Газэта The New York Times пацікавілася ў экспэртаў, наколькі эфэктыўна могуць уплываць на ўзровень халестэрыну немэдыкамэнтозныя спосабы і сродкі.
Як вызначаюць шкодныя ўзроўні
Узровень халестэрыну вымяраецца паводле паказьнікаў двух тыпаў тлустых часьцінак у крыві: ліпапратэінаў нізкай шчыльнасьці (ЛПНШ), якія называюць «дрэнным» халестэрынам, і ліпапратэінаў высокай шчыльнасьці (ЛПВШ), якія называюць «добрым» халестэрынам. Калі ў крыві занадта шмат халестэрыну ЛПНШ, ён можа закаркаваць крывяносныя судзіны, у выніку чаго сэрцу будзе цяжка перапампоўваць кроў.
Для дарослых ва ўзросьце 20 гадоў і больш звычайна лічыцца нармальным, калі ўзровень халестэрыну ЛПНШ у крыві складае менш за 100 міліграмаў на дэцылітар. Калі ўзровень павялічваецца да 189 міліграмаў на дэцылітар, але ў астатнім рызыка сардэчных захворваньняў нізкая, варта паспрабаваць пэўныя зьмены ладу жыцьця, перш чым пачынаць прымаць спэцыяльныя таблеткі для зьніжэньня халестэрыну — так званыя статыны.
Узроўні, якія перавышаюць 190 міліграмаў на дэцылітар, як правіла, прыводзяць да прызначэньня статынаў.
Альтэрнатыва лекам
Пэўныя зьмены ладу жыцьця, такія як дастатковы сон, скарачэньне спажываньня тытуню і кантроль за стрэсам, могуць дапамагчы зьменшыць узровень халестэрыну.
Але два ўсім вядомыя спосабы зьмены ладу жыцьця могуць прынесьці яшчэ большую карысьць, сказаў журналістам The New York Times прафэсар харчаваньня Гарвардзкай школы аховы здароўя Фрэнк Гу.
Практыкаваньні
Калі мы займаемся спортам, халестэрын ЛПВШ вызваляецца ў крывацёк, там ён расшчапляе тлушчавыя бляшкі ў крывяносных судзінах і пераносіць іх у печань для ўтылізацыі.
Экспэрты рэкамэндуюць усім дарослым займацца ня менш за 150 хвілін у тыдзень умерана або 75 хвілін інтэнсіўна, кажа доктар Фэліпэ Лабэла з Унівэрсытэту Эмары ў Атланце.
Практыкаваньні могуць складацца з хадзьбы, плаваньня, заняткаў з гантэлямі, танцаў ці іншай фізычнай нагрузкі, якая вам падабаецца і не прыводзіць да траўмаў. Галоўнае — каб пульс быў дастаткова высокі. Калі падчас практыкаваньняў вам цяжка падтрымліваць размову, значыць, вы займаецеся дастаткова старанна.
Рэгулярныя практыкаваньні могуць дапамагчы зьнізіць узровень халестэрыну, асабліва калі вы раней не займаліся, кажа доктар Лабэла і дадае: на тое, каб зьнізіць узровень халестэрыну з дапамогай практыкаваньняў, некаторым людзям можа спатрэбіцца больш часу. Таму, калі ён не зьніжаецца адразу, адчайвацца ня трэба.
Дыета
Дасьледаваньні паказваюць, што добры ўплыў на ўзровень халестэрыну аказвае дыета з упорам на расьлінную ежу. Цяпер яе называюць партфэльнаю. Яна ўключае расьлінныя прадукты, багатыя на бялкі, такія як фасоля, сачавіца і нут, а таксама соя — напрыклад, у выглядзе сыру тофу. Таксама гэтая дыета ўключае багатыя на клятчатку прадукты, такія як авёс, ячмень, ягады, яблыкі і цытрусавыя. Яшчэ ў яе ўваходзяць арэхі, насеньне, авакада і карысныя алеі, у тым ліку аліўкавы.
Такая дыета можа рэальна дапамагчы зьнізіць узровень халестэрыну, кажа дыетоляг зь Нью-Ёрскага ўнівэрсытэту Андрэа Глэн.
У аглядзе сямі клінічных дасьледаваньняў, у якіх бралі ўдзел каля 440 чалавек з высокім узроўнем халестэрыну, якім ня трэба было прымаць лекі, дасьледнікі выявілі, што партфэльная дыета дапамагла зьменшыць узровень халестэрыну ЛПНШ на 30 адсоткаў. Такая эфэктыўнасьць аналягічная старым вэрсіям статынаў, якія шырока выкарыстоўваліся ў 90-х гадах.
Доктарка Глэн і яе калегі назіралі за 210 000 дарослых амэрыканцаў на працягу 30 гадоў у дасьледаваньні, вынікі якога былі апублікаваныя ў 2023 годзе. Навукоўцы выявілі, што ў тых, хто строга прытрымліваўся партфэльнай дыеты, рызыка сардэчна-судзінных захворваньняў была на 14 працэнтаў ніжэйшая, чым у тых, хто еў менш гэтых карысных прадуктаў.
Партфэльная дыета працуе, бо яна спалучае ў сабе розныя віды харчоў і пажыўных рэчываў, якія дапамагаюць зьнізіць узровень халестэрыну рознымі спосабамі, дадае доктарка Глэн.
Расьлінныя бялкі (фасоля, нут і соевыя прадукты) могуць падаўляць выпрацоўку аполіпапратэіну B, які дапамагае арганізму засвойваць халестэрын зь ежы. Клятчатка затрымлівае або зьвязвае халестэрын у кішэчніку, таксама робячы яго засваеньне больш цяжкім. А арэхі — добрая крыніца ненасычаных тлустых кіслот, расьлінных стэролаў і клятчаткі, якія здольныя зьніжаць узровень халестэрыну ЛПНШ. Нават дадаваньне ці замена некалькіх прадуктаў — напрыклад, калі дадаць арэхі ў сьняданак або замяніць чырвонае мяса на нут або тофу — можа дапамагчы палепшыць узровень халестэрыну, кажа доктарка Глэн.
Чароўнай пілюлі, вядома, не існуе, — падсумаваў у размове журналістамі доктар Гу, — але дыета, фізычныя практыкаваньні і іншыя здаровыя звычкі могуць адыграць вялікую ролю ў зьніжэньні халестэрыну.
Форум