Размовы пра магчымы ўдзел беларускіх войскаў у вайне Расеі супраць Украіны на ўкраінскай тэрыторыі не сьціхаюць з пачатку баявых дзеяньняў 24 лютага. Дагэтуль пацьверджаньняў такіх фактаў не было. Вядома пра тое, што расейцы актыўна выкарыстоўваюць беларускую тэрыторыю для вядзеньня вайны — абстрэльваюць тэрыторыю Ўкраіны з пазыцый у Беларусі, карыстаюцца вайсковымі і цывільнымі аэрадромамі для ўзьлётаў баявой авіяцыі, а таксама выкарыстоўваюць чыгунку і сетку аўтамабільных дарог для падвозу боепрыпасаў.
Мінабароны Беларусі ўжо некалькі разоў афіцыйна заяўляла, што беларускія вайскоўцы не бяруць удзелу ў баявых дзеяньнях на тэрыторыі Ўкраіны. Усе падобныя паведамленьні там называюць фэйкамі. Пры гэтым ужо некалькі тыдняў па вайсковых частках езьдзяць супрацоўнікі дзяржаўных тэлеканалаў і ідэолягі, якія «інфармуюць» беларускіх вайскоўцаў пра тое, што адбываецца за паўднёвай мяжой. Свабода сабрала некалькі цытатаў найбольш вядомых удзельнікаў такіх сходаў.
«Новы від зброі»
16 сакавіка перад курсантамі і выкладчыкамі Сувораўскай вайсковай вучэльні выступіў праўладны палітоляг і прыхільнік эўразійства Аляксей Дзермант. Курсантам ён расказваў пра тое, як зараз важна супраціўляцца ідэям з Захаду.
«Гэта самае галоўнае, — сказаў Дзермант на сустрэчы ў актавай залі вучэльні. — Мы павінны перш за ўсё абараняць сваю зямлю, не дазваляць шкодна ўзьдзейнічаць на нас, на нашых саюзьнікаў. Нашая задача — мець сур’ёзны патэнцыял, каб ніхто ня мог нам пагражаць, магчымасьць абараніць сябе на сваёй зямлі і ўтрымліваць ваенна-стратэгічны балянс у рэгіёне, што мы пасьпяхова і робім».
Дзермант папярэдзіў «сувораўцаў», што іх будуць «інфармацыйна апрацоўваць» праз разнастайныя каналы і гэтаму таксама трэба супраціўляцца.
«Вядома, гэта спэцыяльныя інфармацыйна-псыхалягічныя мерапрыемствы, — перакананы палітоляг. — І ў гэтым сэнсе мы сутыкаемся зь нечым новым, гэта новы від зброі. І нам трэба ўмець абараняцца і мець такіх спэцыялістаў, якія разумеюць і супрацьдзейнічаюць гэтаму» (https://t.me/modmilby/12479).
«Інфармацыйная вайна пачалася ўжо даўно»
Былая прэс-сакратарка МУС Вольга Чамаданава пасьля сыходу з пасады ў кастрычніку 2021 году ўзначаліла аддзел ідэалёгіі Менгарвыканкаму. Пасьля гэтага яна некалькі разоў зьяўлялася ў публічнай прасторы падчас сустрэчаў са студэнтамі і «працоўнымі калектывамі». 15 сакавіка яна выступіла перад вайскоўцамі ў 56-м палку сувязі. Расказвала жаўнерам пра інфармацыйную вайну.
«Беларусы разумеюць сытуацыю, якая склалася, — выказала ўпэўненасьць былая прэс-сакратарка МУС. — Мы часта нагадваем, што інфармацыйная вайна пачалася ўжо даўно. І цяпер вельмі складана ўбачыць аб’ектыўную інфармацыю пра падзеі, якія адбываюцца за тэрыторыяй нашай краіны».
Вольга Чамаданава таксама шмат гаварыла пра патрыятызм, гатоўнасьць абараняць сувэрэнітэт і тэрытарыяльную цэласнасьць Беларусі. А зьвесткі, што пэрыядычна зьяўляюцца, пра ўдзел беларускіх вайскоўцаў у вайне Расеі супраць Украіны назвала фэйкамі, спаслаўшыся пры гэтым на Лукашэнку.
«Ніводзін наш вайсковец не бярэ ўдзелу ў спэцапэрацыі на тэрыторыі Ўкраіны, — запэўніла Чамаданава. — Наш прэзыдэнт гаварыў аб гэтым неаднаразова. Важна чытаць правераныя крыніцы інфармацыі».
«Прапагандаваліся нацысцкія ідэі, зьнішчалася руская культура»
Выступае перад вайскоўцамі Мінабароны Беларусі і былы супрацоўнік спэцслужбаў, а цяпер кіраўнік Адміністрацыі Лукашэнкі Ігар Сергеенка. 15 сакавіка ён быў зь візытам у 19-й асобнай мэханізаванай брыгадзе. Расказваючы жаўнерам пра «спэцыяльную вайсковую апэрацыю ва Ўкраіне», Сергеенка амаль цалкам трансьляваў расейскую вэрсію падзей.
«Сытуацыя, зьвязаная з правядзеньнем спэцыяльнай вайсковай апэрацыі ва Ўкраіне, знаходзіцца ў цэнтры ўвагі, паколькі ў многіх з нас жывуць блізкія як ва Ўкраіне, так і ў Расеі, — сказаў Сергеенка. — Здавалася б, некалькі гадоў таму складана было ўявіць, што такое магло адбыцца... На жаль, ва Ўкраіне фактычна адбыўся пераварот у сьвядомасьці людзей. Краіна напампоўвалася радыкальнымі элемэнтамі, прапагандаваліся нацысцкія ідэі, плянамерна зьнішчалася руская культура, разбуралася гістарычная памяць. І так званы дэмакратычны Захад не заўважаў жахлівых злачынстваў, якія ўчыняюцца там».
Ігар Сергеенка, як і Вольга Чамаданава, закрануў тэму «фэйкаў у інтэрнэце», якія тычацца сытуацыі ва Ўкраіне.
«Інфармацыйная зброя сёньня, па сутнасьці, знаходзіцца ў руках калектыўнага Захаду, — перакананы кіраўнік Адміністрацыі Лукашэнкі. — Наша задача — падчас паўсядзённых зносін даносіць праўду, у тым ліку бываючы ў розных калектывах».
Ён таксама пераконваў вайскоўцаў, што Ўзброеныя сілы Беларусі ў баях на тэрыторыі Ўкраіны ўдзельнічаць ня будуць.
«Няпростая сытуацыя ўздоўж межаў»
Незадоўга да рэфэрэндуму 27 лютага, ужо пасьля пачатку вайны ва Ўкраіне, з вайскоўцамі сустрэўся былы ўдзельнік выбарчага штабу Віктара Бабарыкі, а цяпер праўладны апазыцыянэр Юры Васкрасенскі. Камандаваньню Вайскова-паветраных сілаў і Сілаў супрацьпаветранай абароны Васкрасенскага прадставілі як палітоляга.
«Улічваючы няпростую сытуацыю ўздоўж нашых межаў, асабліва важна было сустрэцца з вайскоўцамі, — сказаў Васкрасенскі. — Цяпер пытаньне абараназдольнасьці выходзіць на першы плян. У няпростай сытуацыі мы абавязаныя зрабіць усё, каб умацаваць і прымножыць незалежнасьць, сувэрэнітэт і абараназдольнасьць краіны. Прыемна бачыць, што ўсе вайскоўцы — і генэралы, і афіцэры, і салдаты — разумеюць, што цяпер як ніколі важна згуртавацца і быць гатовымі да любых выклікаў».
«Абарона парадку ў сьвятых месцах»
Кіраўнік ОНТ Марат Маркаў сустракаўся з супрацоўнікамі і служачымі Менскай вайсковай камэндатуры. Ён пераконваў вайскоўцаў, што ў Беларусі створанае сучаснае і баяздольнае войска.
«На сёньняшні дзень дзякуючы пасьлядоўнай палітыцы разьвіцьця Ўзброеных Сіл у Беларусі створана па-сапраўднаму баяздольнае войска, — перакананы кіраўнік ОНТ. — Яго колькасьць і забясьпечанасьць сучасным і эфэктыўным узбраеньнем дае магчымасьць выконваць задачы па забесьпячэньні бясьпекі краіны».
Згадаў Маркаў падчас сустрэчы з вайскоўцамі і падзеі 2020 году. На яго думку, тады беларуская ўлада ўтрымалася ў тым ліку дзякуючы «маральнаму духу» беларускіх жаўнераў, якія ўдзельнічалі ў падаўленьні пратэстаў.
«Важным паказчыкам зьяўляецца маральны дух, — сказаў Маркаў. — І з гэтым у беларускіх вайскоўцаў усё ў парадку. Асабліва яскрава гэта выявілася ў 2020 годзе. Ваеннаслужачыя не завагаліся, а міністар абароны дакладна абазначыў пазыцыю Ўзброеных Сіл — у выпадку парушэньня парадку і спакою ў сьвятых месцах пратэстуючыя будуць мець справу з арміяй. Гэта красамоўна сьведчыць аб гатоўнасьці вайскоўцаў абараняць нашыя каштоўнасьці і дасягненьні».
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
