Шрайбман: Санкцыі ня ставяць рэжым на калені, яны дэстабілізуюць Лукашэнку і правакуюць на неадэкватныя адказы

На гэтыя пытаньні Юрыя Дракахруста на канале Свабода Premium адказвае палітычны аналітык Арцём Шрайбман.

Шрайбман

Санкцыі

• Цяперашнія санкцыі заходніх краінаў — не «пякельныя».
• Яны ў ахопе і маштабе саступаюць тым санкцыям, якія былі ўведзеныя ў папярэднім раўндзе (чацьвёрты пакет санкцый ЭЗ).
• Паглядзім, як будуць працаваць абмежаваньні, якія ЗША ўвялі на дзяржаўны доўг, як будуць працаваць санкцыі адносна калійнай кампаніі.
• У цэлым гэта ўсё яшчэ кропкавыя санкцыі, яны тычацца канкрэтных прадпрыемстваў, а значыць, тэарэтычна тыя могуць іх абыходзіць.

• Нашмат важнейшым неўзабаве будзе ўступленьне ў сілу чацьвёртага пакету санкцый ЭЗ.
• З 8 сьнежня займее праблемы «Беларуськалій» з прычыны амэрыканскіх санкцый.
• Роля санкцый — справакаваць Менск на рэакцыю ў адказ.
• Лукашэнка ўжо зрабіў некалькі заяваў наконт гэтага, паабяцаўшы перакрыць транзыт.

Чым адкажа Менск?

• На тле таго, што Лукашэнка ўжо зрабіў, любыя «хатнія» рэпрэсіі ўжо ня будуць моцным і адэкватным адказам на 5-ы пакет санкцый.
• Ня так шмат каго рэпрэсаваць засталося ў Беларусі.
• Яшчэ 150 ТГ-каналаў экстрэмісцкімі прызнаць можна, але гэта ня тое, што заўважыць Захад.
• І нават свая аўдыторыя ня ўспрыме гэта як выразную праяву «ненахіляльнасьці».
• Адказ можа тычыцца бізнэс-інтарэсаў Захаду, транзытных інтарэсаў, прынамсі ў пэўных сэктарах.

• Можна выслаць дыпляматаў, некаторых паспрабаваць запалохаць.
• У Беларусі яшчэ засталося крыху эўрапейскага бізнэсу.
• Нейкае А1 мае ад бізнэсу ў Беларусі больш рэпутацыйных праблемаў, чым прыбытку.
• Ён, можа, шчасьлівы будзе, калі яго выкінуць з краіны.
• Яшчэ адзін канал адказу — гэта мяжа. Ужо паспрабавалі правакацыі зь мігрантамі. Можна яшчэ паспрабаваць паабвастраць.
• Рызыкі збройных сутыкненьняў на мяжы з Польшчай ужо аналізуюць многія вайсковыя і палітычныя экспэрты.

• Ёсьць рызыкі, што РФ і Кітай стануць на дыбкі, бо Лукашэнка дазваляе сабе парушаць іх таварныя патокі.
• Ад Менску можна чакаць няўклюдных і рызыкоўных дзеяньняў у адказ.
• У гэтым функцыя санкцый. Яны ня ставяць рэжым на калені. Яны дэстабілізуюць Лукашэнку і правакуюць яго на неадэкватныя адказы.
• Гэта можа скончыцца збройнымі сутыкненьнямі.
• Разьвіцьцё сытуацыі можа прывесьці да мікра-Карыбскага крызісу.
• У выпадку збройных інцыдэнтаў я ня бачу палітычнай волі ў Крамля разьдзьмуваць рэгіянальную вайну.

Чаму санкцыі — не максымальныя?

• Чаму санкцыйны ціск не максымальны — бо ня хочуць выкладваць на стол усе козыры.
• Калі ўвесьці ўсе санкцыі, як адносна Паўночнай Карэі, то ў Менску таксама ёсьць магчымасьці псаваць паветра ў рэгіёне.
• Працэс увядзеньня санкцый пакрокавы, Лукашэнку на кожным кроку прапаноўваюць разьвілку — ён можа пайсьці далей або павярнуць назад.
• ЭЗ — гэта 27 краінаў, любыя санкцыі — гэта прадукт кансэнсусу.

• Былі спрэчкі наконт санкцый адносна «Белавія», Бэльгія хацела ці зьняць, ці аслабіць калійныя санкцыі.
• Тое, што гэтыя меры палавіністыя — гэта таму, што Эўразьвяз інакш ня ўмее, гэта не адна дзяржава.
• Для ЗША Беларусь — гэта далёка, там няма палітычнай волі ўжываць адносна Беларусі такія ж санкцыі, якія ўжываліся адносна Ірану.

Ці залагоджваецца міграцыйны крызіс?

• Эўразьвязу ў цэлым і такім краінам, як Нямеччына, важна паказаць, што ў ЭЗ няма расколу перад зьнешняй пагрозай.
• Таму яны анансуюць пакеты падтрымкі Польшчы і краін Балтыі, таму яны прымаюць гэтыя санкцыі, яны салідарызуюцца з Польшчай у праблеме міграцыі, нягледзячы на спрэчкі зь ёй па іншых пытаньнях.
• Таму Мэркель адразу пасьля званка Лукашэнку тэлефануе кіраўнікам гэтых краінаў і дае тлумачэньні.
• І Ціханоўскай тэлефануе, якая стала як бы яшчэ адной краінай Балтыі, перад якой трэба тлумачыцца.

• Такія «ястрабы», як краіны Балтыі і Польшча, маюць пэўнае права вэта.
• Ніхто не пасьмее зрабіць кардынальныя крокі адносна Беларусі, калі гэта будзе насуперак думцы Польшчы і краінаў Балтыі.
• У Польшчы палітыка кіроўнай партыі адносна мігранцкага крызісу мае падтрымку свайго электарату, яе электарат расьце.
• Варшава размаўляе зь Менскам на такой мове, на якой зь ім даўно ніхто не размаўляў.
• Польшча дала тры дні, каб расчысьціць прастору вакол пераходу Брузгі, інакш — перакрыцьцё транзыту.
• І за тры дні — расчысьцілі.

• І гэта пераконвае Польшчу, што трэба быць жорсткімі.
• Як бачыцца сытуацыя Лукашэнку? Як ён сказаў у інтэрвію Кісялёву — я сваю частку абавязаньняў у мігранцкім крызісе выканаў. Эўрапейцы нічога ня робяць, ды яшчэ і санкцыі ўводзяць.
• Я сумняюся, што ён зробіць з гэтага выснову, што трэба саступаць.
• Наўрад ці ён пойдзе па шляху хісткай дээскаляцыі мігранцкага крызісу, па якім ён ішоў два апошнія тыдні.
• Я б зараз чакаў абвастрэньня мігранцкага крызісу.

Крым і вайна з Украінай

• Я не чакаў, што Лукашэнка саступіць у пытаньні Крыму так хутка.
• Рэальныя саступкі — здаць расейцам «Беларуськалій», уніфікаваць падатковую сыстэму, дазволіць вайсковую базу.
• А Крым — гэта сымбалічная саступка.
• Ён і будзе працягваць рабіць сымбалічныя крокі, ён хоча здаваць мінімум.
• Саступка па Крыме зьвязаная з крэдытам, які зараз абмяркоўваецца.
• Пуцін абяцаў 630 мільёнаў даляраў, а Беларусі спатрэбіцца больш за 3 мільярды даляраў.

• А на пачатку 2023 году — пікавы плацёж па эўрабондах.
• Заплаціць гэта можна, толькі альбо «высушыўшы» золатавалютныя рэзэрвы, чаго не дазваляе сабе ніводная краіна, альбо атрымліваючы новае рэфінансаваньне.
• Лукашэнка зразумеў, што балянсаваньне ў пытаньні Ўкраіны яму ўжо нічога ня дасьць, Лукашэнка больш ня будзе мэдыятарам у перамовах Кіева і Масквы.
• Макей наўпрост казаў, што нашая пазыцыя па Крыме будзе залежаць ад таго, якія наступствы для нашага гандлю з Украінай гэта будзе мець.

• Сумесныя вучэньні на мяжы з Украінай, бразганьне зброяй (расейскай) — гэта жэсты, якімі Лукашэнка сыгналізуе Расеі — я ваш надзейны саюзьнік.
• Гэта і сродак уцягваньня Расеі, каб яна лічыла, што гэта канфлікт не Лукашэнкі з Маравецкім, а славянскага сьвету з NATO.
• Ва Ўкраіне разумеюць, што Лукашэнка не зьбіраецца аддаваць Маскве менскі сталец.
• Ва Ўкраіне лічаць, што калі Пуцін захоча выкарыстаць Беларусь, то ў Лукашэнкі ня будзе інструмэнтаў, каб адмовіцца.
• Зараз ва Ўкраіне «ястрабы» кажуць — ну вось у Менску форма прыйшла ў адпаведнасьць са зьместам, цяпер сам Лукашэнка кажа, што будзе ваяваць з Украінай разам з Расеяй.

• Ня думаю, што вайсковыя стратэгі Ўкраіны яшчэ спадзяюцца, што ў выпадку поўнамаштабнай вайны з Расеяй паўночная мяжа будзе для іх бясьпечнай.
• Палітыкі будуць рабіць розныя заявы, яны мала што губляюць, яны могуць пакідаць Лукашэнку яшчэ пэўную свабоду манэўру.
• Вайсковыя аналітыкі ва Ўкраіне, як і ў краінах Балтыі, даўно перасталі разглядаць Беларусь як нешта аўтаномнае.
• І зараз яны разумеюць, што іх ранейшыя разьлікі пацьвярджаюцца.