СЛУХАЦЬ ЦАЛКАМ ІНТЭРВІЮ З ЛЕКСО АЛЕКСІШВІЛІ:
Соўсь: Беларусь цяпер знаходзіцца ў стане “малочнай вайны” з Расеяй, як некалі Грузія, калі былі спыненыя пастаўкі грузінскіх вінаў і мінэральнай вады ў Расею. Сутнасьць канфлікту і яго наступствы тады і цяпер, на ваш погляд, такія самыя або ёсьць новыя нюансы?
Расея ўжо ня раз прадэманстравала, што можа пакараць тыя краіны, якія ёй не падпарадкоўваюцца і жадаюць прымаць рашэньні самастойна
Дачыненьні Расеі зь Беларусьсю яшчэ раз даказваюць, што гэтая краіна ня можа быць надзейным партнэрам. Расея ўжо ня раз прадэманстравала, што можа пакараць тыя краіны, якія ёй не падпарадкоўваюцца і жадаюць прымаць рашэньні самастойна. Згаданыя вамі падзеі зьяўляюцца працягам палітыкі расейскага імпэрыялізму. Спачатку былі ўсходнеўрапейскія краіны, пасьля прыбалтыйскія, пасьля Грузія і Малдова, пазьней Украіна і Туркмэністан, цяпер – Беларусь. Спосабы пакараньня, вядома, заўсёды былі розныя і залежалі ад ступені раздражнёнасьці Расеі. Гэты пералік уключаў у сябе закрыцьцё межаў, абвяшчэньне эмбарга, выбухі на нафта- і газаправодах, а таксама правакацыя нацыянальных мяншыняў на тэрыторыі гэтых дзяржаваў. Вось гэта пералічанае і зьяўляецца формамі паводзінаў расейскай дзяржавы ў дачыненьнях з так званымі малодшымі братамі. Па-іншаму ў Расеі ня могуць ні думаць, ні паводзіцца. На жаль. Так адбылося і зь Беларусьсю.
Соўсь: Які галоўны ўрок вынесла Грузія з гэтага канфлікту? Якім грузінскім досьведам магла б скарыстацца Беларусь у гэтым канфлікце?
Ці ёсьць альтэрнатыва ў Беларусі? Я думаю, што, вядома ж, ёсьць. Гэта больш глыбокая інтэграцыя ў эўрапейскія
структуры
Урок ў тым, пра што я ўжо сказаў – што Расея не прымае сваіх суседзяў – былых савецкіх рэспублік, як раўнапраўных партнэраў і сама не зьяўляецца партнэрам, так бы мовіць. Напрыклад, праблемы ў гандлёвых дачыненьнях Грузіі і Расеі пачаліся яшчэ ў пачатку 2006 году. Падставай для тых праблемаў сталі палітычныя дачыненьні грузінскіх уладаў з эўра-атлянтычнымі структурамі. Расейскія ўлады рэагавалі на гэта паступова, крок за крокам. Спачатку ў студзені, у самыя халады, на мяжы Расеі з Грузіяй выбухнулі два газаправоды. І ў працягу 8-10 дзён насельніцтва Грузіі заставалася бяз газу. Потым вясной расейскія ўлады закрылі мяжу і забаранілі ўвоз грузінскай гародніны на тэрыторыю Расеі. Летам увялі эмбарга на віны і мінэральныя воды. А восеньню спынілі ўсялякія эканамічныя дачыненьні. Ці ёсьць альтэрнатыва ў Беларусі? Я думаю, што, вядома ж, ёсьць. Гэта больш глыбокая інтэграцыя ў эўрапейскія структуры. Шчыра кажучы, я думаю, што гэта нават не альтэрнатыва, але адзіны шлях Беларусі, калі яна хоча быць сувэрэннай дзяржавай і самой прымаць рашэньні. І каб ня быць заўсёды павінным іншай дзяржаве, якая заўсёды знойдзе спосабы, прычыны і рычагі для пакараньня Беларусі. Калі сёньня Беларусь зьмірыцца, заўтра будзе горш, я думаю, і будуць іншыя праблемы.
Соўсь: Хто больш губляе ў такіх канфліктах – Грузія ці Расея? Беларусь ці Расея? З пункту гледжаньня эканомікі і палітыкі?
Алексішвілі: Губляюць абодва бакі, канечне. У 2006-2007 гадох мы страцілі прыкладна 1 працэнт унутранага валавога прадукту. Але далей у нас быў рост УВП 9.6 і 12 працэнтаў. У доўгатэрміновай пэрспэктыве губляе Расея, паколькі ўсе гэтыя краіны шукаюць спосабы рэструктурызаваць свае эканомікі і пераарыентавацца. А расейскія ўлады робяць, я думаю, злачынства перад сваім народам.
Прадпрымальнікі ўжо ня думаюць пра Расею як пра рынкі збыту ці як краіну-пастаўшчыка. Усе арыентуюцца на другія рынкі і краіны
Яны ня толькі караюць іншыя дзяржавы, але робяць усё, каб іншыя народы пераарыентаваліся на другія краіны і супольнасьці. Грузінскіх і малдаўскіх бізнэсмэнаў аб'яўленае Расеяй эмбарга на віна вымусіла шукаць іншыя рынкі. Канечне, у кароткатэрміновым пэрыядзе эканомікі гэтых краінаў мелі вялікія страты, але ў доўгатэрміновым пэрыядзе ўсе разумеюць, што нельга мець надзею на Расею.
Прадпрымальнікі ўжо ня думаюць пра Расею як пра рынкі збыту ці як краіну-пастаўшчыка. Усе арыентуюцца на другія рынкі і краіны. Канечне, было б лепей, каб былі добрыя эканамічныя адносіны з Расеяй, але калі не атрымліваецца, то што зробіш.
Калі яны спынілі транспартныя злучэньні з Грузіяй яшчэ ў 2006-ым, плыні пасажыраў не памяншалася, але ўсе яны перайшлі на другія маршруты выкарыстоўваючы авіялініі і транзытныя аэрапорты іншых краінаў, у тым ліку Менск
Лепш не рызыкаваць і ня мець надзею на нерэальнае. Напрыклад, калі яны спынілі транспартныя злучэньні з Грузіяй яшчэ ў 2006-ым, плыні пасажыраў не памяншалася, але ўсе яны перайшлі на другія маршруты выкарыстоўваючы авіялініі і транзытныя аэрапорты іншых краінаў, у тым ліку Менск. Чаго дасягнула Расея? Нічога, акрамя вялікай дэзынтэграцыі Грузіі ад Расеі і страты іміджу ва ўсім сьвеце . Але гэтага ўлады Расеі не ўсьведамляюць, як я разумею.
Соўсь: Як вы думаеце, наколькі зьвязаны расейска-беларускі малочны канфлікт з удзелам Беларусі ў праграме Эўразьвязу “Усходняе партнэрства” і ці можна разьлічваць на эканамічную падтрымку з боку Эўразьвязу? Ці была такая падтрымка ў Грузіі?
Алексішвілі: Так, так. Я думаю, што для Беларусі асабліва важная падтрымка Эўразьвязу. Сёньня асабліва. З гэтага пункту гледжаньня, Беларусь абавязкова атрымае падтрымку. Грузія таксама атрымала такую падтрымку, але я думаю, што сёньня Беларусь значна больш важная для Эўропы, чым Грузія тры гады таму.
Лексо Алексішвілі нарадзіўся ў 1974 годзе ў Тбілісі. Скончыў эканамічны факультэт Тбіліскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту. Выпускнік Прынстанскага ўнівэрсытэту ЗША. Цяпер старшыня Нацыянальнага банку Грузіі (з 30 жніўня 2007 году), былы міністар фінансаў Грузіі (30.06.2005-30.08.2007). Да прызначэньня на пасаду міністра фінансаў займаў пасаду міністра эканомікі і разьвіцьця. Кіраваў недзяржаўнай арганізацыяй «Асацыяцыя маладых эканамістаў Грузіі»
