Гэта, можа і няшмат, але нагадаем, што на мінулых парлямэнцкіх выбарах на ўсю краіну ў камісіі ўвайшло ўсяго некалькі прадстаўнікоў апазыцыі. Чаму ўлада пайшла на такі крок. Ці ёсьць імавэрнасьць таго, што гэтыя выбары могуць пайсьці ня так, як усе выбары за апошнія 10-12 гадоў?”
“Улады будуць імкнуцца зрабіць вынік задоўга да дня галасаваньня”
Таму трэба ўлічваць, што назіраньне і грамадзкі кантроль усе не вырашае, што гэта дзейнічае толькі ў момант галасаваньня. Улады будуць зараз выкарыстоўваць адміністрацыйны рэсурс і ціск, каб зрабіць неабходны ім вынік задоўга да дня галасаваньня. Таму, я мяркую, яны і пайшлі нібыта насустрач патрабаваньнем Эўропы ўключыць апазыцыянэраў у акруговыя камісіі, бо гэта ім падаецца дастаткова бясьпечным. Бо яны плянуюць усё зрабіць да таго”
Цыганкоў: “Як улада разьвяжа гэтую дылему – з аднаго боку, паміж жаданьнем забясьпечыць неабходны вынік і стварыць падкантрольную Палату Прадстаўнікоў, а зь іншага боку – правесьці кампанію так, каб Захад прызнаў гэтыя выбары і склад новай Палаты?”
“Улада сапраўды пайшла насустрач”
Юры Чавусаў: “Вы цалкам слушна намалявалі гэтую дылему. Паміж двума гэтымі неабходнасьцямі ўлада і выпрацоўвае стратэгію выбарчай кампаніі.
Я б сказаў, што ўлада сапраўды пайшла насустрач патрабаваньням апазыцыі і яе заходніх партнэраў. Тут нельга сказаць, што гэта чыста дэкляратыўны крок. Гэта паказвае, наколькі важна для апазыцыі выпрацоўваць адзіны падыход і трымацца яго. Іншая справа, што наяўнасьць гэтых людзей у камісіях зусім нічога не гарантуе. Не гарантуе хоць нейкага адступленьня ад звыклага брутальнага спосабу правядзеньня выбарчай кампаніі.
Пакуль гэтае пасланьне для зьнешняга карыстаньня – маўляў, вы можам правесьці кампанію так, што яна можа вам спадабацца. Але гэта пакуль не азначае адступленьня ад ранейшага стылю”.
Ці хопіць апазыцыі рэсурсаў на ўсе камісіі?
Цыганкоў: “Юры, а наколькі важным будзе наступны крок – утварэньне участковых камісіяў? Бо менавіта там у дзень галасаваньня, як сьведчылі многія людзі, падкідваліся бюлетэні і назіральнік ня можа блізка пайсьці да стала падліку галасоў..”
Але, вядома, асноўны орган, які непасрэдна ажыцьцяўляе працэдуру галасаваньня – гэта ўчастковыя камісіі. Апазыцыйныя сілы зараз знаходзяцца перад даволі складанай задачай. Яны пайшлі ў накірунку прасоўваньня сваіх прадстаўнікоў у органы, якія праводзяць выбары, і дасягнулі тут пэўнага посьпеху. Наступны лягічны крок – гэткае ж масавае вылучэньне ва ўчастковыя камісіі.
Але вось у чым праблема – у апазыцыі ня хопіць людзкіх рэсурсаў на тое, каб адначасова ажыцьцяўляць моцную інфармацыйную кампанію (а гэта адна з мэтаў удзелу ў выбарах) і адначасова ахапіць усе ўчасткі сваімі вылучэнцамі. І тут мы зноў сустракаемся з праблемай вызначэньня “ударных акругаў”, куды можна кінуць усе людзкія, матэрыяльныя, арганізацыйныя рэсурсы. І гэта зараз вельмі складаная задача для апазыцыі”
Цыганкоў: “Нагадаем, што 10 ліпеня, Аляксандар Лукашэнка на нарадзе, прысьвечанай выбарам, падкрэсьліў сваё патрабаваньне, што выбарчая кампанія павінна быць максымальна адчыненай, дэмакратычнай і цалкам празрыстай. Можа проста ўлада на столькі сёньня не баіцца апазыцыі, што можа дазволіць сабе раскошу правесьці адносна свабодныя выбары?”
Мацкевіч: “Я ня бачу ніякіх зьменаў, якія далі б магчымасьць меркаваць, што гэтыя выбары будуць больш свабодныя чым папярэднія. Але тое, што ўлады сапраўды зараз правялі шчыльны маніторынг магчымасьцяў апазыцыі – гэта так. І наконт тых рэсурсаў, якімі апазыцыя сёньня валодае, яны, відаць, не памыляюцца.
І тут нават аб’яднаньне ўсіх рэсурсаў можа не заўсёды даць плён, бо мы прывязаны да прапіскі. Нават калі людзі ёсьць, іх немагчыма перакінуць з адной акругі на іншую. І гэта яшчэ больш ускладняе магчымасьці апазыцыі скарыстацца гэтай сытуацыяй”
