«Пакуль ляціць страла» — гэта сто адказаў пісьменьніка на пытаньні чытачоў падчас сустрэчаў у бібліятэках і каля вогнішчаў, выступаў на кватэрах і ва ўнівэрсытэтах.
Кнігу можна спампаваць і чытаць у pdf-фармаце
Калі хочаце атрымаць кнігу, калі ласка, дашліце заяўку на электронную пошту rferl.minsk@gmail.com У тэме ліста пазначце: «Пакуль ляціць страла».
Таксама заяўку можна пакінуць на нашых старонках у сацыяльных сетках:
Facebook
Vkontakte
Заяўкі прымаюцца і на тэлефон-аўтаадказьнік: + 375 172 66 39 52.
Уступнае слова Аляксандра Лукашука
Страла Адысэя
Ἄνδρα μοι ἔννεπε, Μοῦσα, πολύτροπον, ὅς μάλα πολλὰ...
Гамэр
Пра мужа мне раскажы, Муза, які жыве ў дарозе
Ад часу, калі сьцяг яго любы чырвоны на белым
Барбар на стужкі ірваў і сьмяяўся, і паэт у гісторыку
Даў клятву: ніколі не адмовіць нікому, хто кліча і хоча
Пачуць зь першых вуснаў праўду пра ўсё, што было
На зямлі гэтай, пра герояў і юдаў яе, пра нядолю і славу,
Пра каханьне і здраду, балі і бітвы, перамогі і страты,
Якія ня страчаны конча, а ёсьць вечным скарбам,
Нашай казной невычэрпнай, пакуль мы шануем і помнім,
І келіх, і меч і пяро ўздымаем, бо ўсё гэта ёсьць,
Бо было, а, значыць, і будзе, і мова, і сьцяг, і пасад
Між народаў, і тое вясельле апошняе, калі Радзіма,
Як Пэнэлёпа, дасьць лук жаніхам і той, хто нацягне
Цяціву, мусіць пацэліць стралой праз тузін калец,
І першае зь іх — гэта гонар, другое — адвага,
Трэцяе — мужнасьць, чацьвертае — годнасьць,
Пятае — цьвёрдасьць, а шостае — мудрасьць,
Сёмае — гэта цярплівасьць, а восьмае — хітрасьць,
Дзявятае — шчырасьць, дзясятае ёсьць справядлівасьць,
І адзінаццатае — вернасьць сабе, й таямнічае самае
Дванаццатае — любоў узаемная, якая была, ёсьць і будзе
На берагах Дзьвіны, пад званамі Сафіі, у кельлі Еўфрасіньні
За часам чумы і ў снах імпэратара, на дзікіх палях
І паромах Ля-Маншу, у кавярнях Вільні і гасподах Прагі,
На хвалях свабоды, у ложках каханак і нетрах радаводу
Імёнаў, якія зьмяніліся і якія ніколі ня зьменяцца,
Пакуль ляціць страла кучаравага полацкага Адысэя.
Першыя водгукі на кнігу
Старшыня Беларускага ПЭН-Цэнтру паэт Андрэй Хадановіч: «Кніга Арлова — яго эпісталярная спадчына»
«Новая кніга Ўладзімера Арлова парадаксальная, як тая апорыя Зянона, да назвы якой яна страляе. Страла, якая ляціць, але разам з тым у кожны момант знаходзіцца ў спакоі.
Сама форма пытаньняў і адказаў — моцная спакуса скаціцца да простай і ідэалягізаванай формы кшталту катэхізісу. Памятаеце — „Катэхізіс маленькага паляка“ альбо „Ня быць скотам“ Янкі Купалы, які геніяльна выконвае Міхалок і „Ляпіс Трубяцкой“? Гэта не катэхізіс, гэта ня вера беларуса ў пытаньнях і адказах, хоць Арлоў у сваёй кнізе прамаўляе вялікую колькасьць істотных для яго рэчаў, у якія ён верыць, якія ён ведае і якімі ён хоча падзяліцца з чытачом. У ёй шмат гістарычнага матэрыялу. Я б кнігу Арлова разглядаў як яго эпісталярную спадчыну, як форму адкладзенай перапіскі з чытачамі.
Што не дае гэтай кнізе выглядаць лінейнай і аднамернай? Гэта, з аднаго боку, эрудыцыя, вялікая абазнанасьць аўтара. З другога боку, кніжка бліскуча зробленая стылістычна, зробленая афарыстычна, зробленая не без пачуцьця гумару, не бяз тонкай іроніі».
Паэт Алесь Аркуш: «У кнізе Арлова прысутнічае і частка майго жыцьця»
«Гэтая кніга мне блізкая ня толькі таму, што я аматар творчасьці Ўладзімера Арлова, якога прачытаў ад коркі да коркі ўсяго, але яшчэ і таму, што ў гэтай кнізе напісана шмат рэчаў, якія мне блізкія і па жыцьці. Напрыклад, Уладзімер Арлоў піша пра літаратурнае аб’яднаньне „Крыніцы“, якое было ў Наваполацку. І частка майго жыцьця, бадай, самага лепшага, самага цікавага, самага сяброўскага, самага цёплага — вось гэтая частка і належыць да таго пэрыяду, калі існавала літаб’яднаньне „Крыніцы“ ў Наваполацку, якое ўзначальваў Уладзімер Арлоў. І шмат адказаў Уладзімера Арлова як бы закранаюць і частку майго жыцьця, бо мы жылі побач у Наваполацку, бачыліся штодня, сустракаліся, ладзілі імпрэзы разам, і ў вандроўкі хадзілі, у намёце жылі. Для мяне сапраўды гэтая кніжка блізкая і дарагая ў тым сэнсе, што там прысутнічае і частка майго жыцьця».
Пісьменьніца Ірына Жарнасек: «Настальгію выклікала эсэ «Наша родная Андора»
«Новая кніга Арлова, відаць, надзвычай лягічная для яго: уявіць, колькі ён правёў сустрэчаў за сваё жыцьцё літаратурнае — то, напэўна, ён і сам гэта ня зьлічыць. І, напэўна, ня 100 пытаньняў яму было зададзена за гэтыя сустрэчы. Мне было сапраўды цікава і пачытаць гэтыя адказы, і нешта новае пачуць.
Яшчэ такую настальгію выклікала цікавае эсэ (дарэчы, першы раз гэта пачула) — „Наша родная Андора“, дзе ён піша пра Паўла Ксавэра Бжастоўскага, які ў свой час узяўся за стварэньне справядлівага грамадзтва ў сваім асобна ўзятым маёнтку. Мне так міла прыгадаліся тыя часы, калі ў нас яшчэ былі „Крыніцы“ — літаратурнае аб’яднаньне, і калі мы з Сокалавым-Воюшам марылі, што створым нешта накшталт справядлівага грамадзтва на возеры Асьвея, там такая цудоўная выспа ёсьць. Марылі, што ўздымем там бел-чырвона-белы сьцяг, які ў нас ніхто не адбярэ, у нас будзе там свая рэспубліка, Воюш, вядома, прэзыдэнт, а мне, здаецца, ці не міністра культуры пасада была прызначана. Потым, вядома, Сокалаў зьехаў у Амэрыку, я засталася міністрам без пасады, а на высьпе той — ня ведаю, ці пасуцца цяпер каровы... Наша мара ня зьдзейсьнілася. Але, прачытаўшы эсэ Ўладзімера Арлова, я ўспомніла нашу такую сьмешную мару. Я шчыра віншую яго з новай кнігай. Вельмі хораша, што яна ёсьць».
Бард Зьміцер Бартосік: «Арлова чытаюць і вытанчаныя сталічныя эстэты, і будаўнікі з правінцыі»
«Сказаць, што новая кніжка Арлова знойдзе свайго чытача — гэта значыць сказаць глупства. Бо чытач у гэтага пісьменьніка ёсьць даўно, гэтых чытачоў тысячы, калі ня сотні тысяч. І можна ўжо з жалем канстатаваць, што ня ўсім чытачам Арлова пашчасьціць прыдбаць ягоную новую кнігу. Бо новая кніга Арлова для ягонага чытача — заўсёды радасная падзея. І для тых, хто ўпершыню пазнаёміўся з аўтарам, дзякуючы ягонай першай кнізе „Добры дзень, мая шыпшына“, і для тых, хто толькі нядаўна адкрыў для сябе гэтага творцу. Яго з захапленьнем чытаюць і вытанчаныя сталічныя эстэты, і будаўнікі з правінцыі. І сакрэт гэтай папулярнасьці, мне здаецца, у спалучэньні трох рэчаў: энцыкляпэдычнай эрудыцыі, суб’ектыўнага погляду на беларускую мінуўшчыну і будучыню, а таксама непаўторнага арлоўскага гумару.
На днях у мэтро пабачыў прыгожую дзяўчыну з кнігай у руцэ, прыгледзеўся — гэта былі „Сланы Ганібала“. Я спачатку зьдзівіўся, што прыгожыя паненкі яшчэ чытаюць кніжкі, але мяне зусім не зьдзівіла, што гэта была кніга Арлова».
Уладзімер Арлоў
Нарадзіўся ў Полацку ў год Зьмяі паводле ўсходняга календара і ў год сьмерці Сталіна паводле календара савецкага. У дзяцінстве марыў стаць дзяўчынкай, потым — вадалазам, патолягаанатамам, журналістам, шпіёнам. Вучыўся на гістарычным факультэце БДУ, якому ўдзячны не за атрыманыя веды зь беларускай мінуўшчыны, а за разуменьне таго, што якраз гэтых ведаў студэнтам там і не давалі.
Першыя творы надрукаваў у студэнцкіх самвыдавецкіх альманахах «Блакітны ліхтар» і «Мілавіца», пасьля чаго мусіў пазнаёміцца зь літаратуразнаўцамі ў цывільным.
Працаваў настаўнікам, журналістам, рэдактарам выдавецтва «Мастацкая літаратура», адкуль у 1997 годзе быў звольнены «за выпуск исторической и другой сомнительной литературы».
Дэбютны празаічны зборнік «Добры дзень, мая Шыпшына» выдаў у 1986-м, пасьля чаго выйшлі яшчэ трыццаць кнігаў прозы, эсэістыкі й паэзіі, у тым ліку «Таямніцы полацкай гісторыі», «Адкуль наш род», «Ордэн Белай Мышы», «Час чумы», «Каханак яе вялікасьці», «Сланы Ганібала», «Адкусі галаву вароне», «Фаўна сноў», «Імёны Свабоды», «Краіна Беларусь», «Паром празь Ля-Манш».
Ляўрэат міжнароднай прэміі «Эўрапейскі паэт свабоды» (Гданьск, 2010).
Марыць, каб ягонае эсэ «Незалежнасьць — гэта...», напісанае ў 1990 годзе і перакладзенае больш чым на дваццаць моваў, нарэшце страціла актуальнасьць.
