Гісторык і дэпутат Палаты прадстаўнікоў Ігар Марзалюк паведаміў сёньня Аляксандру Лукашэнку, што шалом належаў полацкаму князю Ізяславу — сыну кіеўскага князя Ўладзіміра і полацкай княгіні Рагнеды. Свабода высьветліла, што сярэднявечны шалом, які два тыдні таму знайшлі ў Бабруйску, перадалі на рэстаўрацыю ў музэй Вялікай Айчыннай вайны.
У адміністрацыі гэта патлумачылі тым, што ў музэі працуюць самыя моцныя рэстаўратары зброі.
«Гэта настолькі каштоўны экспанат, што яго перадалі нам на рэстаўрацыю», — сказаў Свабодзе праз тэлефон Юры Цыкал, намесьнік дырэктара музэю.
Спачатку шлем ачысьцяць, а потым закансэрвуюць.
Таксама на ачыстку і кансэрвацыю ў Менск неўзабаве адправяць новыя знаходкі зь берагоў ракі Бярэзіны. Учора архэолягі выявілі там баявую сякеру і мэталічныя наканечнікі стрэлаў.
Па словах Мікалая Сілкова, гісторыка з Бабруйску, цяпер немагчыма са стопрацэнтнай пэўнасьцю сказаць, каму належалі шалом і сякера. Але няма сумневу, што гэта быў вельмі статусны чалавек.
«Сам шлем па сабе быў у тыя часы статусным. Да таго ж з упрыгожаньнямі, — сказаў Сілкоў Свабодзе. — Па складанасьці тэхналёгій гэты шлем можна параўнаць, груба кажучы, з сучасным самалётам-зьнішчальнікам».
Гісторык кажа, што і шалом, і сякера з наканечнікамі знойдзеныя ў адным комплексе — у адным месцы ці гістарычным слаі. Гэта яшчэ ня значыць, што яны належалі аднаму чалавеку, але дакладна яны паходзяць з аднаго часу: канец 10 — пачатак 11 стагодзьдзя.
У кожным разе, гэта знаходка ўнікальная. У сьвеце вядома каля 20 шлемаў гэтага пэрыяду. І толькі 5 зь іх захаваліся цалкам.
Больш пэўна пра знаходкі можна будзе казаць толькі пасьля ачышчэньня. Ёсьць верагоднасьць, што пад слоем іржы на сякеры можа быць княскае кляймо.
Таксама гісторыкі спадзяюцца, што на месцы першых знаходак мог захавацца цэлы комплекс. Калі там знойдзецца нешта новае, можна будзе больш пэўна вызначыць прыналежнасьць шалома і сякеры.
Неўзабаве разьведку на беразе Бярэзіны адновяць аквалянгісты. Калі стане суха, тут пачнуцца археалягічныя працы.
Мікалай Сілкоў кажа, што бабруйскі шалом захаваўся ў лепшым стане, чым аналягічныя шаломы з Чорнай магілы — вараскага кургана ў Чарнігаве. Але ўсё адно знаходкі патрабуюць пільнай кансэрвацыі.
«На карцінках ён выглядае лепш, чым ужывую, — кажа Сілкоў. — На адкрытым паветры за пару тыдняў яго можна страціць. Былі выпадкі, калі некаторыя мэталічныя часткі старажытных знаходак ператвараліся ў труху пад узьдзеяньнем кіслароду».
