«Гэтыя пакуты патрэбныя беларусам, каб аб’яднацца»
Сярэдзіна тыдня. На пустой паркоўцы каля СІЗА № 6 у Баранавічах размаўляем з Раісай Мікалаеўнай, пэдагогам на пэнсіі. Сёньня раніцай яна прыехала даведацца пра перадачы палітвязьням.
«Хачу вывучыць увесь працэс, — кажа яна. — Мы павінны дапамагаць усім, чым можам. У Баранавічах, вядома, людзі больш баяцца выходзіць на акцыі — цяжэй працаўладкавацца ў выпадку звальненьня, моладзь менш ініцыятыўная».
Разам з дачкой, якая жыве ў Менску, Раіса Мікалаеўна неаднаразова ўдзельнічала ў маршах. Была на пратэсьце пэнсіянэраў, заклікала сваіх сяброў выходзіць з дзяржаўных прафсаюзаў.
«Я цудоўна памятаю свае пачуцьці на першай акцыі пратэсту. Адразу было неяк няёмка — у нас жа не было такога вопыту, — прызнаецца яна. — Але з кожным разам ужо лепш уяўляеш, што будзе».
На пытаньне, ці не баіцца яна затрыманьняў або штрафаў, адказвае, што «гэтыя пакуты патрэбныя беларусам, каб мы яшчэ мацней абʼядналіся» і «калі ёсьць барацьба, павінны быць і наступствы».
«Вось цяпер пайду на пошту, куплю канвэрты і буду пісаць лісты. У першую чаргу Мікалаю Дзядку. Ён, несумненна, герой, чалавек які зрабіў вельмі шмат для нашай свабоды. Яшчэ пляную напісаць людзям, гісторыі якіх не атрымалі вялікай агалоскі. Мы ж таксама пра іх памятаем».
«Ой, яшчэ некалькі месяцаў таму тут столькі народу было»
У нашу размову ўмешваецца незнаёмая жанчына.
«Прабачце, а перадачы ўжо не прымаюць?» — у руках яна трымае невялікі пакет.
«Прымаюць да чатырох», — адказваем мы.
«А куды трэба зайсьці? Я б хацела аддаць каму-небудзь „з нашых“, — кажа яна. — Раней я зь сяброўкай вазіла перадачы і аддавала валянтэрам. А сёньня тут зусім нікога няма, а ў мяне вольны толькі абедзенны перапынак. Можа быць перадасьце? Тут больш для дамы: пракладкі, гарбата, сурвэткі, сухафрукты, зубныя шчоткі, шкарпэткі цёплыя, часнык..».
«Возьмем, не хвалюйцеся», — адказвае Раіса Мікалаеўна.
Праз некаторы час ідзем у кірунку паказальніка на плоце з надпісам «Перадачы». У невялікім памяшканьні ўжо сядзелі некалькі чалавек, каб перадаць пакеты з рэчамі арыштаваным.
«Вашым, мне падаецца, да 5 кг», — падказвае нам бабуля ў хустцы, якая прынесла прадукты харчаваньня свайму ўнуку.
«Ой, яшчэ некалькі месяцаў таму тут столькі народу было, пасьля ўсіх гэтых падзей. Чэргі стаялі вялізныя», — дадае нехта, хто чакае, каб падысьці да акенца.
У надзеі знайсьці прозьвішча, каму можна было б аддаць перадачу, Раіса Мікалаеўна вывучае сьпісы на сьцяне. Як аказалася, дадзеныя былі ўжо састарэлыя.
«Слухаю вас», — гучна зьвяртаецца да нас з акенца жанчына ў форме.
«Мы б хацелі перадаць невялікі пакет... Алене Маўшук», — Раіса Мікалаеўна называе імя адной з палітзьняволеных.
«А вы хто, валянтэры? Калі не сваякі і блізкія, трэба заяву пісаць на імя начальніка. Вы ж ёй ніхто. Напішыце Маўшук ліст, каб яна змагла назваць ваша прозьвішча, калі яе спытаюць», — кажа супрацоўніца ізалятара.
«А мы ж і за вас выходзім!»
Каля ізалятара часовага ўтрыманьня пры баранавіцкім гарадзкім аддзеле міліцыі да нас адразу падышоў валянтэр, неўзабаве — яшчэ двое.
«Ну што, апошні застаўся? Зараз забярэм і па хатах», — з радасьцю кажа адзін з іх.
22-гадовага Алега Філіпава, апошняга вызваленага ў Баранавічах па адміністрацыйнай справе пасьля пратэстаў, на прахадной ужо чакае мама Ларыса. Яна прыехала зь Берасьця і ўвесь час глядзіць на гадзіньнік.
«Ён ня ведае, што я прыехала. Цяпер яго нікуды не адпушчу, няхай са мной усюды ходзіць», — жартуе жанчына.
За 23 дні яна атрымала ад сына два лісты. «Ён там пару словаў напісаў „мама не хвалюйся, усё будзе добра“. За працу турбуецца. Спадзяюся, яго ня звольняць», — кажа яна.
Жанчына прыгадвае, як сын патэлефанаваў ёй са словамі «Мама, я ў РУУС».
«Гэта быў шок, невядомасьць. Потым ужо мы даведаліся, колькі содняў, дзе ён, хто судзіў. Адразу быў на Акрэсьціна, потым Баранавіцкае СІЗА, ІЧУ», — з хваляваньнем у голасе кажа Ларыса Філіпава.
Нечакана ў памяшканьне заходзіць жанчына і накіроўваецца да акенца аховы: «Падкажыце, Баранавіцкае ІЧУ — гэта тут?»
Ахоўніца ёй ківае ў адказ.
«Павінны выпусьціць хлопца ў 14.30, прозьвішча не памятаю. Я яго з мамай забіраю на машыне», — кажа жанчына.
«Значыць мы з вамі!» — радасна адказвае Ларыса.
«Выдатна. Тады глядзіце. Ён павінен зараз паехаць у Менск, там аплаціць харчаваньне, забраць рэчы і ўзяць даведку аб вызваленьні, — аўтаматам прамаўляе яна. Забылася раздрукаваць яму дзьве паперы аб апэляцыі. Трэба ж аспрэчваць затрыманьне. Я сваё аспрэчыла ў гарадзкім судзе», — з гонарам кажа жанчына, якая прыехала за Алегам.
Яна расказвае, як 19 гадоў не хадзіла на выбары, палітыкай не цікавілася. Ну і вось маўляў у што вылілася «наша ігнараваньне».
«Мяне на таксі ў Сьледчы камітэт мужчына нядаўна вёз — 38 гадоў. У інтэрнаце жыве. І гэта, на яго думку, нармальна. І я ў яго пытаюся, і ты „топіш“ за гэтую ўладу?»
«У мяне знаёмаму 60 гадоў, і ён жыве ў інтэрнаце», — нечакана ўступае ў размову ахоўніца, якая на працягу ўсяго часу, аказваецца, слухала ўсе гутаркі.
«Ну, вось, яшчэ адно пацьверджаньне — вось гэта нармальна? — пытаецца жанчына-кіроўца. — І вось вы нас бʼяце і саджаеце сюды! А мы ж і за вас выходзім!». Гэта яна ўжо зьвяртаецца да міліцыянта, які стаяў побач.
«Вунь, ідзе з торбамі мой хлопчык», — перапыняе размову Ларыса Філіпава.
Яна абдымае сына са сьлязьмі на вачах. «Толькі, бачу, алергія ў цябе».
Ахоўніца расплываецца ва ўсьмешцы.
«У мяне ўсё было нармальна. У СІЗА, вядома, крыху горш, але настрой роўны, ніякай панікі», — распавядае пра ўмовы Алег па дарозе да машыны.
«Пачакайце, квітанцыю на аплату вам выдалі? Ня страцьце яе, — нагадвае мужчына-валянтэр. — А даведка аб вызваленьні? Ну ўсё-усё, больш не перашкаджаю...»
