Ад пачатку баявых дзеяньняў ва Ўкраіне ў 2022 годзе, паводле розных зьвестак, загінулі ўжо ад чатырох да сямі расейскіх генэралаў. Афіцыйны Крэмль прызнаў гібель толькі намесьніка камандуючага 41-й агульнавайсковай арміяй Андрэя Сухавецкага.
Уладзімер Барадач. Архіўнае фота
Журналіст-расьсьледнік Хрыста Грозеў кажа пра сьмерць шасьці генэралаў з расейскага боку. Украінцы кажуць яшчэ пра гібель чачэнскага генэрал-маёра Магамеда Тушаева.
Сьмерць афіцэра найвышэйшага зьвяна на вайне — досыць рэдкая зьява. За дзесяць гадоў вайны СССР у Афганістане загінулі трое савецкіх генэралаў. ЗША за апошнія пяцьдзясят гадоў страцілі ў розных войнах двух генэралаў.
«Камандзір брыгады не павінен бегчы паперадзе ланцуга»
Асноўная думка былога вайскоўца ў тым, што ніхто ў Расеі нават не спрабаваў рыхтаваць салдатаў і афіцэраў да вайны.
«Напярэдадні такіх кампаніяў падразьдзяленьні, часткі паўгода не павінны вылазіць з палігонаў. А ў мяне адчуваньне, што вайскоўцаў пад выглядам вучэньняў адправілі ва Ўкраіну на „вясельле ў Малінаўку“. Натуральна, што ім сталі біць морды. Кіраваньня арміяй не існуе ад верху да нізу. Расейскія салдаты ня могуць прыняць нават адзін агульнавайсковы бой. І гэта пры такой істотнай перавазе і прыкрыцьці з паветра», — кажа былы спэцназавец.
Чаму ж так шмат гіне менавіта генэралаў? Барадач лічыць, што віной таму брак сувязі, кепская каардынацыя сярод расейскіх вайскоўцаў, а таксама добрыя дзеяньні ўкраінскай выведкі.
«У Расеі ёсьць сродкі сувязі для вядзеньня бою, але пры ўваходзе ва Ўкраіну яны самі зьнішчылі вышкі, якія забясьпечвалі працу інтэрнэту і гэтай сувязі. Як можна было пазбавіць саміх сябе сродкаў сувязі?! У выніку камандзіры зьяўляюцца ў тых месцах, дзе не павінны быць. Уявіце, што камандзір брыгады бяжыць паперадзе ланцуга і падымае ў атаку салдатаў. Безумоўна, так не павінна быць».
«Гэта лёгкая спажыва для „Байрактараў“»
Барадач тлумачыць, як павінна будавацца клясычная вайсковая атака і дзе ў такіх сытуацыях знаходзяцца камандзіры.
«Ёсьць такое паняцьце, як глыбіня атакі. Камандзір узводу ідзе ў сярэдзіне ўзводу, камандзір роты яшчэ глыбей, бо камандуе трыма ўзводамі, камандзір батальёну яшчэ глыбей адносна лініі фронту — гэта элемэнтарнае вядзеньне і кіраваньне боем. Камандзір брыгады ня можа быць разам з камандзірам узводу на пярэднім краі, бо ён павінен забясьпечваць узаемадзеяньне сваіх падразьдзяленьняў.
Але бяз сродкаў сувязі ўсё блытаецца! І камандзір батальёну едзе да камандзіраў роты і ўзводу. Цягам бою яго актыўнасьць хутка заўважаюць, вызначаюць яго джып — гэта лёгкая спажыва для „Байрактараў“. Камандзіраў лёгка вылічвае выведка, і першы ўдар наносіцца па камандным пункце. Калі ж зьнішчаецца камандаваньне, то падразьдзяленьне пачынае разьбягацца ці нават страляць адзін у аднаго».
«У расейскіх салдатаў нізкі маральна-баявы дух»
Ці магчыма такое, што генэралы ўласным прыкладам спрабуюць падняць маральна-баявы дух сваіх салдатаў, таму і апынаюцца на пярэднім краі атакі?
«Асабісты прыклад патрэбны на ўзроўні камандзіра ўзводу ці роты, але таксама толькі пры пэўных умовах. Калі табе прастрэльваюць галаву, то гэта не падыме нічый дух. Без аўтарытэту немагчыма весьці ў бой салдатаў — яны проста ня будуць выконваць загады, калі ня будуць упэўненыя, што камандзір іх ня кіне.
У расейскіх салдатаў вельмі нізкі маральна-баявы дух. Адкуль той дух возьмецца, калі хлопцам кажуць — цябе будуць сустракаць хлебам-сольлю, а папраўдзе іх там забіваюць? Калі б не было вялікіх ахвяраў і стратаў, то дзеяньні Расеі можна было б падаваць як комікс, як пародыю на вайну».
«Гэта вахлакі з аўтаматамі, а не салдаты»
Вайсковец лічыць, што да вайны ў Расеі ня быў гатовы ніхто, тым больш да працяглай.
«Людзі ня могуць арганізаваць нават перамяшчэньне войскаў, забесьпячэньне арміі. Генэралы паслалі людзей у розных кірунках, але ня памятаюць, што салдатаў трэба карміць тройчы на дзень, а машына, танк ці БТР ня едзе бяз паліва. А як экіпаваная армія — гэта нейкія вахлакі з аўтаматамі, а не салдаты», — кажа спэцназавец.
Адной з асноўных праблемаў расейскай арміі Барадач называе адсутнасьць яснага разуменьня, дзеля чаго яны ваююць ва Ўкраіне.
«Ацьверазеньне адбываецца ва ўсіх афіцэраў. Яны разумеюць, што апраўданьняў іхным дзеяньням няма, калі яны бамбяць гарады і забіваюць мірных жыхароў. Салдаты таксама пачынаюць разумець, калі бачаць спаленую тэхніку, бачаць кінутыя трупы іншых вайскоўцаў, якія абгрызаюць сабакі. Фактычна салдатаў і афіцэраў прымушаюць ісьці на марадэрства. За што ім паміраць? За скрадзены ў нейкай украінкі залаты ланцужок? Гэта забівае ня толькі мараль, але і дух. З такім станам цяжка нават жыць, а ня тое што ваяваць», — упэўнены палкоўнік.
«Украінцы маюць матывацыю»
Уладзімер Барадач лічыць, што расейская армія дэградавала праз шматлікія крадзяжы і «расьпілы» грошай, якія адбываюцца ў гэтай сфэры. Як прыклад ён падае тое, што на салдатаў не хапае нават сухіх пайкоў, а тыя, што ёсьць, даўно пратэрмінаваныя.
«Уся трагедыя Расеі ў тым, што адзін псыхапат можа загубіць цэлы народ пры дапамозе зомбаскрыні і некалькіх мярзотнікаў, што ў ёй вяшчаюць. Мае сваякі ў Расеі вераць у „расьпятых хлопчыкаў“, і такіх хлопчыкаў у іхных галовах тысячы».
Што да дзеяньняў украінскай арміі, то іх вайсковец ацэньвае вельмі станоўча.
«Якасьць украінскага салдата высокая, але самае галоўнае — яны маюць матывацыю, яны абараняюць жонак і маці, свае дамы. Украінцы пачалі паважаць сябе. Народ там выйшаў з псыхалёгіі раба, яны змагаюцца за сваю свабоду», — падсумоўвае палкоўнік Уладзімер Барадач.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.