Лінкі ўнівэрсальнага доступу

У Інстытуце вывучэньня вайны расказалі, навошта Расеі старшынёўства ў СНД і ці гатовы Пуцін да перамоў з Украінай


Вынікі ракетнага ўдару Расеі па Кіеве, 2 студзеня 2023 году. Ілюстрацыйнае фота
Вынікі ракетнага ўдару Расеі па Кіеве, 2 студзеня 2023 году. Ілюстрацыйнае фота

Экспэрты ISW мяркуюць, што Ўладзімір Пуцін разглядае сваю вайну ва Ўкраіне як барацьбу Расеі супраць Захаду.

Экспэрты амэрыканскага Інстытуту вывучэньня вайны (ISW) мяркуюць, што Расея будзе выкарыстоўваць старшынёўства ў СНД і БРІКС (міждзяржаўнае аб’яднаньне пяці краін: Бразыліі, Расеі, Індыі, Кітаю і ПАР, абрэвіятура ўтворана з пачатковых літар у назвах гэтых дзяржаў) для аднаўленьня канцэпцыі «русского мира» як асновы ўнутранай і вонкавай палітыкі Крамля.

«Пуцін [...] працуе над стварэньнем міжнароднага парадку праз такія арганізацыі, як БРІКС і СНД, якія будуць ахвотна прымаць расейскія прынцыпы, уключаючы заяўленае права Крамля валодаць Украінай», — адзначаецца ў справаздачы ISW за 2 студзеня.

Кіраўнік Расеі заявіў, што расшырэньне БРІКС сьведчыць аб прыцягваньні краін «аднадумцаў», якія паважаюць сувэрэнную роўнасьць і жадаюць шматпалярнага міжнароднага парадку.

Экспэрты зьвярнулі ўвагу на такія прыярытэты, якія ўрад Расеі вызначыў для свайго старшынёўства ў СНД, як пашырэньне вайсковага супрацоўніцтва, ухіленьне ад санкцый і супольнае «вайскова-патрыятычнае выхаваньне і папулярызацыю агульных духоўна-маральных каштоўнасьцяў».

«Акцэнт Расеі на неакрэсьленых „агульных духоўных і маральных каштоўнасьцях“ у СНД ідзе ўсьлед за акцэнтам Пуціна ў яго штогадовым навагоднім звароце на такіх ідэалягічных канцэпцыях, як расейскі „шматнацыяналізм“ і сямейныя каштоўнасьці, якія ўпісваюцца ў яго шырокую ідэалёгію „русского мира“», — мяркуюць у Інстытуце вывучэньня вайны.

«Пуцін патрабуе перамоў не з Украінай, а з Захадам»

Экспэрты ISW мяркуюць, што Пуцін разглядае сваю вайну ва Ўкраіне як барацьбу Расеі супраць Захаду, дэманструе адсутнасьць намеру добрасумленна весьці перамовы з Украінай і ставіць інфармацыйныя ўмовы, каб пераканаць Захад прымусіць Украіну да перамоў.

Паводле экспэртаў, Пуцін не зацікаўлены весьці перамовы з Украінай як зь незалежным суб’ектам. «Любое абавязаньн Захаду весьці перамовы аб будучыні Ўкраіны ў абыход Украіны будзе сыгналам, што Расея можа навязваць сваю волю краінам, якія, на яе думку, знаходзяцца ў сфэры яе ўплыву — нават краінам за межамі Ўкраіны, і патэнцыйна ўключаючы Фінляндыю і Малдову», — адзначаецца ў справаздачы.

«Магчыма, Пуцін пашырае свае вайсковыя мэты ва Ўкраіне, каб уключыць канфрантацыю з Захадам, стварыць умовы для пастаяннага нарошчваньня расейскай арміі і апраўдаць вялікія ахвяры на полі бою», — мяркуюць экспэрты.

Паводле іх, вялікія страты на поле бою ва Ўкраіне падштурхоўваюць Уладзіміра Пуціна шукаць моцнае ідэалягічнае абгрунтаваньне для працягу доўгай вайны. У якасьці прыкладу экспэрты прывялі ягонае выказваньне ў часе сустрэчы з параненымі расейскімі вайскоўцамі, калі ён сказаў, вайсковец атрымаў раненьне не для таго, каб Расея ўсё кінула і здалася.

«Украіне не патрэбны такія скажоныя апраўданьні вялікіх страт і пакут, якія прынесла яе народу ўварваньне, нават калі ваенныя дзеяньні Ўкраіны не прыносяць жаданых вынікаў. Для Ўкраіны вайна сапраўды экзістэнцыяльная», — рэзюмавалі экспэрты ISW.

Вайна Расеі супраць Украіны

  • А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
  • Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
  • Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
  • 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
  • З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
  • Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
  • 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
  • У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
  • 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
  • У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
  • Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
  • 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
  • 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
  • Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG