Аматары дасьледаваньня гарадзкой прасторы адказалі на пытаньні Свабоды пра месцы, якія звычайна застаюцца невядомымі жыхарам вялікага гораду, аднак могуць спатрэбіцца ім у выпадку сьмяротнай небясьпекі.
Якія існуюць бамбасховішчы
Найперш варта ведаць, што ня ўсе аб’екты абароны — гэта бамбасховішчы. Для іх ёсьць адмысловая клясыфікацыя.
«Сярод цывільных аб’ектаў абароны ёсьць 3 катэгорыі — менавіта бамбасховішчы, так званыя „супрацьрадыяцыйныя сховішчы“, а таксама запасныя пункты кіраваньня (ЗПК). У Менску ЗПК некалькі, у кожным іншым буйным горадзе яны ёсьць. Гэта яшчэ не вайсковыя — але хіба і ня цалкам даступныя цывільным аб’екты. Іх функцыі — запасныя памяшканьні адміністрацыяў гораду і спэцыяльных службаў, акрамя войска», — апісваюць схаваныя аб’екты аматары гарадзкіх дасьледаваньняў.
ЗПК пры гэтым звычайна лепш абсталяваныя, кажуць суразмоўцы. Там нармальныя прыбіральні, а ня дзірка ў падлозе, ёсьць тэлефонная лінія, там жа ёсьць офісныя пакоі, «радыёпакой». Такія абʼекты могуць умяшчаць каля 500 чалавек.
Бамбасховішчы — больш надзейныя у выпадку вайны, супрацьрадыяцыйныя ўкрыцьці — менш. Гэта часта ўмацаваны і гермэтычны падвал.
«Таксама можна аддзяліць асобныя бамбасховішчы ад бамбасховішчаў, злучаных падземнымі камунікацыйнымі тунэлямі, якія выконваюць ролю труба-кабэльных калектараў. Выглядае гэта як падземнае мястэчка, нешта падобнае было на „Азоўсталі“. Такія абʼекты ёсьць і на беларускіх прадпрыемствах — цепла- і электрастанцыях, каля заводаў — МАЗ, „Крыён“ (прадпрыемства на вуліцы Сярова ў Менску. — РС)», — расказваюць аматары гарадзкіх дасьледаваньняў.
Што ёсьць у бамбасховішчах
У тыповым бамбасховішчы, паводле аматараў гарадзкіх дасьледаваньняў, знаходзяцца:
- Некалькі ўваходаў, часам яны нязручныя ці заваленыя сьмецьцем. Кароткія тунэлі, дзе можна пралезьці толькі на кукішках. Уваход заканчваецца параю гермэтычных, моцных жалезабетонных ці мэталічных, дзьвярэй, своеасаблівым шлюзам
- Фільтра-вэнтыляцыйнае абсталяваньне, вугальныя фільтры
- Памяшканьне з дызэль-генэратарам ці нават 2 такія памяшканьні
- Зона для спаньня з нарамі
- Кляса з вучэбнымі сталамі з дошкай, дзе ў савецкія часы праводзілі заняткі з грамадзянскай абароны
- Мэдычны кабінэт, бінты, ёд
- Памяшканьне кіраўніка сховішча, дзе звычайна ёсьць радыё, тэлефон ці камутатар. Рэдка трапляецца асобная радыёрубка зь невялічкай тэлефоннай станцыяй
- Прыбіральні і душ (найчасьцей толькі з халоднай вадой)
Наколькі бамбасховішчы надзейныя
Паводле аматараў гарадзкіх дасьледаваньняў і цывільнай абароны, больш надзейныя бамбасховішчы ёсьць каля заводаў, лякарняў і тэлефонных станцыяў.
«Як сховішча ад канвэнцыянальных (дазволеных міжнароднымі канвэнцыямі. — РС) бомбаў — даволі надзейныя, бо падчас будоўлі ўжывалі ўзмоцнены мэталам бэтон спэцыяльнай маркі. Але гэта мала датычыцца тых укрыцьцяў, якія пад жылымі 2-5-павярховымі дамамі, пабудаванымі ў 1960-70-я гады, а таксама рознага кшталту заводзкіх сховішчаў ці сховішчаў каля буйных месцаў знаходжаньня людзей, сацыяльных сэрвісаў (лякарні, тэлефонныя станцыі, транспартныя паркі, вучэльні). Амаль усе гэтыя аб’екты пабудаваныя ў СССР, у бальшыні сваёй яны пашкоджаныя часам. Усюды ёсьць бáкі для вады, месцамі выглядаюць яны жудасна — лепей прыходзіць з сваёй вадой. Ува ўсіх сховішчах, дзе мы былі, ёсьць тры фазы электрычнай энэргіі і нярэдка дызэльныя генэратары. На жаль, у 80% сховішчаў дызелі раскралі на каляровыя мэталы. Сьвятло ёсьць, шмат дзе праведзена правадное радыё», — кажуць аматары гарадзкіх дасьледаваньняў.
Як знайсьці сховішча
Аматары гарадзкіх дасьледаваньняў даюць міні-інструкцыю на выпадак крытычнай сытуацыі:
- Лепш за ўсё пасуюць, каб схавацца, станцыі мэтро, пабудаваныя да 2000 годау. Усе станцыі першай, «сіняй» лініі — выдатныя сховішчы дастаткова глыбокага заляганьня і з прадугледжанай інфраструктурай цывільнае абароны, на якой не эканомілі.
- Сховішчы ёсьць пад кожнай лякарняй і амаль пад кожнай вялікай раённай паліклінікай, пабудаванай пры СССР. Ключы ад іх у вахтароў.
- Сховішчы таксама ёсьць практычна ля кожнага вялікага заводу або абʼекту сацыяльнага прызначэньня. Гэта так званыя сховішчы-тысячнікі, на 1000+ чалавек.
- Сховішчы будавалі пад многімі асобна разьмешчанымі раённымі пажарна-аварыйнымі выратавальнымі часткамі (дзе стаяць пажарныя машыны)
- Пад двух-трохпавярховымі дамамі пабудовы 1950-60-х гадоў часьцяком таксама ёсьць сховішча
- На кожным буйным чыгуначным вузьле, у вагонных дэпо, станцыях у гарадах і мястэчках
- Пад буйнымі абʼектамі сыстэмы МУС
- У выпадку паветранай трывогі трэба бегчы туды, куды бліжэй, а ўжо пасьля першых адбояў паветраных трывог пераходзіць у больш абароненае месца
- Хавацца таксама можна ў шырокіх трубах пад дарогамі і падземных пераходах. Аднак варта трымацца далей ад уваходаў у іх
- Калі ўдары засьпелі вас дома, памятайце правіла дзьвюх сьцен. Звычайна такія месцы ў кватэры — ванна, туалет, калідор. Калі ў вас чыгунная ванна, можна схавацца дадаткова ў ёй.
Што ўзяць з сабой у сховішча
Аматары гарадзкіх дасьледаваньняў раяць, што ўзяць з сабой у бамбасховішча.
- Важныя дакумэнты ў гермэтычным пакеце — пашпарт, пасьведчаньне аб нараджэньні, дыплёмы, дакумэнты іншых краін
- Зручны і трывалы абутак без абцасаў
- Тэлефон і паўэрбанк, кабэль для зарадкі
- Рэсьпіратары або мэдычныя маскі з закрыцьцём носа (мінімум FFP2), плашчы-дажджавікі
- Нататнік з хатнімі і мабільнымі тэлефонамі блізкіх, калегаў
- Ліхтарык і батарэйкі
- «Трайнік» для разэткі або невялікі падаўжальнік
- Радыё на батарэйках, батарэйкі да яго
- Цёплае адзеньне (швэдры, шкарпэткі, пальчаткі, штаны, ласіны, шапку і шалік), пару маек, шкарпэтак і ніжняй бялізны;
- Сьнікерсы, хлябцы ў гермэтычнай упакоўцы, ваду, гарбату ў пакеціках / распушчальную каву, можна ўзяць кіпяцільнік
- Лекі, якія вы прымаеце
- Вільготныя дэзынфэкцыйныя сурвэткі; асобна для інтымнай гігіены
- Сьцізорык, які спалучае ў сабе нож, шыла, зашрубку, нажніцы і г.д.
- Спальнік, коўдру, падушку
- Мэталічны посуд, лыжкі-відэльцы
