Раней з пытаньнем «Як спыніць катаваньні на Акрэсьціна» да чыноўнікаў і прыхільнікаў Аляксандра Лукашэнкі зьвярнуліся журналісты «Народнай Волі».
«У чалавека ніхто не адбіраў права скарыстацца інстытутам скаргаў. Мы, безумоўна, таксама адсочваем СМІ, зьвернем увагу. Але калі журналіст зьвяртаецца — гэта крыху ня тое. Цяпер кожную інфармацыю трэба пераправяраць, вельмі шмат фэйкаў. А закон аб зваротах грамадзян ніхто не скасоўваў, ён працуе. І той, хто канкрэтна пацярпеў, можа накіраваць зварот у адпаведныя органы. Іншае пытаньне, чаму не адпраўляе. Трэба разьбірацца. Але і самі людзі павінны паказаць, у які пэрыяд часу і ў чым канкрэтна парушаныя іх правы», — адказаў Дзьмітры Брылёў.
Пасьля публікацыі нататкі з цытатай прадстаўніка Генпракуратуры ў рэдакцыю Zerkalo. Io паступілі дзясяткі паведамленьняў ад чытачоў, якія дзяліліся сваім досьведам напісаньня скаргаў на ўмовы ўтрымання ў ІЧУ і ЦІП — на Акрэсьціна і Жодзіна.
«Парушэньняў ня выяўлена»
Мянчук Дзьмітры вясной адбываў у ЦІП на Акрэсьціна 15 сутак арышту за ўдзел у масавым мерапрыемстве. Мужчыну зьмясьцілі ў чатырохмясцовую камэру, дзе ў некаторыя дні знаходзілася 7 чалавек, а часам нават 12. За ўвесь час Дзьмітрыя і яго сукамэрнікаў вывелі тры разы на шпацыр працягласьцю менш за гадзіну, а ў душ ён ня трапіў ні разу.
На трэці дзень арышту з камэры Дзьмітрыя забралі пасьцельныя прыналежнасьці. Да вызваленьня ён і яго сукамэрнікі спалі на падлозе і мэталічных каркасах. Акрамя таго, знаходзячыся ў зьняволеньні, Дзьмітры так і ня змог абскардзіць пастанову аб прыцягненьні яго да адміністрацыйнай адказнасьці.
Адну скаргу спрабаваў перадаць з сукамэрнікам, аднак перад выхадам таго абшукалі і забралі паперу. Тады мужчына перадаў заяву падчас надгляду праз супрацоўніка ЦІП. Аднак і яна да суду не дайшла. Больш за тое, падчас ранішняга ператрусу ў яго канфіскавалі копіі пратаколу аб адміністрацыйным правапарушэньні і пастановы аб накладаньні спагнаньня.
Выйшаўшы на волю, Дзьмітры склаў скаргу на шэсьць старонак і адправіў яе ў пракуратуру Завадзкога раёну Менска з патрабаваньнем правесьці праверку невыкананьня Правілаў унутранага распарадку месцаў адбываньня адміністрацыйнага арышту і ліквідаваць парушэньні заканадаўства. З пракуратуры зварот перанакіравалі «па тэрытарыяльнасьці» ў пракуратуру Маскоўскага раёну, адтуль ў ГУЎС Менгарвыканкаму, у структуру якога і ўваходзіць ЦІП.
«Падчас правядзеньня праверкі парушэньняў нормаў дзейнага заканадаўства ў дзеяньнях супрацоўнікаў ЦІП ня выяўлена», — паведамлялася ў адказе за подпісам першага намесьніка начальніка ГУУС Менгарвыканкаму Ігара Падвойскага.
Жыхарка Менску Ліда адбывала адміністрацыйны арышт на Акрэсьціна таксама вясной гэтага году. У красавіку яна напісала скаргу на кепскія ўмовы ўтрыманьня ў пракуратуру Маскоўскага раёну Менска. Яе зварот перанакіравалі ў гарадзкую пракуратуру, а адтуль — у ГУЎС Менгарвыканкаму. У траўні ёй прыйшоў адказ за подпісам усё таго ж Ігара Падвойскага.
«Падчас праверкі парушэньняў законнасьці ў дзеяньнях супрацоўнікаў ІЧУ ГУУС Менгарвыканкаму і правілаў унутранага распарадку ня выяўлена».
Такі ж ліст атрымаў і мянчук Дзьмітры, які разам з сукамэрнікамі склаў калектыўную скаргу на ўмовы ўтрыманьня ў ЦІП у канцы ліпеня — пачатку жніўня мінулага года.
«Факты не пацьвердзіліся»
Жыхар Менску Канстанцін Мароз на Акрэсьціна правёў 12 сутак у пачатку лютага. Першыя пяць дзён ён сядзеў у камэры № 14 ІЧУ. Затым яго перавялі ў ЦІП, дзе ён адбыў яшчэ сем сутак. Умовы ў ізалятары і цэнтры былі прыкладна аднолькавыя: камэры перапоўненыя, на шпацыр і ў душ не выводзілі, матрацы не выдавалі, абскардзіць свой арышт ён ня змог — асадку і паперу яму ня выдалі.
Пасьля вызваленьня Канстанцін паскардзіўся ў Міністэрства аховы здароўя і на ІЧУ, і на ЦІП. Ведамства перанакіравала яго зварот «па прыналежнасьці» у «Цэнтар гігіены і эпідэміялёгіі Маскоўскага раёну Менска». Адтуль пераслалі начальніку «Рэспубліканскага цэнтру гігіены і эпідэміялёгіі Дэпартамэнту фінансаў і тылу МУС» Аляксандру Казлову.
«Па фактах, выкладзеных у звароце спэцыялістамі РЦГіЭ праведзены маніторынг ЦІП і ІЧУ. Названыя вамі факты ў ходзе санітарна-эпідэміялягічнага маніторынгу не пацьвердзіліся», — паведамлялася ў адказе за подпісам намесьніка начальніка ўстановы Вольгі Уткінай.
Скаргу на ўмовы ўтрыманьня Канстанцін адправіў і ў ЦІП.
«Падчас правядзеньня праверкі парушэньняў нормаў дзейнага заканадаўства ў дзеяньнях супрацоўнікаў ЦІП ня выяўлена», — адказаў Ігар Падвойскі.
«Праверкі недахопаў ня выявілі»
Алег увосень мінулага году адбываў 13 сутак арышту ў Жодзінскім ІЧУ, пасьля вызваленьня напісаў скаргу на ўмовы ўтрыманьня. У сваім звароце ён распавёў, што 8 кастрычніка начальнік Жодзінскага ГАУС зацьвердзіў новы распарадак дня, які істотна пагоршыў становішча зьняволеных. Ім забаранілі садзіцца з 6.00 да 22.00 на спальнае месца і пазбавілі фіксаванай пэрыядычнасьці шпацыраў — арыштаваных выводзілі на сьвежае паветра, толькі калі дазвалялі рэжымныя мерапрыемствы.
Свае скаргі Алег накіраваў ва УУС Менаблвыканкама, МУС і Гэнэральную пракуратуру. Адказы былі сугучныя: парушэньняў з боку супрацоўнікаў ІЧУ ня выяўлена.
Яшчэ адзін чытач, які адбываў адміністрацыйны арышт у канцы сьнежня-пачатку студзеня ў Жодзіне, таксама напісаў скаргу на ўмовы ўтрыманьня ў пракуратуру горада. Адтуль яе перанакіравалі начальніку Жодзінскага ГАЎС Уладзімеру Трацюку.
«Пры неаднаразовых праверках супрацоўнікамі МУС і УУС Менскага аблвыканкаму ў сьнежні 2020 году і студзені 2021-га ІЧУ Жодзінскага ГАЎС недахопаў у матэрыяльна-бытавым і санітарна-гігіенічным забесьпячэньні адміністрацыйна затрыманых і арыштаваных асобаў ня выяўлена. Факты, выкладзеныя ў вашай скарзе, не знайшлі пацьверджаньня. Парушэньняў дзейнага заканадаўства з боку супрацоўнікаў АУС не ўстаноўлена», — паведамлялася ў адказе.
«Ніводнага станоўчага адказу»
Праваабаронцы такім адказам дзяржорганаў на скаргі былых вязьняў не зьдзіўляюцца.
«Такое было заўсёды, — адзначае старшыня РГА „Прававая ініцыятыва“ Вікторыя Фёдарава. — Пракуратура павінна займацца наглядам і ў Менскай гарадзкой пракуратуры ёсьць спэцыяльны чалавек, які адказвае за ўмовы ўтрыманьня. Адпаведна, павінны рэагаваць на ўсе гэтыя скаргі. Замест гэтага яны ўсе нашы скаргі на ўмовы ўтрыманьня перасылаюць у ГУЎС. Здаецца, што гэта нейкі асобны орган, але па факце ІЧУ і ЦІП — гэта, кажучы простай мовай, аддзелы ГУУС. Па сутнасьці нашы скаргі перасылаюць у той орган, які парушае правы. Адпаведна, у нас не было ніводнага станоўчага адказу. Ні аднаго выпадку аднаўленьня правоў».
У канцы мінулага году скаргаў на ўмовы ўтрыманьня было больш, аднак, паводле праваабаронцы, цяпер людзі проста баяцца скардзіцца, бо «паедзеш» па крымінальным артыкуле.
