Чаўнакам абвяшчаюць “вайну”

Старшыня мытнага камітэту Аляксандар Шпілеўскі настойвае на зьніжэньні верхняй плянкі бязмытнага ўвозу тавараў у Беларусь фізычнымі асобамі да 200 эўра. На сёньняшні дзень дзейнічае норма, якая ў пяць разоў перавышае гэтую прапанову. Грамадзянам Беларусі пакуль можна ўвозіць бяз мыта тавараў на 1000 эўра і вагой да 35 кіляграмаў. Як адаб’ецца ініцыятыва спадара Шпілеўскага на жыхарах Беларусі?

Спадар Шпілеўскі тлумачыць сваю пазыцыю абаронай нацыянальных інтарэсаў:

“Калі ацэньваць эканамічную сытуацыю ў краіне, то сёньня яна не такая, якая была ўчора. Тое, што ўчора было дазволена, сёньня ўжо дастаткова складана. Сёньня ўвоз тавараў з трэціх краінаў іншымі асобамі, адрознымі ад юрыдычных асобаў, складае да 4 мільярдаў даляраў. А ўвоз тавараў фізычнымі асобамі, на мой погляд, — адна з пагрозаў эканоміцы краіны”.

На пытаньне журналісткі, чаму гэта пагроза, спадар Шпілеўскі адказвае:

— Таму што гэта складае канкурэнцыю лёгкай прамысловасьці Рэспублікі Беларусь.

—А што, чаўнакі шмат увозяць?

—Вядома, шмат.

— А калі, напрыклад, я еду за мяжу і набываю сабе гарнітур за 200 даляраў. У мяне дзьве дарослыя дачкі, якія патрабуюць падобныя ж гарнітуры. Што мне рабіць у гэтай сытуацыі?

— Набывайце ў Рэспубліцы Беларусь. Купляйце беларускае!

Эканаміст Яраслаў Раманчук не сумняецца: ні ад заклікаў, ні ад дзеяньняў накшталт тых, пра якія кажа старшыня дзяржаўнага мытнага камітэту, склады пустымі ня стануць:

“Нічога не разгрузіцца. Тыя тавары, што на складах, немагчыма прадаць. Каму яны патрэбныя?! Гэта тыповы прыклад, калі захады, якія прапануюцца, не супадаюць з мэтамі нашых уладаў”.

Эканаміст Леў Марголін таксама ня лічыць прапанову Аляксандра Шпілеўскага слушнай:

“Калі чалавек ня хоча купляць беларускае, калі яно яго не задавальняе, ён яго ўсё роўна купляць ня будзе. І рабіце гэтую норму хоць 200, хоць 100 даляраў, нічога ня зьменіцца. Можа, гэта спроба спадара Шпілеўскага вылучыцца? Але нічога добрага з гэтага ня будзе.

Калі мы дазваляем чалавеку вывезьці з краіны, нават не дэкляруючы, да трох тысяч даляраў, то ён жа іх вывозіць для чагосьці. Ён жа хоча нешта набыць сабе там. А тут атрымоўваецца так: вязеш — вязі, але глядзі. Бо калі, скажам так, ты патрацісься, то, атрымліваецца, ты парушыў закон“.

Па-першае, прапанова старшыні дзяржаўнага мытнага камітэту скіраваная на тое, каб пазбавіцца ад канкурэнцыі, лічыць Яраслаў Раманчук:

“А па-другое, гэта спроба пайсьці насустрач нашым манапалістам. Замест таго, каб праводзіць рэформы, яны хочуць выйсьці са складанага становішча за кошт людзей. Тыя прадпрымальнікі, якія ўвозілі шмат тавараў, і надалей будуць гэта рабіць. Хіба што хабар павялічыцца. Але гэты крок вельмі балюча адаб’ецца на жыхарах Гарадзеншчыны і Берасьцейшыны, якія вялі памежны гандаль. А таксама на тых людзях, якія езьдзілі па тавары ва Ўкраіну. У сытуацыі, калі цэны скачуць уверх, такія захады падобныя да таго, каб закрыць кляпан бясьпекі ў сытуацыі сацыяльнай напружанасьці”.

Чаму прадпрымальнікі завозяць у Беларусь адзеньне, абутак ды іншыя тавары лёгкай прамысловасьці з-за мяжы? Прадпрымальнік Аляксандар Макаеў кажа, што, тут найперш спрацоўвае цэнавая палітыка:

“Найбольшая прычына — ва Ўкраіне, краінах Балтыі, той жа Расеі кошты таньнейшыя. І нашы грамадзяне могуць там набываць рэчы і везьці іх без дэклярацыі на тысячу эўра. А то кажуць: склады трэба разгружаць. Каб разгрузіць дзяржаўныя склады, неабходна, каб наша прадукцыя выглядала прыгожа, каб яна была таньнейшай, як у тых жа кітайцаў, якія пасьпяваюць за прагрэсам”.

Аляксандар Шпілеўскі ў размове з журналістамі сказаў, што норма ў 200 эўра ўжо ўведзена ва Ўкраіне. Яраслаў Раманчук кажа: такое параўнаньне — некарэктнае:

“Усе ведаюць, якія там існуюць законы. Там можна растаможыць тавары ўсяго за 3-4% ад іх кошту. Таму там і імпартныя тавары такія танныя. А тое, што прапануе спадар Шпілеўскі, гэта добры падарунак шэраму бізнэсу, крымінальнаму бізнэсу. Яны, безумоўна, будуць гэтым карыстацца. І замест звычайных людзей, якія сёньня гэтым зарабляюць на сябе і свае сем’і, сытуацыю скарыстаюць структуры, якія маюць свой „дах“ у намэнклятуры ці сілавых структурах”.

Дарэчы, старшыня дзяржаўнага мытнага камітэту прызнаецца, што карупцыя на мытні існуе:

“Узровень карупцыі застанецца такім жа. Мы з гэтым змагаемся. Але ён як і сёньня мае месца ў асобных рэдкіх сытуацыях, так ён будзе і надалей”.

Старшыня рэспубліканскага грамадзкага аб’яднаньня прадпрымальнікаў Анатоль Шумчанка ставіцца да ўвядзеньня бар’еру ў памеры 200 эўра нэгатыўна. Ён, як і Яраслаў Раманчук, лічыць, што такая норма моцна адаб’ецца на тых, хто жыве з памежнага гандлю. А таксама кажа, што сытуацыя нагадвае абвяшчэньне своеасаблівай вайны чаўнакам з боку Дзяржаўнага мытнага камітэту Беларусі.

Эканаміст Леў Марголін не бярэцца прагназаваць, ці падвысяцца кошты на імпарт ад захадаў старшыні мытнага камітэту:

“Цяжка сказаць. У нас звычайна дзеяньні ўраду скіраваныя на падвышэньне цэнаў імпарту. Але, з другога боку, яны і так высокія. І ўжо магчымасьці пакупнікоў дзейнічаюць, так бы мовіць, у адваротным напрамку. І што будзе мацней, цяжка сказаць”.

А тым часам Нацыянальны статыстычны камітэт паведаміў, што запасы гатовай прадукцыі на складах беларускіх прадпрыемстваў дасягнулі амаль 92% да сярэднямесячнага аб’ёму вытворчасьці.