Міліцыя ўзмацніла барацьбу з самагоншчыкамі, рэагуючы на сыгналы грамадзянаў пра схаваныя пункты вырабу самаробнага алькаголю. Ці ўдасца перамагчы трывалую тэндэнцыю на павелічэньне вырабу самагонкі, калі цэны на гарэлку растуць?
Мікалай з раённага цэнтру Петрыкаў на Гомельшчыне на просьбу распавесьці пра выраб у раёне самагонкі асьцярожнічае: «Нічога ня ведаю, паслугамі прадаўцоў самагонкі даўно не карыстаўся». Але падчас размовы аказалася, што добра ўяўляе асаблівасьці мясцовага самагонаварэньня, кошты на гатовую прадукцыю, парадкі ў асяродзьдзі самагоншчыкаў і тое, наколькі прынцыпова зь імі змагаюцца мясцовыя міліцыянты.
«На сто адсоткаў магу пацьвердзіць, я ж ведаю мужыкоў: як толькі даражэе гарэлка, адразу даражэе і самагонка. Нядаўна да аднаго мужыка заяжджаем, ён кажа: хлопцы, ужо паднялася, бралі па новых коштах. Людзі ведаюць, хто гоніць і прадае, ды ідуць да яго, калі трэба. Вядома, бывае, што нехта „заклаў“ суседа. Але ўсё роўна, ёсьць жа сталыя кліенты. Памятаю зь дзяцінства, як у лесе скрозь былі схроны, стаялі апараты, і людзі гналі там самагонку. У нас ля Грынавічаў было тры апараты, было тры гаспадары. Першую бутэльку, пяршак — гэта бярэш сабе. А другую бутэльку аддаеш гаспадару за апаратуру. На гэтым мы ўсе вырасьлі. І змагацца з гэтым — усё роўна як змагацца, каб бабы не нараджалі».
Вясковец ладзіць самагонны апарат
Паводле Мікалая, у Петрыкаўскім раёне ў асноўным гоняць для сябе. А кошты самагонкі на продаж такія: бутэлька жытнёвай самагонкі яшчэ нядаўна ішла за 25 тысяч рублёў, але з таго часу падняліся акцызы, таму зараз можа быць і даражэй. У людзей, занятых гэтым бізнэсам, свая спэцыялізацыя: адны гоняць у «гарачых кропках» у лесе, другія развозяць па вядомых ім адрасах прадаўцоў, іншыя гандлююць. Што да міліцыі, то, як і 50 гадоў таму, мясцовыя ўчастковыя з самагоншчыкамі ваююць больш дзеля справаздачы. «Калі прыйшоў сыгнал, то накрыюць і дадуць штраф, але самі ініцыятыву асабліва не выяўляюць», — мяркуе Мікалай.
Ці будзе пачуты людзьмі заклік міліцыі паведамляць пра самагоншчыкаў?
«О! Свалачэй хапае! Стукаць будуць. Брат на брата, кум на свата стукалі і стукаць будуць», — мяркуе Мікалай.
Паводле кіраўніка прэсавай службы менскай абласной міліцыі Аляксандра Данільчанкі, на тэлефон гарачай лініі 678-56-10 з паведамленьнямі пра самагоншчыкаў звоняць найперш дзеля таго, каб уратаваць сваякоў і знаёмых, якія апынуліся ў палоне алькагольнай залежнасьці. «Нават ананімныя сыгналы наконт схаваных кропак па выбару самагонкі мы ўважліва правяраем, хоць закон і дазваляе з ананімкамі не працаваць. Апошні сыгнал трапіў да нас якраз сёньня», — паведаміў Аляксандар Данільчанка і распавёў пра апошнія тэндэнцыі ў галіне самагонаварэньня:
«Мы якія захады рабілі? Калі знаходзяць „кропку“ ў лесе, то пакараньне нясе і лясьнік, бо чалавек, які абслугоўвае пэўны кавалак лесу, ня можа ня ведаць, што на ягонай тэрыторыі знаходзіцца стацыянарны міні-завод. Гэта прывяло да таго, што большасьць міні-заводаў зь лясоў сышлі. Зараз часьцей за ўсё знаходзяць нейкія закінутыя хутары ці незаселеныя дамы ў вёсках. Спрабуюць гэта ўсё закансьпіраваць. Загадзя завозяць сыравіну, той жа цукар, а потым за ноч выгналі ўсё — і зноў нікога няма».
Колькі можна набыць харчоў на суму максымальнага штрафу за самагонаварэньне (10 млн. рублёў)
Раней гучнай славай самагонных рэгіёнаў карысталіся Валожынскі, Старадароскі раёны. Зараз у іх зьявіліся канкурэнты, якія могуць паспаборнічаць ў аб’ёмах вырабу самагонкі. Нядаўна ў Маладэчанскім раёне выкрылі падпольны міні-завод, у якім знайшлі 1500 літраў брагі і больш за 200 літраў гатовай самагонкі. Да вытворчасьці, якая разьмясьцілася ў былым хляве, быў падведзены газ, каб паскорыць працэс, зьнізіць выдаткі і пазьбегнуць дыму ад дроваў — што звычайна выдае такую вытворчасьць на мясцовасьці. Другі вынаходнік, пра якога распавёў Аляксандар Данільчанка, прыстасаваў для вырабу самагонкі былы вайсковы грузавік «КамАЗ». Мабільнасьць гэтага міні-заводу дазваляла яму доўгі час заставацца няўлоўным для міліцыі. Увогуле за мінулы год самагонкі і брагі канфіскавалі 223 тоны, што больш на 12 тон за паказчык 2011 году. Да адміністрацыйнай адказнасьці толькі на Меншчыне было прыцягнута болей за 2,5 тысячы чалавек, паведаміў Аляксандар Данільчанка.
Тым, хто вырабляе самагонку, пагражае адміністрацыйнае пакараньне — звычайна штраф да 10 мільёнаў рублёў. Самагоншчыка, які вырабляў зельле ў лесе, магчыма пакараць штрафам і за шкоду навакольлю. Вядома, губляюць самагоншчыкі і сваё абсталяваньне, якое каштуе немалых грошай. Калі ўдаецца правесьці кантрольны закуп самагонкі, то гандляра можна прыцягваць і да крымінальнай адказнасьці за незаконную прадпрымальніцкую дзейнасьць. За гэта можна трапіць за краты і на 7 гадоў.
Міліцыя выявіла месца, дзе гналі самагон, архіўнае фота
Гарэлка ў Беларусі будзе даражэць, запэўніваюць афіцыйныя крыніцы, а значыць, ахвотных набыць таньнейшы алькаголь ня стане меней. Чым міліцыя адкажа на будучыя вынаходкі самагоншчыкаў?
Кіраўнік прэсавай службы менскай абласной міліцыі Аляксандар Данільчанка запэўніў, што барацьба з самагонаварэньнем «ня зьменшыць абароты», але дадаў, што «калі людзі будуць спадзявацца толькі на міліцыю, гэтага будзе недастаткова».
