Тры праваабарончыя арганізацыі — Freedom House, Рэгіянальны цэнтар правоў чалавека і цэнтар ZMINA перадалі ў Міжнародны крымінальны суд доказы палітычнай індактрынацыі і мілітарызаванага перавыхавання ўкраінскіх дзяцей на тэрыторыі Беларусі.
Як адзначаецца ў паведамленьні цэнтру правоў чалавека ZMINA, матэрыялы маюць 87 дадаткаў з эклюзіўнымі зьвесткамі, якія «пацьвярджаюць саўдзел беларускіх агентаў у выкараненьні ўкраінскай нацыянальнай ідэнтычнасьці і ператварэньні дзяцей у ворагаў уласнай нацыі».
Правабаронцы сьцьвярджаюць, што вызначылі 18 інстытуцый, куды з 2021 году рэгулярна вывозілі дзяцей ва ўзросьце ад шасьці гадоў для перавыхаваньня, а таксама ідэнтыфікавалі 2219 украінскіх дзяцей, якія пацярпелі ад дыскрымінацыйнага перасьледу, што пацьвярджае шырокамаштабнасьць злачынства.
Праваабаронцы дэтальна апісалі ярархію датычных да гэтых працэсаў асобаў — ад калябарантаў з акупаваный Расеяй тэрыторый да адказных асобаў з Расеі, Беларусі і «саюзнай дзяржавы». Апроч таго, апісалі лягістыку вывазу, фінансаваньне і мэханізмы распрацованьня праграм перавыхаваньня.
У сваім звароце да Міжнароднага крымінальнага суду праваабронцы просяць пачаць расьсьледаваньне палітычнай індактрынацыі і мілітарызацыі ўкраінскіх дзяцей, якія маюць прыкметы злачынства супраць чалавецтва, а таксама выдаць ордэры на арышт падазраваных асобаў.
У той жа час прозьвішчы датычных грамадзян Беларусі, Украіны і Расеі праваабаронцы не назвалі.
Удзел у зборы зьвестак брала і арганізацыя BelPol.
Некалькі дзён таму кіраўнік «Народнага антыкрызіснага ўпраўленьня» Павал Латушка паведаміў, што ў Беларусь незаконна вывезьлі больш за 3,5 тысячы ўкраінскіх дзяцей зь мінімум 20 акупаваных Расеяй населеных пунктаў Украіны.
19 верасьня Аляксандар Лукашэнка на сустрэчы зь кіраўніком расейскай адміністрацыі Данецкай вобласьці Дзянісам Пушыліным заявіў, што дзяцей з Украіны прымаюць на лячэньне і адпачынак. «Яны вельмі задаволеныя. Праўда, мяне ледзь у суд нейкі не зацягнулі, што мы выкрадаем, выяўляецца, вашых дзяцей. Ну дык я прапанаваў і Ўкраіне, і амэрыканцам: калі ласка, прыяжджайце, знайдзіце хоць адно скрадзенае дзіця. Гэта ня нашы прынцыпы», — заявіў Лукашэнка.
11 верасьня ў Сэйме Польшчы ўхвалілі рэзалюцыю, у якой асудзілі выкраданьне Расеяй і Беларусьсю ўкраінскіх дзяцей з часова акупаваных тэрыторый Украіны і назвалі гэта «ганебным замахам на ідэнтычнасьць».
Як украінскіх дзяцей вывозяць у Беларусь
- Датычнымі да выкрадзеньня ўкраінскіх дзяцей называюць беларускага паралімпійца і праўладнага грамадзкага дзеяча Аляксея Талая, ААТ «Беларуськалій», Беларускі рэспубліканскі саюз моладзі, Беларускі Чырвоны Крыж і іншыя структуры.
- Ёсьць сьведчаньні, што ў Беларусі «перавыхоўваюць» прывезеных дзяцей у духу любові да Расеі.
- Шаўцоў, Талай і ягоны фонд былі ўключаныя ў 13-ы пакет санкцыяў Эўразьвязу супраць Расеі, прыняты 23 лютага 2024 году. Талай таксама быў уключаны ў санкцыйны сьпіс ЗША, прыняты напярэдадні другой гадавіны пачатку вайны ва Ўкраіне.
- 17 сакавіка 2023 году Міжнародны крымінальны суд у Гаазе выдаў ордэр на арышт прэзыдэнта РФ Уладзіміра Пуціна і дзіцячага амбудсмэна РФ Марыі Львовай-Бяловай за вываз украінскіх дзяцей з акупаваных тэрыторыяў. Беларускія дэмакратычныя сілы дамагаюцца таго самага ў дачыненьні да Аляксандра Лукашэнкі, які прызнаўся ў вывазе дзяцей.
- 1 сьнежня 2023 году Міжнародная фэдэрацыя таварыстваў Чырвонага Крыжа і Чырвонага Паўмесяца прыпыніла сяброўства БЧК, бо арганізацыя ня вызваліла ад пасады генэральнага сакратара Дзьмітрыя Шаўцова, якога абвінавачваюць у дачыненьні да вывазу дзяцей з акупаваных тэрыторыяў Украіны. Шаўцоў быў заўважаны на акупаваных тэрыторыях Украіны з праваеннай расейскай сымболікай на адзеньні.
- У рамках 56-й сэсіі Рады правоў чалавека ААН у Жэнэве прадстаўнікі Беларусі адпрэчылі абвінавачаньні ў адрас беларускіх уладаў у дэпартацыі ўкраінскіх дзяцей. Там заявілі, што Беларусь «робіць усё для ўзьяднаньня сем’яў», а дзяцей, якія прыбываюць у Беларусь, маўляў, не выкрадаюць з тэрыторыі Ўкраіны і не вывозяць пад прымусам, а «прымаюць на аздараўленьне».
Форум