабліва шмат. Тэма самавольнага пакіданьня часткі цяпер вельмі актуальная ва ўкраінскім грамадзтве. Гэта вялікая праблема для УСУ. Адна з апошніх гучных гісторый — ад украінскага вайсковага журналіста і галоўрэда Censor.net Юрыя Бутусава пра 155-ю брыгаду УСУ, якая трэнавалася ў Францыі. Яна была шматабяцальным рэзэрвам украінскай арміі. Падразьдзяленьне, па розных падліках, пакінулі больш за паўтары тысячы салдат. Гэта трэць брыгады.
155-ю брыгаду стварылі некалькі месяцаў таму. Украінскіх салдат трэнавалі ў Францыі. Паводле расьсьледаваньня Юрыя Бутусава, яшчэ тады з брыгады дэзэртавалі некалькі дзясяткаў чалавек. Французы абурыліся, але шырока гэта разгалошваць ня сталі. Францускаму агенцтву AFP ананімна сказалі, што дэзэртэрства было, але ў Францыі гэта не крымінальны артыкул. «Была пэўная колькасьць дэзэртэраў, але яна застаецца вельмі нязначнаю, улічваючы колькасьць людзей, якія прайшлі навучаньне», — цытуе AFP прадстаўніка францускага Генэральнага штабу.
Пасьля навучаньня брыгаду перакінулі на Пакроўскі напрамак Данецкай вобласьці. Юры Бутусаў расказвае, што ў брыгадзе не было дронаў і сродкаў РЭБ — радыёэлектроннай барацьбы, якія павінны абараняць людзей і тэхніку, напрыклад, ад расейскіх бесьпілётнікаў. Тым ня менш брыгаду вывелі на фронт. «Замест таго каб даць людзям якасную падрыхтоўку і якасных камандзіраў, сяржантаў, афіцэраў на ўсіх узроўнях, замест таго каб забясьпечваць людзей, — мабілізаваных у ТЦК апранулі ў вайсковую форму і пачалі ставіць задачы, якія ім былі незразумелыя.
Калі б людзей адправілі ў дасьведчаныя брыгады, дзе ёсьць спрактыкаваны і якасны камандны склад, ёсьць сяржанты, афіцэры, забесьпячэньне, ёсьць правільная арганізацыя, то так — такой колькасьці самавольнага пакіданьня часткі (СПЧ) там не было б. Зь людзьмі трэба працаваць. А тут усё зроблена дзеля галачкі, дзеля стварэньня штатаў. І вынік — велізарная колькасьць СПЧ. І гэта паказчык таго, што кіраўніцтва краіны ўвогуле не зьвяртае ўвагі на праблемы арганізацыі новых войскаў», — тлумачыць Бутусаў.
Пра 155-ю брыгаду цяпер шмат гавораць, але з вынікаў пакуль — толькі зьмена яе кіраўніцтва. У адносінах да астатніх чыноўнікаў, якія адказвалі за фармаваньне падразьдзяленьня, працягваюцца разборы. Праблемы ў брыгадзе прызналі і ў сухапутных войсках. Вайскоўцы ў адзін голас сьцьвярджаюць, што праблемы 155-й брыгады — гэта толькі вяршыня айсбэрга. Падобныя цяжкасьці — амаль ва ўсіх аналягічных новых падразьдзяленьнях. І разьвязаньня пакуль няма. У праваабарончым цэнтры, які займаецца салдатамі, канстатуюць, што тэма СПЧ — як замкнёнае кола.
«Ёсьць розныя катэгорыі людзей, якія ідуць у СПЧ. Першая катэгорыя — гэта людзі, якія з самага пачатку ўхіляліся ад службы. Або працэдура мабілізацыі была парушаная. Напрыклад, чалавека „бусыфікавалі“ (мабілізавалі сілком). Існуюць іншыя выпадкі СПЧ. Напрыклад, чалавек служыў тры гады запар ці нават раней — з 2014 году, і яго маральна-псыхалягічны стан становіцца горшы. З прычыны адсутнасьці водпуску, ратацыі, нармальнага адпачынку. Але гэта не заўсёды пытаньне камандаваньня. Гэта пытаньне таго, што людзі не мабілізуюцца. Недахоп кадраў у УСУ спараджае ўсё большы кадравы голад, таму што людзі стамляюцца», — кажа адвакат праваабарончай арганізацыі «Прынцып» Анастасія Крыштановіч.
Ягор Фірсаў — украінскі народны дэпутат, а цяпер салдат, канстатуе, што няма такога вайскоўца ва ўкраінскай арміі, які б не сутыкаўся з СПЧ. Прычын, кажа, шмат — стомленасьць, праблемы ў сям’і, няпэўнасьць, што далей. Пасьля СПЧ вярнуцца ў падразьдзяленьні складана — такім людзям не давяраюць. «Калі да нас у частку прыходзяць дэпутаты і розныя вайсковыя чыноўнікі, я прапаную ім адпраўляць „СПЧ-нікаў“ у інжынэрныя войскі. Таму што, па-першае, ім няпроста вярнуцца ў тую воінскую часьць, дзе яны былі. Да іх там ставяцца ня тое каб як да здраднікаў, але з падазрэньнем. У той жа час у нас часта праблемы з абарончымі збудаваньнямі. Можна было б з „СПЧ-нікаў“ ствараць цэлыя брыгады і палкі», — лічыць Ягор Фірсаў.
Паводле статыстыкі, са студзеня па кастрычнік 2024 году Дзяржаўнае бюро расьсьледаваньняў адкрыла 40 тысяч крымінальных спраў за самавольнае пакіданьне часткі і яшчэ 20 тысяч за дэзэртэрства, гэта ў два разы больш, чым за 2023 год. Праблему афіцыйна раней агучыў нават прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі: «СПЧ у 2024 годзе вырасла, а з кастрычніка ці зь верасьня — зьменшылася. Гэта факт. Доўгая вайна — гэта доўгая вайна. Людзі стаяць і стамляюцца».
Ня так даўно ва ўкраінскім заканадаўстве пачала дзейнічаць норма: пасьля першага выпадку пакіданьня часткі салдат можа вярнуцца на службу без пакараньня. Гэтай магчымасьцю пасьпелі скарыстацца каля шасьці тысяч салдат.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
Форум