Марыя Новікава закончыла музычную вучэльню ў Наваполацку, затым – сталічны пэдунівэрсытэт імя Максіма Танка, цяпер працуе ў школе мястэчка Самахвалавічы, што пад Менскам. Адначасова ўжо тры гады яна – арганістка вядомага на ўсю Беларусь касьцёлу сьвятых Сымона і Алены.
Сёньня Марыя Новікава разважае над тым, кім ёсьць чалавек чалавеку.
– Кажуць, чалавек чалавеку – воўк. Вораг. Бойся! Абараняйся! Ату яго, ату!
А прыгледзісься і бачыш – усё, як у вершы Ірыны Дарафяйчук:
Чалавек чалавеку – зачынены склеп,
Чалавек чалавеку – пустэча...
Жывем і ня бачым, што побач робіцца. У двары. На вуліцы. На адной лесьвічнай пляцоўцы можам гадамі жыць і імёнаў суседзкіх ня ведаць.
Ды што там – ва ўласнай кватэры можна жыць дзьвюма пустэчамі і так і не пачуць адно аднаго за ўсё жыцьцё... Мне гэта добра вядома.
Мой бацька ў 2006 годзе памёр. Ён, бядак, моцна піў, а быў добрым чалавекам. Усім дапамагаў – ніхто дрэннага слова сказаць ня можа. Каму дапамагаў, тыя й паілі. З трынаццаці гадоў памятаю яго цьвярозым можа толькі пару дзён...
Так за жыцьцё і не пагаварылі. Страшна робіцца: не пагаварылі... А разам жылі, у адной кватэры. Праўда, ён для мяне пустэчай ня быў. Ня стаў.
Цяпер назад азіраюся – бачу: пакінуў на дзіва трывалую спадчыну. Дагэтуль ягоныя слоўцы ў гаворцы вылазяць, і, напэўна, схільнасьць вось гэтая не згаджацца зь няпраўдай – адтуль. І думаю: пасьля яго ў спадчыну найважнае засталося – не мільёны, не машыны, а мудрасьць нейкая жыцьцёвая і прага свабоды...
Толькі ж ня ўсім так шанцуе ў блізкім чалавеку чалавека разгледзець.
Вось і цьвярджу цяпер сваім вучням, сябрам, усім кажу: ня бойцеся лішні раз добрае слова чалавеку сказаць! Не лянуйцеся паслухаць, не адмахвайцеся, каб пустэльняй яму ня стаць.
Часам людзі разводзяцца і высьвятляецца: а яны і не былі блізкімі ніколі... Ім ад дня вясельля не было пагаварыць пра што. Сумеснай тэмы не знаходзілася.
Ды тэмы ладна, не ў гаворцы справа: іншы раз удваіх і памаўчаць можна! Але тут – іншае: разам тут проста нецікава... Ня бачаць ужо цэлы сьвет у іншым чалавеку. У тэлевізары бачаць, а ў жывым чалавеку неяк нязручна...
А сакрэт просты: развучыліся любіць. Розумам усё ведаем, а любові не асягнулі.
Закрытыя сэрцы. Падробкі мы…
Так незваротна, так бездапаможна
Мы разышліся ў часе назаўжды.
З вачэй вада. У душы – агонь трывожны.
У словах лёд, над лёсам – знак бяды.
Няма рашэньня ў крыжаванкі гэтай.
Твой цень адбіўся на шляхах другіх,
Зь нябёс вада, няма дарогі ў лета...
І на вадзе кругі, кругі, кругі...
Каб не губляць дарогу ў лета, паверце, што чалавек чалавеку – каханьне. Сьвятло. Мы няшчасныя, бо ня верым...
Сёньня Марыя Новікава разважае над тым, кім ёсьць чалавек чалавеку.
– Кажуць, чалавек чалавеку – воўк. Вораг. Бойся! Абараняйся! Ату яго, ату!
А прыгледзісься і бачыш – усё, як у вершы Ірыны Дарафяйчук:
Чалавек чалавеку – зачынены склеп,
Чалавек чалавеку – пустэча...
Жывем і ня бачым, што побач робіцца. У двары. На вуліцы. На адной лесьвічнай пляцоўцы можам гадамі жыць і імёнаў суседзкіх ня ведаць.
Ды што там – ва ўласнай кватэры можна жыць дзьвюма пустэчамі і так і не пачуць адно аднаго за ўсё жыцьцё... Мне гэта добра вядома.
Мой бацька ў 2006 годзе памёр. Ён, бядак, моцна піў, а быў добрым чалавекам. Усім дапамагаў – ніхто дрэннага слова сказаць ня можа. Каму дапамагаў, тыя й паілі. З трынаццаці гадоў памятаю яго цьвярозым можа толькі пару дзён...
Так за жыцьцё і не пагаварылі. Страшна робіцца: не пагаварылі... А разам жылі, у адной кватэры. Праўда, ён для мяне пустэчай ня быў. Ня стаў.
Цяпер назад азіраюся – бачу: пакінуў на дзіва трывалую спадчыну. Дагэтуль ягоныя слоўцы ў гаворцы вылазяць, і, напэўна, схільнасьць вось гэтая не згаджацца зь няпраўдай – адтуль. І думаю: пасьля яго ў спадчыну найважнае засталося – не мільёны, не машыны, а мудрасьць нейкая жыцьцёвая і прага свабоды...
Толькі ж ня ўсім так шанцуе ў блізкім чалавеку чалавека разгледзець.
Вось і цьвярджу цяпер сваім вучням, сябрам, усім кажу: ня бойцеся лішні раз добрае слова чалавеку сказаць! Не лянуйцеся паслухаць, не адмахвайцеся, каб пустэльняй яму ня стаць.
Часам людзі разводзяцца і высьвятляецца: а яны і не былі блізкімі ніколі... Ім ад дня вясельля не было пагаварыць пра што. Сумеснай тэмы не знаходзілася.
Ды тэмы ладна, не ў гаворцы справа: іншы раз удваіх і памаўчаць можна! Але тут – іншае: разам тут проста нецікава... Ня бачаць ужо цэлы сьвет у іншым чалавеку. У тэлевізары бачаць, а ў жывым чалавеку неяк нязручна...
А сакрэт просты: развучыліся любіць. Розумам усё ведаем, а любові не асягнулі.
Закрытыя сэрцы. Падробкі мы…
Так незваротна, так бездапаможна
Мы разышліся ў часе назаўжды.
З вачэй вада. У душы – агонь трывожны.
У словах лёд, над лёсам – знак бяды.
Няма рашэньня ў крыжаванкі гэтай.
Твой цень адбіўся на шляхах другіх,
Зь нябёс вада, няма дарогі ў лета...
І на вадзе кругі, кругі, кругі...
Каб не губляць дарогу ў лета, паверце, што чалавек чалавеку – каханьне. Сьвятло. Мы няшчасныя, бо ня верым...
