Для жыхароў Вільні звыклая рэч — сутыкнуцца ў цэнтры сталіцы з прэзыдэнтам Літвы Валдасам Адамкусам. Кожныя выходныя Валдас і Алма Адамкусы наведваюць касьцёл, а пасьля службы ў атачэньні купкі ахоўнікаў ідуць пешшу праз цэнтар гораду. Зразумела, што людзі не прапускаюць нагоды перакінуцца з прэзыдэнтам парай-тройкай словаў пра справы дзяржаўныя і ня толькі. Таксама Адамкусаў можна сустрэць на шпацыры ў раёне прыватных дамоў Турнішкес, што таксама ў полі зроку мясцовых жыхароў.
У мінулыя выходныя Алена зь Менску ўбачыла падобную карціну ва Ўкраіне. На гадавіну вясельля яны з мужам паехалі ў Кіеў і зайшліся там на выставу калекцыянэраў антыкварыяту. Апроч уражаньняў ад рэдкага тавару, засталося яшчэ адно, “запратакаляванае”. На кірмашы неяк неўпрыкмет зьявіўся прэзыдэнт краіны Віктар Юшчанка. Пры гэтым ніхто не зганяў народ у агароджаныя рэзэрвацыі, не расчышчаў калідор перад першай асобай. Ня надта складана выявілася напрасіцца на сумесны здымак зь Юшчанкам. Цікаўлюся ў Алены: можа, гэта ўсё ж выключэньне для беларусаў?
Карэспандэнт: “А ўвогуле ці было гіпатэтычнае жаданьне сфатаграфавацца, скажам, з прэзыдэнтам Беларусі?”
“Не. У мяне ўвогуле жаданьня з прэзыдэнтамі фатаграфавацца ніколі не ўзьнікала. А ў дадзеным выпадку проста такая вось выпадковасьць”.
Увогуле ў сеціве нямала згадак, як Юшчанка з сымбалічнай аховай гуляе з жонкай і дзецьмі па пляжы ў Крыме, і паразмаўляць зь ім не падаецца чымсьці фантастычным.
А вось мастацтвазнаўца Сяргей Харэўскі год таму гэтак жа нечакана сустрэў на чарнаморскім узьбярэжжы ў Батумі прэзыдэнта Грузіі Міхаіла Саакашвілі. Як кажа, нават удалося парукацца зь першай асобай:
Карэспандэнт: “Не было ніякіх “зачыстак“, нікога з пляжу ня выкінулі?”
“Што мяне таксама, канечне, вельмі моцна ўразіла — што можна вось так проста паручкацца з прэзыдэнтам і спакойна даядаць свае хачапуры”.
Спадар Харэўскі дадае: у той момант падсьвядома экстрапаляваў сытуацыю на Беларусь, але нават з падключэньнем фантазіі ня змог уявіць, каб дзесьці пасярод людзкога натоўпу зьявіўся Аляксандар Лукашэнка. Як паказвае ўжо амаль 15-гадовы досьвед прэзыдэнцтва Лукашэнкі, ягоныя марш-кідкі выклікаюць пераважна не дзіцячае захапленьне (па аналёгіі з уражаньнямі спадара Харэўскага), а галаўны боль для насельнікаў рэгіёну. Прышэсьце Лукашэнкі больш нагадвае стыхійнае няшчасьце з зачысткай тэрыторыі і адборам тых, хто варты сустрэцца з прэзыдэнтам.
“Увогуле дзіўная сытуацыя з падзелам паміж папярэднім і цяперашнім прэзыдэнтамі. Было як: прэзыдэнт — першая асоба з усімі антуражам, а да прэм’ера доступ прасьцейшы. Але як Пуцін стаў прэм’ерам, да яго доступ стаў такі ж складаны, як у бытнасьць яго прэзыдэнтам. Магчыма, па інэрцыі адбываецца, але нават на журналісцкім узроўні да яго дапушчаныя толькі правераныя, з “пулу“. Журналісты, якія добра зарэкамэндавалі сябе ў працы з Пуціным, дапускаюцца і да Мядзьведзева. Але каб раптоўна прадстаць прад ясны вочы, — выключана. Уласна кажучы, як і ў выпадку з Лукашэнкам, ахова цырымоніцца ня будзе. Быў такі выпадак: мы ішлі з апаратурай на Вялікі Каменны мост, які з двух бакоў ужо перакрыты. З Крамля выяжджае “членавоз“. Я на ўсялякі выпадак кажу апэратару: пакладзі на зямлю штатыў (такое масіўнае прыстасаваньне праз плячо), бо гэтыя хлопцы адразу пальнуць, а ўжо потым будуць разьбірацца, што вы там несяцё”.
Сёньня ў Кішынёве пачаўся саміт кіраўнікоў урадаў СНД, дзе з прэм’ер-міністрамі сустрэўся прэзыдэнт Малдовы Ўладзімер Варонін. Як паведамляюць малдаўскія журналісты, цяпер сталіца практычна ў стане аблогі. І ў гэтым сэнсе, адзначаюць яны, сытуацыя з аховай парадку ў Беларусі ці Малдове мала адрозьніваецца. Ці характэрна гэта толькі для дзён такога кшталту? І ці робіць вылазкі ў народ Уладзімер Варонін? Расказвае галоўны рэдактар “Комсомольской правды в Молдове” Сяргей Чурыкаў:
“Увогуле ў суправаджэньні аховы Варонін раз-пораз зьяўляецца. Я асабіста ня бачыў, але, зь ягоных словаў, часам ён ідзе да свайго месца працы пешшу. Сапраўды, Палац прэзыдэнта літаральна за адзін квартал ад яго дому, але я ня бачыў. А што да захадаў бясьпекі, то, прыкладам, падчас сёньняшняга саміту ў людзей, якія жывуць недалёка ад месца, дзе праходзіць пасяджэньне, былі праблемы, каб трапіць дадому. Не пускала паліцыя, гадзіну давялося чакаць. Па ўсім пэрымэтры, як рухаліся картэжы з аэрапорту, паліцэйскія абыходзілі дамы, жыхароў перапісвалі, а кватарантаў высялялі, асабліва арабскай нацыянальнасьці. Увогуле ў горадзе вельмі ціха, бо напярэдадні паліцыя папярэдзіла, каб аўтамабілісты ўстрымаліся ад паездак па горадзе ў гэтыя два дні. А калі машыны будуць прыпаркаваныя па ходзе руху картэжаў, то будуць іх эвакуаваць і адвозіць на штрафпляцоўкі”.
У сьвеце нямала краінаў, дзе прэзыдэнты застаюцца прывабнымі мішэнямі для тэрарыстаў ці рэлігійных фанатыкаў, а іх ізаляцыя абумоўленая найперш клопатам пра бясьпеку кіраўніка дзяржавы. Ня трэба быць вялікім знаўцам геапалітыкі, каб здагадацца, колькі апанэнтаў сьпяць і бачаць, як разабрацца з прэзыдэнтамі ЗША (досьвед забойства Джона Кенэдзі, замах на Роналда Рэйгана — таму пацьвярджэньне). Найбольш характэрная гэтая навала для блізкаўсходняга рэгіёну: у 1995-м застрэлены прэм’ер-міністар Ізраілю Іцхак Рабін, у 2005-м забіты экс-прэм’ер Лібану Рафік Харыры. Этнічныя войны перасьледуюць першых асобаў Індыі і Пакістану — згадаем забойствы Індзіры і Раджыва Гандзі, экс-прэм’ер-міністра Пакістану Бэназір Бхута. Раз-пораз у шокавы стан прыходзяць нават ціхія куткі Эўропы — увесь кантынэнт скаланула забойства швэдзкага прэм’ер-міністра Улафа Пальмэ. Не застрахаваныя лідэры і ад самасуду з боку свайго ж народу — так здарылася з кіраўніком камуністычнай Румыніі Нікалаэ Чаўшэску.
