Начальнік галоўнага ўпраўленьня прамысловасьці Міністэрства эканомікі Ўладзімер Дзернавы паведаміў, што за першыя паўгода 2009-га ў сярэднім тэмп росту аб’ёму вытворчасьці ў прамысловым сэктары склаў 96% да ўзроўню мінулага году. Аднак асобныя сфэры прамысловасьці паказалі горшыя лічбы, цягнучы назад усю эканоміку.
“Праблемы характэрныя перш за ўсё для Міністэрства прамысловасьці. Калі паглядзець на дынаміку ў разьвіцьці, то ў параўнаньні за студзень-люты, студзень-сакавік, студзень-красавік і г.д. назіраецца зьніжэньне тэмпаў вытворчасьці, якое, зрэшты, пачалося яшчэ ад кастрычніка мінулага году. Зараз такая тэндэнцыя фактычна працягваецца. Асноўны спад аб’ёму прамысловай вытворчасьці прыпадае на аўтатрактарнае і сельскагаспадарчае машынабудаваньне. Сярод прадпрыемстваў можна адзначыць БелАЗ, дзе тэмп росту склаў толькі 61,5%, Амкадор — 57,1%, МАЗ — 54,6%. То бок праблемы ў гэтым сэктары досыць істотныя”.
Спад прамысловай актыўнасьці ў Беларусі эканамісты тлумачаць наўпроставай залежнасьцю беларускай прамысловасьці ад расейскага рынку. Агульныя для ўсіх краінаў крызісныя зьявы, паводле словаў прадстаўніка Мінэканомікі Ўладзімера Дзернавога, ускладняюцца і пратэкцыянісцкай палітыкай, характэрнай для асноўных гандлёвых партнэраў краіны:
“Прычыны зразумелыя. Многія нашы прадпрыемствы, асабліва машынабудаваньня, былі завязаныя на расейскі рынак. Цяпер умовы доступу туды зьмяніліся. У гэтым сэнсе асноўныя праблемы абумоўленыя зьніжэньнем платаздольнага попыту пакупнікоў. Пры гэтым, што паказальна, цэнавы фактар не заўсёды зьяўляецца вырашальным ва ўмовах гэтага попыту. Бо немалаважную ролю ў выхадзе на зьнешнія рынкі грае пратэкцыянісцкая палітыка ў асобных краінах-імпартэрах датычна закупаў беларускай прадукцыі. Перадусім гэта тычыцца Расеі і Ўкраіны, дзе існуюць рэальныя прыклады штучнага абмежаваньня паставак”.
Разам з тым, паводле чыноўніка, практычна па ўсіх пазыцыях назіраецца зьніжэньне затаваранасьці складоў. Пры гэтым беларускі ўрад рыхтуе сыстэму захадаў на стымуляваньне прадстаўнікоў малога і сярэдняга бізнэсу дзеля рэалізацыі прадукцыі беларускіх прадпрыемстваў. Аднак, як кажуць незалежныя экспэрты, станоўчая дынаміка тлумачыцца досыць проста: прадпрыемствы скарачаюць аб’ём вытворчасьці, у выніку чаго з канвэера сыходзіць меней прадукцыі, якая потым перакачоўвае на склад. Да таго ж, як кажа аглядальнік тыднёвіка “Беларусы і рынак” Канстанцін Скуратовіч, як сьнежны ком нарастае іншая праблема — узаемных неплацяжоў:
“Каб у гэтых умовах прадаць, трэба рабіць лагаднейшымі ўмовы аплаты. Таму вельмі шырока ўжываюць адтэрміноўкі. Калі ў мінулым годзе аплочаная выручка складала 90% (пастаўкі па прамысловасьці аплочвалі амаль адразу), то зараз, як кажуць экспэрты, гэты паказьнік — каля 20%, а па некаторых прадпрыемствах увогуле мізэрная лічба. Наконт гэтага існуюць юрыдычныя дамовы, бухгальтарскія кніжкі і г.д. На паперы грошы нібыта ёсьць, але на самой справе ёсьць толькі абавязаньні. А паколькі вытворчасьць ня спыніш, то з гэтымі абавязаньнямі ідуць у банк, бяруць там крэдыты, набываюць той жа імпарт. У цэлым у эканоміцы нарастае крызіс неплацяжоў. Калі не трымацца за ўмовы гандлю і зьніжаць кошты, прадукцыю можна распрадаць, расьпіхаць. Праблемы тут няма, аднак грошай ад гэтага ня будзе. Таму існуе пагроза, што ўзаемныя неплацяжы падарвуць усю эканоміку, а потым і фінансавую сыстэму. Бо ў банкаў таксама няма валюты. Нездарма ж мы бегаем і просім грошай, дзе толькі можна. Ня мы — Лукашэнка”.
Пашырэньню збыту беларускай прадукцыі на ўнутраным рынку будзе спрыяць і пастанова № 1000, якая абавязвае дзяржаўныя прадпрыемствы ажыцьцяўляць імпартныя закупы толькі праз узгадненьне з кіраўнікамі органаў дзяржаўнага кіраваньня — міністрамі ці іхнымі намесьнікамі. Паводле спадара Дзернавога, ва ўмовах скарачэньня экспарту і дэфіцыту валютных сродкаў дырэктар мусіць несьці падвойную адказнасьць за набыцьцё тавараў за межамі краіны.
назіраецца зьніжэньне тэмпаў вытворчасьці, якое, зрэшты, пачалося яшчэ ад кастрычніка мінулага году
Спад прамысловай актыўнасьці ў Беларусі эканамісты тлумачаць наўпроставай залежнасьцю беларускай прамысловасьці ад расейскага рынку. Агульныя для ўсіх краінаў крызісныя зьявы, паводле словаў прадстаўніка Мінэканомікі Ўладзімера Дзернавога, ускладняюцца і пратэкцыянісцкай палітыкай, характэрнай для асноўных гандлёвых партнэраў краіны:
“Прычыны зразумелыя. Многія нашы прадпрыемствы, асабліва машынабудаваньня, былі завязаныя на расейскі рынак. Цяпер умовы доступу туды зьмяніліся. У гэтым сэнсе асноўныя праблемы абумоўленыя зьніжэньнем платаздольнага попыту пакупнікоў. Пры гэтым, што паказальна, цэнавы фактар не заўсёды зьяўляецца вырашальным ва ўмовах гэтага попыту. Бо немалаважную ролю ў выхадзе на зьнешнія рынкі грае пратэкцыянісцкая палітыка ў асобных краінах-імпартэрах датычна закупаў беларускай прадукцыі. Перадусім гэта тычыцца Расеі і Ўкраіны, дзе існуюць рэальныя прыклады штучнага абмежаваньня паставак”.
Разам з тым, паводле чыноўніка, практычна па ўсіх пазыцыях назіраецца зьніжэньне затаваранасьці складоў. Пры гэтым беларускі ўрад рыхтуе сыстэму захадаў на стымуляваньне прадстаўнікоў малога і сярэдняга бізнэсу дзеля рэалізацыі прадукцыі беларускіх прадпрыемстваў. Аднак, як кажуць незалежныя экспэрты, станоўчая дынаміка тлумачыцца досыць проста: прадпрыемствы скарачаюць аб’ём вытворчасьці, у выніку чаго з канвэера сыходзіць меней прадукцыі, якая потым перакачоўвае на склад. Да таго ж, як кажа аглядальнік тыднёвіка “Беларусы і рынак” Канстанцін Скуратовіч, як сьнежны ком нарастае іншая праблема — узаемных неплацяжоў:
Пашырэньню збыту беларускай прадукцыі на ўнутраным рынку будзе спрыяць і пастанова № 1000, якая абавязвае дзяржаўныя прадпрыемствы ажыцьцяўляць імпартныя закупы толькі праз узгадненьне з кіраўнікамі органаў дзяржаўнага кіраваньня — міністрамі ці іхнымі намесьнікамі. Паводле спадара Дзернавога, ва ўмовах скарачэньня экспарту і дэфіцыту валютных сродкаў дырэктар мусіць несьці падвойную адказнасьць за набыцьцё тавараў за межамі краіны.
