Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Беларусістыка ў Літве ёсьць, зь літуаністыкай у Беларусі праблемы


Сёньня ў амбасадзе Літоўскай Рэспублікі ў Менску адбыўся круглы стол “Беларусістыка ў Літве сёньня. Сумесныя праекты зь Беларусьсю і пэрспэктывы супрацоўніцтва”.

У Беларусь прыехалі мовазнаўцы, літаратары, выдаўцы, якія разам зь беларускімі калегамі прэзэнтавалі навуковыя працы, кнігі, абмеркавалі канцэпцыю новай анталёгіі, пэрспэктывы супрацоўніцтва ў будучыні.

Сталым беларуска-літоўскім літаратурным стасункам ужо больш за 100 гадоў: у 1908 годзе беларускі верш упершыню загучаў па-літоўску — гэта верш Алаізы Пашкевіч (Цёткі) “Хрысьціны Свабоды”, а “Наша Ніва” надрукавала апавяданьне Ёнаса Бялюнаса “Кветка шчасьця”. Сёньня літоўскія лінгвісты, літаратуразнаўцы прэзэнтавалі дзесяткі выданьняў беларускіх аўтараў — і навуковых, і мастацкіх, і кніг паэзіі — ганарыцца ёсьць чым. Але сёньня шмат гаварылі аб праблемах — дагэтуль няма беларуска-літоўскага і літоўска-беларускага слоўнікаў. Дарадца-пасланьнік амбасады Літвы ў Беларусі Дарыюс Віткаўскас кажа:

“Менск і Вільня — на адлегласьці 190 кілямэтраў, а размаўляем праз трэцюю мову — праз расейскую. Але ўсе ж такі трэба, каб мы наўпрост маглі размаўляць. Мы са свайго боку запусьцілі праект стварэньня размоўніка літоўска-беларускага і беларуска-літоўскага, які павінен зьявіцца літаральна праз некалькі тыдняў. Спадзяемся, што мы знойдзем сродкі, магчымасьці і самае галоўнае — людзей, якія пачнуць працаваць ужо над слоўнікам, вялікім ужо”.

Сёлета асацыяцыя беларусістаў Літвы адзначыла сваё 10-годзьдзе. Старшыня асацыяцыі прафэсар Альма Лапінскене — аўтарка дзесятка манаграфій, яна разам з Адамам Мальдзісам яна выдала сумесную дасьледчыцкую працу “Перазовы сяброўскіх галасоў”, пераклала кнігу Алеся Разанава “Паляваньне ў райскай даліне”:

“Абавязкова мы павінны зрабіць слоўнікі — літоўска-беларускі і беларуска-літоўскі. Мне часам бывае сорамна, што мы дагэтуль ня маем гэтых слоўнікаў”.

Карэспандэнтка: “Скажыце, калі ласка, а сілы, адмыслоўцы ёсьць?”

“Безумоўна, ёсьць мовазнаўцы. Трэба перш за ўсё хацець. Заўжды бывае першы крок. Трэба хацець і нешта ўжо рабіць”.

У 1977 годзе ў Беларусі выйшла “Анталёгія літоўскай паэзіі”, і больш за 30 паэтаў, у тым ліку і выбітную Саламею Нерыс, на беларускую мову з мовы арыгіналу пераклаў Алесь Разанаў:

“Даўным-даўно зацікавіўся, адгукнулася літоўская мова, літоўская паэзія, пачаў гэтым займацца. І цяпер літоўская мова — яна ўжо мая, яна ўжо наша, таму што пачаліся кантакты, пачаў адбывацца дыялёг. Паўдзельнічаў у праекце, пачуў водгукі, і зноў у мяне абуджаецца цікавасьць да гэтай зьявы, якая называецца літоўскай мовай, літоўскай літаратурай”.

І яшчэ адну праблему ўзьнялі беларускія навукоўцы. У беларускіх ВНУ дагэтуль няма спэцыялізацыі “літуаністыка, літоўская філялёгія”, хаця вывучаюцца больш, так бы мовіць, экзатычныя мовы. Толькі ў пэдагагічным унівэрсытэце імя Максіма Танка ёсьць факультатыў па літоўскай мове. Што перашкаджае стварыць спэцыялізацыю па літуаністыцы — пытаюся ў дацэнта філялягічнага факультэту Белдзяржунівэрсытэту Ўладзімера Кароткага:

“Я думаю, што сёньня ўвогуле нічога не перашкаджае. Трэба проста праявіць ініцыятыву. Чаму ў нас такая сытуацыя зь літуаністыкай? Па-першае, гэта праблема не падымалася з 1990-х гадоў. Потым, гэты працэс ізноў жа зьвязаны з палітыкай. Калі ў Беларусі ёсьць арыентацыя на краіны Ўсходу — Іран, Ірак, Турэччына — адразу ж гэта адбіваецца на філялягічным факультэце — адкрылася турэцкая філялёгія, кітайская філялёгія… І я сёньня бачу, што ёсьць рэальная магчымасьць, ня гледзячы ні на што, каб адкрыць не спэцыяльнасьць, магчыма, але спэцыялізацыю. Найперш хто цікавы? Сусед. Філялягічны факультэт — гэта, у першую чаргу, духоўная сфэра. Каб была ў нас спэцыялізацыя літоўская філялёгія, літуаністыка — да 10 чалавек у нас заўсёды быў бы набор”.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG